مهدی مرادی چهارشنبه درگفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به نویسندگانی مثل محمود کیانوش ،مهدی آذریزدی و عباس یمینی شریف و کوشش‌های شورای کتاب در حوزه ادبیات کودک و نوجوان گفت: قبل ازانقلاب اسلامی مجلاتی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان منتشر می شد که شاعران و نویسندگان در آن به فعالیت می‌پرداختند اما بعد ازانقلاب این حرکت جدی‌تر و گسترده‌تر تداوم پیدا کرد و به دنبال آن سهم نهادهایی مانند کانون پرورشی و فکری کودکان و نوجوانان با دایر کردن مراکز کانون دربسیاری از شهرهای ایران در شکل گیری ادبیات کودکان و نوجوانان ارزشمند است،همچنین نقش مجله کیهان بچه‌ها و مجله پیک که بعدا"با نام رشد تغییر نام یافت نیز انکار ناشدنی است.
وی با اشاره به ادبیات تعلیمی درمکتب خانه‌ها گفت: مضمون اشعار و نوشته ها بیشتر اخلاقی و پندگونه بود که با روحیه کودکان سازگاری نداشت ولی در دوره‌های بعد با رشد روانشناسی کودک و لزوم توجه به ویژه گی‌های شخصیتی این دوره دریچه‌های جدیدی در شناخت کودک گشوده شد که تفاوت کودک و نوجوان با بزرگسال را مشخص نمود،لذا فرصتی فراهم شد تا ادبیات کودک و نوجوان ظهورو تجلی پیدا کندوهمچنین آثاری نیز با کوشش نویسندگان خلق شد.
این نویسنده کودک و نوجوان ادامه داد: این حرکت نو در ابتدا به صورت تجربی انجام گرفت و با آزمون و خطا همراه بود ولی کم کم در بستر حرکت خود کامل شد و به امروز رسید،آثار نویسندگان شاخصی مانند هانس کریستین اندرسون ،اریش کستنر ،رولددال نیز مرهون همین تغییر نگرش نسبت به این گروه سنی است.
مرادی با این توضیح که ادبیات کودک و نوجوان با انواع مختلفی از ژانرها روبرو هست اظهار داشت : داستان‌های علمی، تخیلی و فانتزی با وجود عنصر تخیل و کشف چیزهای تازه فرصتی ارزشمند برای کودکان و نوجوانان است تا در ذهن خود به بازسازی این اتفاق‌ها بپردازند و از این طریق برخی فقدان‌ها و نیازمندی‌های سنی خود را جبران کنند.
وی با بیان اینکه تخیل در شعر،فرصت تجلی و پرواز پیدا می کند گفت: شعر برای کودکان و نوجوان فضایی امن و دلخواه به وجود می‌آورد تا لحظاتی از واقعیت‌های انعطاف ناپذیر پیرامونشان فارغ شوند همچنین نویسنده با آگاهی بخشی می‌تواند پازل نویسندگی خود را کامل کند و کودکان و نوجوانان را به کشف و شناسایی جهان و پدیده‌ها سوق دهد.
این شاعر کودک و نوجوان اضافه کرد : ادبیات کودک و نوجوان فرصتی را فراهم می‌کند تا کودک به صورت غیر مستقیم با محتوای جهان آشنا شود و تجارب ارزنده ای به دست بیاورد و این تجربه ها در زندگی کودکان و نوجوانان در آینده تاثیر گذار خواهند بود،کودکی که کتاب می‌خواند خودش را در شرایطی فرض می‌کند که نویسنده قرار داده و با چالش‌هایی مواجه می‌شود که به برخی پرسش‌ها پاسخ می‌دهد و یا جواب سوال‌های خود را در کتاب پیدا می‌کند و در این مسیر شیوه برخورد و تجربه با ناشناخته‌ها را می آموزد.
مرادی با اشاره به ژانر بازنویسی ادبیات کلاسیک گفت: نویسندگان زیادی این دغدغه را دارند که میراث ادبیات کهن و مکتوب را به نسل‌های آینده منتقل کننداین امر در ایران نیز با بازنویسی داستان‌های شاهنامه ،کلیله و دمنه،خمسه نظامی، گلستان و بوستان سعدی انجام می شود و نمونه موفق آن را از نویسنده به نام کودک و نوجوان "مهدی آذریزدی" شاهد بوده ایم که با زبان شیرین و ساده به بازنویسی این متون پرداخت.
وی افزود: با بازنویسی متون کهن فارسی این محتوای ارزشمند به شکل ساده تر دراختیار کودک و نوجوان قرار می گیرد و مخاطبین درآینده بهتر و موثرتر می‌توانند با این آثار ارتباط برقرار کنند.
ترجمه و سبک‌های تازه
این نویسنده کودک و نوجوان با بیان رویکرد ناشران به کتاب‌های ترجمه شده گفت:صاحبنظران این حوزه معتقدند به تالیف بایدبیشتر از ترجمه بها داده شود و کار ترجمه نباید سایه برسر ادبیات کودکان و نوجوانان بیندازد،لذا ترجمه دری است برای ورود دیدگاه ها ، سبک ها و فرم های تازه در شعر و داستان ،که نویسندگان و کودکان هردو از ترجمه سود می‌برند.
وی ادامه داد: در این تعامل نویسندگان راهکارهای تازه و تجربه های متفاوت را درمی‌یابند و کودکان و نوجوانان با دنیای کودکان آن سوی مرزها آشنا می‌شوند و دراین مسیر دوطرفه ارتباط فرهنگی همراه با آگاهی شکل می‌گیرد.
مرادی با این توضیح که کودکان و نوجوانان در دنیای واقعی با محرومیت‌های زیادی روبرو هستند گفت: کودکان کار، کودکان محروم از تحصیل ،کودکان با بیماری های خاص می‌توانند در ادبیات کودک و نوجوان آلام خود راتسکین دهند و راهی برای برون رفت از بحران خود پیدا کنند،لذا کتاب به عنوان پشتیبان و کمک کننده شیوه حل مسایل زندگی را در اختیارشان قرار می‌دهد و این پیوند مستقیمی با آموزش و پرورش به معنای عام آن دارد و دستگاه‌های مربوطه باید فضایی را فراهم کنند تا نهادهای خصوصی و غیر دولتی که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان فعال هستند،فرصت مشارکت در اجتماع را پیداکنند و خانواده ها با این نهادها آشنا شوند تا بخشی از این بار آموزش و پرورش به این سازمانها واگذار شود.
وی با این بیان که امروزه پیوند تنگاتنگی بین کودک و کتاب ،کودک و جامعه ،کودک و حقوق فردی آن وجود دارد گفت: نادیده گرفتن حقوق کودکان در خانواده و اجتماع باعث از دست رفتن بسیاری از عواطف و رویاهای کودکان می شود،لذا کودکان باید در بستری رشد کنند که درآن محبت و تفاهم و آکاهی از احساسات فرد و شیوه‌های تازه یادگیری وجود داشته باشد.
این شاعر و نویسنده کودکان در رابطه با نقش نهادهای فرهنگی و تاثیر آن بر ادبیات کودک و نوجوان بیان کرد: به جز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که کار تخصصی دراین زمینه انجام می‌دهد بقیه نهادهای مربوطه در این زمینه کم کاری می کنند به عنوان مثال در شهر اهواز یک فرهنگسرای کودک و نوجوان وجود ندارد،ضرورتی که با وجود مخاطبین خاص و زیاد بسیاربا اهمیت و ضروری است .
وی یادآور شد :با توجه به تعریف سازمان جهانی یونسکو از سواد لزوم تغییر دیدگاه‌ها و داشتن دید مثبت نسبت به تکنولوزی درموردآموزش و پرورش بسیار مهم و تاثیرگذار است، لذا ادبیات کودک و نوجوان می‌تواند صورت‌های جدیدی پیداکند و در قالب نرم افزارهای آموزشی تخصصی ارایه شود همچنین چشم انداز تکنولوژی در آینده نباید ادبیات کودک و نوجوان را هراسان کند.
مرادی با اشاره به نقش کتابفروشی‌ها درفرهنگ کتاب و مطالعه بیان کرد: این مکان های فرهنگی می‌توانند با در اختیار قرار دادن کتاب به مخاطبین کودک و نوجوان یا فراهم کردن فضایی برای مطالعه و خرید کتاب سهم بیشتری در رشد ادبیات کودک و نوجوان داشته باشند همچنین نبود شهر کتاب در اهواز و نداشتن اطلاعات برای خرید کتاب موجب شده تا خرید کتاب به صورت تصادفی اتفاق افتد لذا وجود مکانی به صورت تخصصی برای عرضه کتاب ،فرصت تورق ،آشنایی با کتاب را فراهم می کند.
وی گفت :ناشران اقبال کمتری نسبت به چاپ آثار کودک و نوجوان دارند،دغدغه‌های اقتصادی ،ناشران را وادار به عقب نشینی کرده است ،درحوزه تخصصی شعر کودک و نوجوان ناشران تمایلی برای نشر کتاب ندارندو شمارگان کتاب علیرغم افزایش جمعیت نسبت به دهه‌های گذشته بسیار پایین آمده و تب کتابخوانی فروکش کرده است.همچنین بدعهدی ناشران ارزش کار مولفان را پایین آورده لذا مخاطبان با انتخاب ناشر،نویسنده و شاعر خوب می توانند در خرید کتاب دقت بیشتری کنند.
این شاعرکودک و نوجوان در پایان با این توضیح که ایران سرزمین شعر و شاعری است بیان کرد :کودکان با شعر خواندن با دقایق و ظرایف شعر فارسی آشنا می‌شوند،شعر به آنها فرصت تجربه احساسات را می‌دهد و ترس و هراس آن ها را التیام می‌بخشد و مجال دیگر گونه نگریستن به جهان را پیدا می‌کنند،در شعر متفاوت اندیشیدن ،درک خلاقیت و نوآوری به اوج می‌رسد.
نظر شما