نقض حقوق مسلمانان؛ زیر ماسک آزادی بیان

به گزارش ایرنا رئیس جمهور فرانسه در اظهاراتی نژادپرستانه اعلام کرد که فرانسه همچنان به انتشار کاریکاتورهای توهین آمیز علیه رسول گرامی اسلام (ص) ادامه داده و آن را حمایت از ارزش‌های سکولاریسم توصیف کرده است؛  امری که با واکنش تند مسلمانان و مقامات مختلف کشورهای جهان روبرو شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن محکومیت هرگونه اهانت و بی‌احترامی به پیامبران الهی، به ویژه خاتم آنها رسول مکرم اسلام، بیان کرد: موضع غیر قابل توجیه مقامات فرانسوی درباره اهانت به ساحت پیامبر رحمت(ص) پاسخ مدبرانه و مناسب به افراطی گری و خشونت نیست و بیش از پیش موجب نفرت پراکنی می‌شود.

حزب الله لبنان نیز اهانت به پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) را تقبیح و موضع رسمی فرانسه مبنی بر تشویق چنین بی حرمتی در حق ایشان را محکوم کرد.

جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) اظهارات رسمی و غیررسمی در فرانسه علیه مقدسات مسلمانان و توهین به پیامبر اعظم (ص) را محکوم کرد.

«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه با انتقاد از اظهارات ضد اسلامی همتای فرانسوی خود، گفت: درباره رئیس‌ جمهوری که آزادی عقیده را نمی فهمد و با میلیون‌ها عضو از گروه‌های اعتقادی مختلف به این شکل برخورد می‌کند، می‌توان گفت که «قبل از هر چیز، باید چکاپ ذهنی انجام بدهد».

پل پوگبا عضو سیاهپوست تیم ملی فوتبال فرانسه نیز در اعتراض به حرفهای اخیر مکرون از تیم خداحافظی کرده است.

نشریه فرانسوی شارلی ابدو (Charlie Hebdo) برای دومین بار پس از ۲۰۱۵ میلادی، اخیرا انتشار کاریکاتورهای موهن راجع به پیامبر اسلام (ص) را تکرار کرد. حرکتی که توجیه آن «آزادی بیان» بوده است حال آنکه بر مبنای اسناد حقوق بین‌الملل و با توجه به تعریف آزادی بیان و محدودیت‌های آن، به هیچ وجه توهین به اعتقادات دیگر ادیان و اقوام بر نمی‌آید.

رییس جمهوری فرانسه اخیراً در اظهاراتی با وقاحت اعلام کرده بود که فرانسه همچنان به انتشار کاریکاتورهای توهین آمیز علیه رسول گرامی اسلام (ص) ادامه خواهد داد و آن را حمایت از ارزش‌های سکولاریسم خواند؛ امری که با واکنش تند مسلمانان روبرو شده است.

«عمران خان»، نخست وزیر پاکستان نیز اظهارات اخیر رئیس جمهوری فرانسه در باره انتشار کاریکاتورهای موهن علیه پیامبر اسلام را موجب جریحه‌دار شدن احساسات مسلمان جهان دانست و تاکید کرد: چنین سخنانی باعث تشدید اسلام‌ هراسی و فضاسازی برای افراط‌گرایان می‌شود.

احزاب برجسته سیاسی پاکستان در قالب ائتلاف «نهضت دمکراتیک» همگام‌ با نخست وزیر و دستگاه دیپلماسی این کشور، اهانت به ساحت مقدس پیامبر اعظم (ص) را به شدت محکوم و نسبت به این جنایت و اعمال افراطی به فرانسه و دانمارک هشدار دادند.

«محمد علی الحوثی» عضو شورای سیاسی یمن خواستار تحرک رسمی و مردمی به اهانت فرانسه علیه اسلام و پیامبر بزرگ اسلام (ص) شد.  وی در صفحه توئیتری خود نوشت: نخستین اقدام کشورهای مسلمان باید احضار سفیران و  هیأت‌های دیپلماتیک و اخراج سفرای فرانسه از کشورشان باشد

«نایف الحجرف» دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس نیز تاکید کرد که اظهارات امانول مکرون در مورد اسلام و مسلمانان غیر مسئولانه است و بر فرهنگ تنفر میان ملت‌ها می‌افزاید .

وزارت امورخارجه کویت با هشدار و کنایه تلویحی به اظهارات مکرون مبنی بر انتشار دوباره کاریکاتورهای موهن به پیامبر بزرگ اسلام (ص) بیان داشت: ادامه حمایت از اهانت به ادیان و پیامبران، موجب شعله ور شدن نفرت، دشمنی و خشونت خواهد شد.

همچنین صدها نفر مقابل محل اقامت سفیر فرانسه در فلسطین اشغالی در اعتراض به اظهارات رییس جمهوری فرانسه درباره کاریکاتورهای توهین آمیز علیه پیامبر گرامی اسلام (ص) تجمع کردند.

تحریم کالاهای فرانسوی: وحشت الیزه و درخواست توقف تحریم ها

هشتگ «تحریم کالاهای فرانسوی» به دنبال اظهارات رییس جمهوری فرانسه در کشورهای عربی به ترند اول تبدیل شد که متعاقب آن کالاهای فرانسوی در بسیاری از فروشگاه های کشورهای عربی از جمله کویت، قطر، اردن، عراق و ... تحریم شد.

نمایندگان پارلمان و کارشناسان سیاسی عراق، اظهارات وقیحانه رئیس جمهوری فرانسه مبنی بر بازنشر کاریکاتورهای اهانت آمیز به پیامبر اسلام (ص) را محکوم و خواهان شکایت سازمان همکاری اسلامی علیه مکرون و محاکمه وی شدند.

وزارت خارجه فرانسه روز یکشنبه در بیانیه‌ای از کشورهای اسلامی خواست ممنوعیتی را که به دلیل حمایت «امانوئل مکرون» رییس جمهوری این کشور از اهانت به پیامبر اسلام (ص) بر کالاهای فرانسوی اعمال کرده‌اند، متوقف کنند.  در این بیانیه آمده است: این دعوت‌ها برای تحریم (بایکوت) و همچنین حملات علیه کشور ما (فرانسه) که از سوی اقلیتی افراطی پیگیری می‌شود، بی‌اساس است و باید متوقف شود.

 ماسک آزادی بیان؛ مجوز توهین به ادیان؟

این روزها که مردم جهان به منظور پیشگیری از شیوع ویروس کرونا ماسک بر صورت می زنند، برخی مقامات کشورهای غربی نیز از پَسِ ماسک های سیاسی خود آشکارا نقض حقوق بشر سایر مردم و ادیان جهان را حق مسلم خویش می انگارند. آزادی بیان یکی از موارد حقوق بشر است که آگاهانه یا ناآگاهانه همواره مورد سوء استفاده و سوء برداشت قرار گرفته است. اما واقعیت این امر را باید در میان متون مختلف بین المللی و آرای محاکم قضایی بین المللی جستجو کرد که توهین به ادیان را هرگز در دل آزادی بیان توجیه نکرده اند:

اعلامیه­ حقوق بشر و شهروندی فرانسه،  ۱۷۸۹

یکی از مهمترین اسنادی که طلیعه­دار آزادی بیان و گردش آزاد اطلاعات است، ماده­ (۱۱) اعلامیه­ حقوق بشر و شهروندی ۱۷۸۹ فرانسه است که بیان می­ دارد: «ارتباط آزاد افکار وعقاید یکی از با ارزش­ترین حقوق انسان است. بنابراین هر شهروندی می­تواند آزادانه صحبت کند، مطالبی بنویسد و یا به چاپ برساند، البته در صورتی که مسئولیت خود را برای هرگونه سوء استفاده از این آزادی بر اساس قانون پذیرا باشد»

اعلامیه جهانی حقوق بشر،  ۱۹۴۸

 ماده (۱۹) : «هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مزبور شامل آن است که از داشتن عقاید خود بیم و اضطرابی نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن به تمام وسایل ممکن و بدون ملاحظات مرزی، آزاد باشد».

میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی،  ۱۹۶۶

ماده (۱۹) : «۱- هیچکس را نمی توان به مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و اخافه قرارداد.

 ۲ـ هرکس حق آزادی بیان دارد. این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا به صورت نوشته یا چاپ یا به صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود می باشد»

۳- اعمال حقوق مذکور در بند ۲ این ماده مستلزم حقوق و مسئولیت‌های خاصی است و لذا ممکن است تابع محدودیتهای معینی بشود که در قانون‌تصریح شده و برای امور ذیل ضرورت داشته باشد:

‌الف - احترام به حقوق یا حیثیت دیگران.

ب - حفظ امنیت ملی یا نظم عمومی یا سلامت یا اخلاق عمومی».

کنوانسیون بین المللی رفع هر نوع تبعیض نژادی،  ۱۹۶۵

ماده (۵): دولت های عضو متعهد می شوند [...] حق هر فرد در برخورداری  از حقوق زیر بدون تمایز از لحاظ نژاد یا رنگ یا ملیت یا قومیت تضمین نمایند: ...  [...] د- [...] آزادی عقیده و بیان.

کنوانسیون حقوق کودک،  ۱۹۸۹

بند (۲) ماده (۲): کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم را جهت تضمین حمایت از کودک در مقابل تمام اشکال تبعیض، مجازات بر اساس موقعیت، فعالیت ها،  ابراز عقیده و یا عقاید والدین، [...] به عمل خواهند آورد.

بند (۱) ماده (۱۲): کشورهای طرف کنوانسیون تضمین خواهند کرد کودکی که قادر به شکل دادن به عقاید  خود می باشد بتواند این عقاید را آزادانه درباره تمام موضوعاتی که مربوط به وی می شود ابراز کند، به نظرهای کودک مطابق با سن و بلوغ وی بها داده می شود.

بند (۱) ماده (۱۳): کودک دارای حق آزادی بیان می باشد این حق شامل آزادی جستجو، دریافت و رساندن اطلاعات و عقاید از هر نوع، بدون توجه به مرزها، کتبی یا شفاهی یا چاپ شده، به شکل آثار هنری یا از طریق هر رسانه دیگری به انتخاب کودک می باشد.

کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده آن ها،  ۱۹۹۰

بند (۲) ماده (۱۳): کارگران مهاجر و اعضای خانواده آن ها حق آزادی بیان دارند؛ این حق شامل آزادی جستجو، دریافت و اشاعه اطلاعات و نظرها از هر نوع بدون توجه به مرزها، به صورت شفاهی، نوشته یا چاپ، یا به صورت هنری و از طریق هر وسیله ارتباطی به انتخاب خود آن ها است.

کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزادی های بنیادین،  ۱۹۵۰

ماده (۱۰): «۱-  هرکس از حق آزادی بیان برخوردار است. این حق باید شامل آزادی داشتن عقاید و دریافت و بیان اطلاعات و ایده‌ها بدون دخالت مقامات دولتی و بدون در نظر گرفتن مرزبندی‌های جغرافیایی باشد. این ماده، مانع تقاضای دولت‌ها برای دریافت مجوز به منظور انتشار اخبار یا فعالیت‌های بنگاه‌های تلویزیونی و سینمایی نخواهد بود.

٢- اعمال این آزادی‌ها، از آنجا که با خود وظایف و مسئولیت‌هایی را به همراه دارند، ممکن است نیازمند تشریفات، شرایط، محدودیت‌ها یا مجازات‌هایی باشند که توسط قانون مقرر شده و در یک جامعه‌ی مردم‌سالار به‌منظور حفظ منافع امنیت ملی، تمامیت ارضی یا ایمنی عمومی جهت ممانعت از ایجاد هرج و مرج یا ارتکاب جرایم، حفاظت از سلامتی و اخلاقیات مردم، حمایت از آبرو یا حقوق سایرین، جلوگیری از افشای اطلاعات محرمانه یا حفظ اقتدار و بی‌طرفی دستگاه قضاوت لازم و ضروری هستند.»

کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر،  ۱۹۶۹

بند (۱) ماده (۱۳): هرکس حق آزادی فکر و بیان دارد. این حق شامل آزادی جستجو، دریافت و اشاعه هرگونه اطلاعات و ایده ها، بدون توجه به مرزها و به صورت شفاهی، کتبی یا چاپی و از طریق هنری یا هرگونه وسیله ارتباطی دیگر می باشد

بند (۱) ماده (۱۴): هر کس از اظهارات یا نظرهای غیر دقیق یا زننده منتشرشده عمومی توسط یک رسانه قانونی،  آسیب ببیند حق دارد با استفاده از همان رسانه و با شرایطی که قانون تعیین می کند به پاسخ گویی پرداخته یا آن ها را تصحیح کند.

آنچه از تعاریف آزادی بیان در اسناد بین المللی فوق بر می آید، به هیچ وجه توجیهی برای توهین یا تمسخر سایر عقاید نیست.  آزادی بیان تا جایی کاربرد دارد که با سایر حقوق تزاحم پیدا نکند. جریحه دار کردن احساسات و عقیده بیش از یک میلیارد مسلمان در جهان به بهانه آزادی بیان نه تنها با هیچ منطق و استدلالی قابل پذیرش نیست، بلکه مغایر با همین اسناد، کنوانسیون ها و معاهداتی است که آزادی بیان را به عنوان یک حق بشری معرفی کرده اند. برای مثال بند (۳) ماده (۱۹) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی،  ۱۹۶۶، صراحتاً آزادی بیان را مستلزم حقوق و مسئولیت‌های خاصی معرفی نموده است و آن را تابع محدودیتهای معینی قرار داده که از جمله آن ها احترام به حقوق یا حیثیت سایرین و  مواردی چون حفظ امنیت ملی یا نظم عمومی یا سلامت یا اخلاق عمومی ذکر کرده است. و یا بند (۱) ماده (۱۴) کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر،  ۱۹۶۹ حق افرادی که اظهارات یا نظرهای غیر دقیق یا زننده منتشرشده عمومی توسط یک رسانه قانونی، آسیب دیده اند را در پیگیری و پاسخگویی محفوظ دانسته است.  دیوان اروپایی حقوق بشر نیز در پرونده های متعددی توهین به ادیان از جمله اسلام را مشمول تعریف آزادی بیان ندانسته است.

سوء استفاده از الفاظ حقوق بشری و برخوردهای سلیقه ای و دوگانه کشورهای غربی نسبت به حقوق بشر و یا آزادی بیان امر جدیدی نیست و در سال های گذشته نیز همواره نسبت به اصول و موازین حقوق بین الملل سیاست های تبعیض آمیز و تفاسیر یکجانبه وجود داشته است.

به هر روی نباید جامعه بین المللی اجازه دهد چنین اقداماتی که ناقض حقوق بین الملل بوده و احساسات جمع زیادی از پیروان یک مذهب را جریحه دار می کند، تکرار شود.