جنگ تجاری چین و آمریکا در میدان ارزهای دیجیتال

سایت خبری تحلیلی دیپلماسی مدرن (Modern diplomasy) در گزارشی تحلیلی به نقش ظهور ارز دیجیتال ملی چین در تعیین مسیر آینده نظام جهانی و بین المللی بانکی پرداخته و آینده ارزهای دیجیتال را در قالب سه سناریو مختلف مورد بحث قرار داده است.  

در این گزارش تحلیلی می‌خوانیم: طبق گزارش‌های رویترز  اقدامات چین در راستای توسعه ارز دیجیتال به گسترش و تقویت جایگاه یوان در عرصه بین المللی و کاهش وابستگی این کشور به دلار در سیستم های پرداخت بین المللی منجر شده است. بعلاوه، حق صدور و کنترل ارز دیجیتال به یک "میدان جنگ جدید" در رقابت بین دولت‌ها تبدیل شده است.

بر اساس گزارش های موجود نزدیک به چهار پنجم بانک های مرکزی در سراسر جهان ایجاد سیستم های تسویه حساب دیجیتال ملی را بررسی کرده‌اند. ارز دیجیتال ملی عنصر کلیدی در این سیستم‌ها است. به این ارزهای ملی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نیز گفته می‌شود.

«سی بی دی سی» یک نوع پول مجازی است که توسط بانک مرکزی ملی یا فراملی کنترل می‌شود، مانند مورد بانک مرکزی اروپا و فقط به صورت اطلاعاتی است که روی تراشه‌های حافظه رایانه ثبت شده و به صورت نقدی صادر نمی‌شود.

البته ارز دیجیتال ملی با رمز ارزهای رایج امروزی متفاوت است. سی بی دی سی به طور کامل توسط موسسات مالی دولتی کنترل می‌شود. برخلاف اکثر ارزهای رمزپایه امروزی، این ارزها به صورت متمرکز منتشر می‌شوند و معادل پول سنتی "کاغذی" به شکل دیجیتال هستند. بانک مرکزی که سی بی دی سی را صادر می‌کند، هم به عنوان تنظیم کننده و هم دارنده حساب کلیه دارندگان ارز دیجیتال ملی عمل می‌کند. هر واحد  سی بی دی سی به عنوان معادل اسکناس کاغذی عمل می‌کند.

چین؛ پیشگام در دیجیتالی کردن ارز

چین به عنوان یک پیشگام در معرفی ارزهای دیجیتال ملی عمل می‌کند. اولین تحقیق نظری در مورد یوان دیجیتال در سال ۲۰۱۴، به ابتکار بانک خلق چین آغاز  و آزمایشگاه تحقیق در مورد ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۷ ظاهر شد. در پایان آوریل سخنگوی بانک خلق چین تایید کرد که آزمایش‌های دیجیتال یوان در چندین شهر چین در حال انجام است.

در این گزارش ضمن تأکید بر اهمیت پیامدهای ژئوپلیتیکی انتشار سی بی دی سی آمده است: چند سال پیش «نیوزویک» اشاره کرد که مقامات و سرویس‌های ویژه ایالات متحده از همان روزهای اول ظهور، اولین ارز رمزنگاری خصوصی، یعنی بیت کوین را زیر نظر دارند. چیزی که آنها بیشتر از آن می‌ترسند این است که "دشمنان آمریکا"، چه دولت‌ها و چه سازمان‌های غیر دولتی، موفق به ایجاد یک شبکه مالی  شوند که حداقل به دلار آمریکا بستگی نخواهد داشت. در این صورت ایالات متحده یک ابزار  فشار مهم غیر نظامی را که می‌توانست علیه مخالفان و دشمنان استفاده کند  از دست خواهد داد.

در حال حاضر ، دلار بیش از چهار پنجم معاملات و مبادلات ارزی در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد. در نتیجه، آمریکا قادر است از عملیات‌های مالی با قرار دادن افراد، سازمانها یا کشورها در لیست سیاه در سراسر دنیا جلوگیری کند. در حال حاضر، اکثر موسسات مالی از ترس از دست دادن فرصت پرداخت به دلار، مطابق دستورالعمل‌های ایالات متحده عمل می‌کنند.

احتمال پایان سوئیفت

ارزهای دیجیتالِ دولتی ابزارهایی قوی‌ هستند که نفوذ سیاسی ایالات متحده از طریق سیستم تسویه بین بانکی «سوئیفت» را تهدید می کند. این ارزها پرداخت‌های فوری و بدون مشارکت دلار را تضمین می‌کنند. در میان عصبانیت فزاینده از افزایش تحریم‌های ایالات متحده، کانادا، سنگاپور، هنگ کنگ و تایلند در حال آزمایش تبادل اطلاعات و پرداخت بدون حضور سوئیفت و بانک های آمریکایی هستند. بانک مرکزی اروپا کارگروهی را برای بررسی امکان ایجاد تعامل در پروژه‌های ملی ارز دیجیتال با مشارکت کانادا، ژاپن، سوئد، سوئیس و انگلیس تشکیل داده است.

با توجه به این موضوع، ظاهراً یوان دیجیتال می‌تواند به ویژه برای ایالات متحده تهدید کننده باشد. به شرط تلاش پکن برای این منظور، به زودی حلقه‌ای از کشورها در آفریقا، خاورمیانه و جنوب شرق آسیا ظاهر می‌شوند که تجارت خود را بدون استفاده از دلار آمریکا انجام می‌دهند.

ارز دیجیتال و سناریوهای پیش رو

چندین سناریو برای شکل گیری "چند قطبی" ارز دیجیتال وجود دارد.

سناریو اول: در میان تقابل تجاری و مالی فعلی ایالات متحده آمریکا و چین و در صورت تداوم حرکت چین برای گسترش حضور خود در اقتصاد جهانی، محتمل‌ترین سناریو حرکت به سمت سیستم "دو قطبی" ارزهای دیجیتال، دلار و یوان با نقش مهم اما عمدتا منطقه‌ای یورو دیجیتال و ین ژاپن است.

سناریو دوم: با این حال، در شرایط نگرانی فزاینده نهادهای اقتصادی و مالی بین المللی در مورد افزایش تقابل دلار و یوان، فرصتی برای ارز دیجیتال سوم فراهم خواهد شد؛ سومین ارز دیجیتال یورو خواهد بود.  

سناریوی سوم: سناریو سوم به امکان ظهور یک ارز دیجیتال "جهانی" اشاره دارد. به عنوان مثال، "دیجیتالی کردن" حق دریافت وام از صندوق بین المللی پول. روند تقسیم اقتصادی همراه با وقوع بحران کرونا و نیاز بسیاری از کشورها به صنعتی‌سازی مجدد، ممکن است روح تازه‌ای در ایده یک ارز دیجیتال غیر دولتی بین المللی بدمد. در این سیستم غیر دولتی ابزارهای پرداخت دیجیتال دولتی، خصوصی و شرکتی در کنار هم حضور خواهند داشت.

در پایان این گزارش می‌خوانیم: ورود یک ارز دیجیتال ملی که توسط مقامات مالی یکی از برترین اقتصادهای جهان منتشر می‌شود یک تأثیر اقتصادی و سیاسی ایجاد می‌کند و به میزان قابل توجهی از اهمیت تعدادی از ابزارهای سنتی سیاست بین الملل خواهد کاست.