نمایشگاه مشترک مرتضی جهانگیری و علیرضا هادی ایرانی (علی ایرانی)، دو خوشنویس پیشکسوت کشور با عنوان عاشقانه‌های نستعلیق عصر جمعه یازدهم مهر در گالری گل‌های داودی برگزار شد. در این نمایشگاه چهل و پنج اثر برجسته خوشنویسی به نمایش عموم درآمده است.
علی ایرانی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به نقش حمایتی نهادهای دولتی گفت: وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی مثل پدر خانواده می‌ماند که باید به گسترش این هنر بپردازد. این کمک‌ها می‌تواند در چاپ آثار و سرمشق‌های اساتید باشد. هنرمندان وضع مالی خوبی ندارند اما عاشق کار خود و هنر هستند. ایشان با دست خالی خوشنویسی را سر پا نگه داشته‌اند. ما همیشه پشتیبان این هنر خواهیم ماند. اگر مسئولان کمک کنند، پیشرفتمان بیشتر است.
وی افزود: اگر مسئولان در زمینه پیشرفت این هنر کمک شایانی به انجمن خوشنویسان و شعبه‌های آن بکنند بدون شک آینده بهتری در پیش خواهیم داشت. البته از دهه شصت به این‌طرف، انجمن خوشنویسان پیشرفتی چشمگیر داشته است ولی انتظار بیشتری می‌رود. وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی و نیز نهادهای مشابه وظیفه دارند برای بالندگی این هنر قدم پیش بگذارند. بنابراین شمار طرفداران این هنر می‌تواند افزایش یابد. در دهه‌های اوایل انقلاب اسلامی، وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی کمک زیادی به هنرمندان خوشنویس می‌کرد.از برگزاری کنگره تا اعطای کاغذهای خوشنویسی.
اساتید، هنرمندان و کسانی که به هنرجویان خدمت‌رسانی می‌کنند، در درجه نخست باید تاریخچه این هنر و قدمت آن را پیش از تعلیم خط به هنرجویان بگویند. اینکه بزرگان معاصر خوشنویسی چه کسانی هستند و چه ارزش بالایی دارند.
وی بر نقش فضای مجازی برای جذب جوانان به این هنر تاکید کرد و گفت: هنرمندان زیادی مشتاق این هنر زیبا هستند. از زمانی که فضای مجازی گسترش پیدا کرد و ارتباط مردم با این هنر بیشتر شد، اشتیاق هنرجویان بیشتر شد و آثار هنرمندان برجسته بیشتر دیده و همرسانی شد. از آنجایی که هنر خوشنویسی بسیار دشوار به دست می‌آید، باید به هنرجویان و اساتید بها داده شود.
نستعلیق در جهان به نام ایران شناخته می‌شود
این مدرس خوشنویسی هنر خوشنویسی را متعلق به ایران دانست و گفت: هیچ کشوری درخصوص خطوط گوناگون به خصوص نستعلیق، سررشته ندارد. نستعلیق در جهان به نام ایران شناخته می‌شود و فرهنگ ما در این خط خلاصه شده است. بزرگان کشور ما و مسئولان محترم، همچنین استاد امیرخانی ارجمند، باید تا دیر نشده است، پیش از ترکیه این هنر را به نام ایران به ثبت برسانند. این خط نمی‌تواند به نام کشوری ثبت شود که الفبای لاتین دارد. نستعلیق برای ادبیات فارسی است و باید حواس همه، از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد و نیز وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به این موضوع باشد.
وی گفت: از آنجا که هنر خوشنویسی از هنرهای اصیل ایران است، مسئولان موظف هستند برای پیشرفت این هنر به خصوص نستعلیق و در جهت بهبود وضعیت هنرمندان آن و آینده‌اش اقداماتی کنند. انجمن خوشنویسان ایران خودساخته است، یعنی با درآمد خودش مجموعه را اداره می‌کند. باید از این نهاد حمایت مالی کرد زیرا پاسداشت این هنر مسئولیت همه ایرانی‌هاست.
این هنرمند نقش آموزش را در این هنر مهم عنوان کرد و گفت: شهریه آموزشی باید کاهش پیدا کند. در درجه نخست حمایت مهم است. کسانی که علاقه به این هنر دارند، با تشویق و درایت سوی گسترش خوشنویسی جذب می‌شوند. اساتید هم نقش عمده‌ای دارند. شیوه تدریس خط و استعدادیابی باید به‌روز شود. هنرمندان ما نیاز محبت پدرانه از سوی انجمن خوشنویسان، نهادها و در نهایت جامعه دارند.
امروزه شیوه نوین یا معاصر نستعلیق وجود دارد. این شیوه را استاد غلامحسین امیرخانی می‌توان گفت "تکمیل" کرده است. این شیوه از زیباترین‌هاست که نخست به‌صورت سنتی اجرا می‌شد و می‌شود اما اخیرا با ابزار تکنولوژی، دیگر دست در آن نقشی ندارد. به نظر من زیبایی خط در این حالت آسیب خواهد دید.
وی گفت: این هنر با سنت ایرانیان گره خورده است. کسانی که آشنای هنر هستند، کار اصل را از کار کامپیوتری باز می‌شناسند. هرچقدر از این هنر حمایت شود، نستعلیق جایگاهش را در کشور حفظ خواهد کرد. فراموش نکنیم زیباترین و سخت‌ترین هنر میان رشته‌ها، نستعلیق است. در موسیقی با تمرین زیاد، تسلط روی نت‌ها پدید می‌آید و اجرا به‌راحتی میسر است اما در خوشنویسی، حتی پس از فراگیری کامل، کافی است هنرمند یک هفته تمرین نکند تا قدرت دستش کاهش یابد. در این حالت کلی تمرین نیاز است تا آن حالت دوباره به دست آید. خطا در خط به‌سرعت خود را نشان می‌دهد، در دیگر رشته‌ها اینطور نیست.
اقتصاد در هنر خوشنویسی تقریبا صفر است
ایرانی در تشریح اقتصاد هنر خوشنویسی گفت: متاسفانه اقتصاد در هنر خوشنویسی تقریبا صفر است. با توجه به وضع گرانی و تورم کشور، هنوز خوشنویسی در اولویت‌های پایین است و مبالغ آن چنانی برای خریداری قطعات آثار پرداخت نمی‌شود. همین که زندگی‌ها سخت شده است و کسی توان خرید تابلو ندارند و منتظر می‌مانند تا وضع مالی‌شان بهتر شود. اجاره‌خانه و خورد و خوراک مردم را محدود کرده است و فکرشان برای پرداخت به امور هنری آزاد نیست. خود خوشنویسان مجبور هستند سراغ شغل دیگری باشند تا زندگی‌شان بچرخد.
مرتضی جهانگیری دیگر هنرمند نمایشگاه عاشقانه‌های نستعلیق به ایرنا گفت: اوضاع امروزه خوشنویسی نسبت به گذشته بهتر شده است. استعداد خوبی از نقاط مختلف کشور آثارشان را به نمایش می‌گذارند که امیدوارکننده است. در گذشته چنین نبود و دسترسی به منابع آموزشی و اساتید محدود بود. مشتاقان هنر در شهرهای دورتر از پایتخت برای به دست آوردن سرمشق اساتید انجمن خوشنویسان مجبور به طی کردن کیلومترها فاصله بودند و در نهایت نتیجه مطلوب به دست نمی‌آمد.
امنیت مالی هنرمندان خوشنویس را تامین کنیم
وی افزود: ابزار فناوری هم امروز به کمک آمده است و گسترش شعب انجمن و نیز افزایش شمار اساتید، این مشکلات را کمتر کرده است. بی‌گمان باید حمایت مالی از هنرمندان این عرصه در اولویت قرار بگیرد. اگر این میراث فرهنگی را از آن خود می‌دانیم، مهمترین کار آن است که امنیت مالی هنرمندان خوشنویس را تامین کنیم.
این هنرمند پیشکسوت در اعتراض به ثبت هنر خوشنویسی از سوی ترکیه گفت: باور می‌کنید اگر بگویم من نستعلیق ترکی را نمی‌شناسم. ترکیه ثلث‌نویس دارد، درخصوص نستعلیق بهترین راهکار این مسئله آن است که تاریخچه خط را مرور کنند تا مشخص شود بنیانگذاران این خط در کدام کشورها بودند و عادلانه معلوم شود استادهایی که این خط را تا امروز به این درجه رسانده‌اند، اصالتا اهل کجا بوده‌اند و قضاوت درستی روی دهد که این خط منشا ایرانی دارد یا نه.
هزینه برگزاری نمایشگاه بالاست
این مدرس خوشنویسی به نقش صداوسیما در ترغیب جوانان به هنر خوشنویسی اشاره کرد و گفت: این نهاد می‌تواند استادهای تراز اول را دعوت کند و شیوه تحریر این بزرگان و توضیح آنها را رسانه‌ای کند تا جامعه با آنها آشنا شود. نهادهای فرهنگی شوربختانه هیچ حمایتی از هنرمند نمی‌کنند. اگر هنرمندی بخواهد نمایشگاه برگزار کند، هزینه بالایی برای ورودی نمایشگاه می‌پردازد و درصد بالایی از هزینه فروش را هم به گالری می‌دهد. نهادهای فرهنگی باید حمایت خود را بجا بیاورند. انجمن خوشنویسان ایران هم جزو همین نهادهاست. ما دست‌به‌دست به کمک هم نیاز داریم. نباید اجازه دهیم این رشته‌ها به فراموشی سپرده شوند.
این هنرمند پیشکسوت برای نوگرایی در هنر خوشنویسی بر رعایت اصول فنی تاکید کرد و گفت: نوگرایی می‌تواند در این قالب انجام گیرد اما زمینه سنتی زیربنای این کار است. می‌توان گفت نوگرایی به این شکل، در آثار استاد امیرخانی پدید آمده است. ترکیب‌های خاص و چلیپاهای ایشان به همراه صفحه‌آرایی وی، نوگرایی محض است.
کسی نمی‌تواند با خوشنویسی زندگی خود را اداره کند
جهانگیری گفت: گمان نمی‌کنم کسی بتواند با کار خوشنویسی زندگی خود را اداره کند. اقتصاد در خوشنویسی وجود ندارد. امروزه خوشنویسی نمی‌تواند زندگی اشخاص را تامین کند. پیشنهادم برای بهبود این اقتصاد، آن است که زیر نظر نهادهای خاص بودجه‌ای به این حوزه تعلق گیرد تا کسانی که در کار آموزش این دست هنرها هستند نگران امنیت مالی نباشند.
به طور کلی باید بگویم حمایت آنچنانی از هنرمندان خوشنویسی نمی‌شود. در طول چند دهه گذشته، در زمینه‌های تعلیم هنرجویان، خریدو فروش آثار حمایتی وجود نداشته است و خیلی از هم‌دوره‌ای های ما هم که خوشنویسان برجسته‌ای بودند اکنون هنر خوشنویسی را در اولویت‌های پایین‌تر زندگی خود قرار دادند.
این دو استاد پیشکسوت که طی بیش از چهار دهه در زمینه خوشنویسی فعالیت داشته‌اند، از سال‌های نوجوانی وارد انجمن خوشنویسان ایران شده و هر دو در سال ۱۳۶۰ از همین انجمن فارغ‌التحصیل شده‌اند.
علی ایرانی متولد ۱۳۳۵ در تبریز است. وی کارهای خود را بیشتر بداهه می داند و این موضوع را در اولویت ارزش هنری یک اثر می‌داند.
شرکت در تمام نمایشگاه‌های جمعی انجمن خوشنویسان ایران طی چهار دهه گذشته، کنگره نگارش قرآن به خط نستعلیق (تالار رودکی)، نمایشگاه قرآن در سال‌های گوناگون، کنگره امام علی (ع) سال ۷۹، کنگره انجمن خوشنویسان ایران در سال‌های ۶۶ و ۶۷، نمایشگاه‌های قرآن سال‌های ۹۲، ۹۳، ۹۴ و ۹۶، نمایشگاه انفرادی در سال ۷۳ و ۹۶ (فرهنگسرای نیاوران)، نمایشگاه ارادت قلم برج میلاد سال ۹۵، کنگره همفکری اساتید انجمن خوشنویسان ایران سال ۹۵، نمایشگاه استانی استاد مرکزی (دیار آفتاب)، نمایشگاه اساتید برج میلاد سال ۹۵ فعالیت های این هنرمند است.
مرتضی جهانگیری، متولد ۱۳۳۹ در تهران است و در هر دو رشته نستعلیق و شکسته‌نستعلیق مهارت دارد. او خود را همواره از شاگردان استاد غلامحسین امیرخانی و یدالله کابلی می‌خواند و جایگاه این دو استاد را در قله خوشنویسی فارسی که شناسنامه ایران است بر می‌شمرد. شرکت در نمایشگاه‌های خوشنویسی جهان اسلام در دهه هفتاد، شرکت در کنگره انجمن خوشنویسان ایران در سال‌های ۶۶ و ۶۷ و حضور در نمایشگاه های گروهی بخشی از فعالیت های هنری این هنرمند است.
نمایشگاه عاشقانه‌های نستعلیق در گالری گل‌های داودی تا روز شانزدهم مهر برقرار است و هنردوستان می‌توانند همه‌روزه از ساعت ۱۶ تا ۱۹ به نشانی تهران، خیابان طالقانی، بین حافظ و نجات‌اللهی، پلاک ۲۶۳با رعایت پروتکل‌های بهداشتی از آثار دیدن کنند.
نظر شما