شخصیت افراد در کودکی شکل می‌گیرد و با شکل گیری شخصیت کودک، مهارت‌ها و تفکراتش نهادینه می‌شوند؛ دورانی طلایی که باید از تک تک لحظه هایش برای ساختن جامعه‌ای سالم و پویا استفاده کرد.
اما باید توانست راه برقراری ارتباط با کودکان را کشف و با ادبیاتی ساده بر ذهن و شخصیت آنها تاثیر گذاشت؛ باید توانست در قالب شعر، داستان، کتاب و بازی با ادبیات، نکات آموزشی موردنظر را به آنها القا کرد.
کودکان و نوجوانان سرمایه عظیم جامعه هستند که باید از تمامی وجوه آموزشی، پرورشی، تعلیمی و تربیتی برای پرورش آنها بهره برد؛ از آنجا که ادبیات کودکان و نوجوانان اکسیر طلایی این حوزه هستند باید به دغدغه تلاشگران این حوزه توجه کرد و رسیدگی به موانع را در دستور کار قرار داد.
به گزارش ایرنا، ادبیات کودک و نوجوان نقش ویژه‌ای در پاسخگویی به نیازها و رفع مشکلات از جمله نیازهای عاطفی، اجتماعی، رفع حس‌کنجکاوی، ارتباط با طبیعت، شناخت استعدادها و توانایی‌ها دارد.
این وسیله انتقال میراث فرهنگی، تاریخی، دینی و یکی از بهترین مسیرهای فرهنگی برای آشناکردن آینده‌سازان با گنجینه‌های مختلف است که حمایت از این رویکرد تربیتی می‌تواند راهکار سودمندی برای فرهنگ اجتماعی و فرصتی برای آشنایی این طیف سنی با کتاب و تثبیتش در زندگی آنها است.
متاسفانه یکی از مواردی که در سال‌های گذشته مغفول مانده و با توجه به اهمیتش به درستی به آن پرداخته نشده ادبیات کودک و نوجوان است.
برای بررسی موانع و مشکلات این حوزه مهم گفت وگویی با یکی از نویسندگان جوان دهه هشتادی استان خوزستان و شهرستان دزفول تدارک دیده‌ایم که دغدغه مندان این حوزه را به خواندنش دعوت می‌کنیم.
این نویسنده جوان ۲ بار رتبه نخست کشوری را در جشنواره دانایی و توانایی کسب کرده و تاکنون سه کتاب او شامل "مومیایی شبیه عشق من است"، "یکشنبه عصر در خیابان سوم" و چهارشنبه ده صبح" به چاپ رسیده و ۲ کتاب "نشسته در ایستگاه قلب" و "اقیانوس کم عمق" او در دست چاپ است.
** ایرنا: زندگینامه(بیوگرافی) خود را بفرمایید.
حسین بازپور هستم نویسنده‌ای که دغدغه‌ام پرداختن به مسایل کودک و نوجوان و رسیدگی به مشکلات آنها است؛ تاکنون سه کتاب با عنوان " یکشنبه عصر در خیابان سوم"، " چهارشنبه ۱۰ صبح" و کتاب "مومیایی شبیه عشق من است" را چاپ و منتشر کرده‌ام و چند کتاب در حوزه شعر و داستان کودک و نوجوان در دست چاپ دارم.
یک مجموعه شعر کودک و نوجوان با عنوان "ورزشگاهی پر از مورچه" نیز در دست چاپ دارم؛ در نشریات مختلف حضور داشتم و قرار است نشریه تنفس صبح که دوماهنامه فرهنگی، ادبی، اجتماعی است را از مهرماه شروع به کار کنم و امیدواریم بتوانم در این زمینه خدمتی ارایه کنم.
**ایرنا: مهمترین ضعف حوزه ادبیات کودک و نوجوان از نظر شما چیست؟
** بازپور: یکی از مشکلات و ضعف‌هایی که در استان خوزستان احساس می‌شود، نبود نشریات تخصصی است؛ نشریه تخصصی برای کودکان و نوجوانان در سطح استان خوزستان نداریم البته این معضل در سطح کشور هم وجود دارد.
نبود خبرگزاری و نشریات تخصصی آسیب جدی به ادبیات می‌زند و باعث می‌شود، کودک مسیری نداشته باشد؛ شعر و داستان یکی از راه‌های جهت دهی به کودک و نوجوان است که باید با نشریات تخصصی موارد مربوطه منتقل شوند.
از ظرفیت نشریه‌ها، پایگاه‌های خبری و خبرگزاری در حوزه کودک و نوجوان نیز در سطح کشور بی‌بهره‌ایم که این یک ضعف است.
نبود بستر مناسب برای شاعران و نویسندگان یکی دیگر از مشکلات ادبیات کودک و نوجوان است؛ اگر نشریات تخصصی وجود نداشته باشند نویسنده و شاعر نمی‌داند در چه قالبی با مخاطب کودک و نوجوان ارتباط برقرار کند.
** ایرنا: برای رفع این مشکل چه راهکاری پیشنهاد می‌کنید؟
** بازپور: مسوولان مختلف در حوزه‌های هنری، ارشاد و کتابخانه‌های عمومی باید بستری برای شاعران و نویسندگان فراهم کنند تا بتوانند در این حوزه فعالیت و به راحتی داستان نویسی و شعرگویی کنند.
اداره ارشاد هر استان می‌تواند تعدادی از شاعران و نویسندگان را استخدام کند تا تولیداتی در حوزه تخصصی کودک و نوجوان داشته باشند.
باید طرح‌های کتابخوانی را اجرا کنیم چراکه کتاب غذای روح است و باید بتوانیم با طرح‌های تشویقی، مسابقات کتابخوانی و جشنواره در حوزه کتاب و اهدای کتاب، کودکان و نوجوانان را با ادبیات آشتی دهیم.
** ایرنا: وجود لهجه‌ها و گویش‌ها در خوزستان خللی در امر نویسندگی حوزه کودک و نوجوان ایجاد نمی‌کند؟
** بازپور: تنوع لهجه‌ها و گویش‌ها در استان خوزستان نه تنها تهدید نیست بلکه یک فرصت است که می‌توانیم از آن استفاده و حتی نشریات دوزبانه تولید کنیم.
نشریات دوزبانه می‌توانند به عنوان بستری برای جهت دهی به کودکان و نوجوانان تبدیل شوند تا در آینده راه خود را پیدا کنند و موفق باشند.
** ایرنا: استقبال کودکان و نوجوانان از کتاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
** بازپور: نوجوان امروزی با ادبیات شعر و داستان زاویه دارد و متاسفانه گاه آن را دشمن خود می‌داند ضمن اینکه مشخص نیست چرا چنین طرز تفکری بین نوجوانان به وجود آمده است.
البته قیمت بالای کتاب و دسترسی نداشتن به کتاب نیز یکی از معضلاتی است که کودکان و نوجوانان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ درواقع نوجوانی که می‌خواهد کتاب بخواند بودجه کمی در اختیار دارد و کتابخوانی یک کالای لوکس محسوب می‌شود.
یکی از مشکلات ما این است که کودکان و نوجوانان را جذب کتاب و کتابخوانی و ادبیات نمی‌کنیم از طرف دیگر داریم قشر کتابخوان را نیز از دست می‌دهیم.
باید راهکاری برای حفظ افراد کتابخوان داشته باشیم چرا که فاصله این اقشار با کتاب روز به روز بیشتر می‌شود.
کودکان و نوجوانان امروزی به سمتی غیر از کتاب می‌روند در واقع کتاب و کتابخوان در کودکان و نوجوانان منسوخ شده که باید بررسی شود اگر کودک یا نوجوان ما کتاب نمی‌خواند در چه قالبی فعالیت می‌کند؟
** ایرنا: راهکار شما برای آشتی کودکان و نوجوانان با کتاب چیست؟
** بازپور: اهدای کتاب، بن کتاب و ایجاد فضایی برای دسترسی آسان به کتاب در مناطق مختلف شهری و روستایی از راهکارهای حفظ و جذب افراد کتابخوان است.
یکی دیگر از مشکلات ما در حوزه ادبیات کودک و نوجوان ترجمه‌های ضعیفی است که در بازار وجود دارد؛ در واقع کودک و نوجوان کتابخوان ما این ذهنیت را دارند که آثار خارجی بهتر از آثار ایرانی است البته بسیاری از نویسندگان خارجی کیفیت کار بالایی دارند و این لازمه هر کتابخوانی است که آثار فاخر را بخواند ولی ما ترجمه‌هایی ضعیف و پر از نقص و ایراد داریم.
باید این ذهنیت را در بین کودکان و نوجوانان ایجاد کنیم که نه تنها در سطح کشور بلکه در سطح جهانی حرف برای گفتن داریم نمونه بارز آن نویسندگانی چون حمیدرضا شاه آبادی و فرهاد حسن زاده هستند که توانستند جوایز معتبر جهانی کسب کنند.
باید بتوانیم این نویسندگان و شاعران مطرح را در رسانه‌های ملی و خبرگزاری‌ها معرفی کنیم تا کودکان و نوجوانان بیشتر با آنها آشنا شوند و کودکی که در روستا است نیز بتواند به راحتی کتاب نویسنده موردعلاقه خود را تهیه کند ولی در واقعیت چنین موردی تاکنون عملی نشده است.
** ایرنا: قشر کودک و نوجوان خوراک فکری فرهنگی خود را بیشتر از چه طریق دریافت می‌کند؟
** بازپور: متاسفانه اغلب، خوراک فکری کودکان و نوجوانان ما از غرب است و انیمیشن و فیلم سینمایی که نوجوان ما می‌بیند غربی است؛ درواقع فرهنگ و تمدن ایرانی غافل مانده در حالی که شاعر و نویسندگان خوبی داریم که کودکان و نوجوانان کشورمان نسبت به آنها بی‌اعتنا هستند.
این روزها کودک و نوجوان ما به اسطوره‌های دروغین غرب گرایش پیدا کرده‌اند لذا باید پای کار بیاییم و به کودکان و نوجوانان مسیر و جهت دهیم؛ استان خوزستان نخبه‌های زیادی دارد که باید از آنها استفاده کنیم.
بیشتر برنامه‌ها حول محور نوجوان است این در حالی است که اگر بتوانیم به کودک مسیر و جهت دهیم در نوجوانی کار راحت تر پیش می‌رود؛ در واقع مانوردادن روی نوجوانان زیاد موفقیت آمیز نخواهد بود.
فارغ از این مسایل، نویسندگان و شاعران سطح کشور نیز باید این ضرورت را درک کنند که کودک و نوجوان امروزی کودک یا نوجوان دیروز نیست؛ در گذشته تولیدات فکری و تمام دریافت‌های کودکان و نوجوان از رسانه ملی و از یک آموزش بود ولی اکنون با گسترش رسانه، فضای مجازی و بسترهای فکری و فرهنگی فراوانی که وجود دارد کودکان و نوجوانان در گروه‌های مختلف قرار می‌گیرند.
نویسندگان و شاعران باید این ضرورت را درک کنند تا با مطالعه ورود کنند و در همان مسیر و جهتی که کودکان و نوجوانان می‌خواهند قلم بزنند؛ نویسندگان و شاعران حوزه کودک و نوجوان باید خلاقیت داشته باشند تا بتوانند مخاطبان خود را جذب و با توجه به ایده‌هایی که در ذهن دارند بتوانند آنها را هدایت کنند.
کودکان ونوجوانان ما امروزه بیشتر تحت تاثیر رسانه هستند و بیشتر دوست دارند فیلم و ترجیحا فیلم خارجی ببیند لذا باید مخاطب شناسی کرد و تولیدات فکری و فرهنگی با توجه به فرهنگ، پیشینه و ظرفیت موجود در هر استان را مدنظر قرار داد و آثار فاخری در قالب شعر، قصه، فیلم کوتاه و بلند، سریال، فیلم سینمایی و انیمیشن تولید کرد.
نظر شما