«جایزه هدایت»، جوانان را به نوشتن و ادبیات تشویق می‌کند

مرحله دریافت آثار نوزدهمین دوره جایزه ادبی صادق هدایت که به یاد این نویسنده، سالانه به داستان‌های کوتاه منتشرنشده زبان فارسی اعطا می‌شود، روز ۳۰ مهر ۹۹ با دریافت ۱۳۰۰ داستان کوتاه به پایان رسید. این جایزه را بنیاد صادق هدایت، از سال ۱۳۸۱ برگزار می‌کند؛ از جمله برگزیدگان جایزه ادبی صادق هدایت می‌توان به این داستان‌نویسان اشاره کرد: ناتاشا امیری، مصطفی مستور، امیرحسین خورشیدفر، رابعه اقدامی، بهاره ارشد ریاحی و محسن کچویی.

جهانگیر هدایت، مدیر و بنیان‌گذار بنیاد صادق هدایت و برادرزاده او، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره تفاوت‌های این دوره از جایزه داستان کوتاه صادق هدایت، گفت: در این دوره با وجود شرایطی که بر کشور و جهان حاکم است، شرکت‌کنندگان بیشتر از سال‌های گذشته بودند که برخلاف انتظار ما بود. تفاوت دومی که این دوره داشت تعداد کمتر خانم‌ها نسبت به دوره‌های پیشین بود، در این دوره ۳۵ درصد از شرکت‌کنندگان را خانم‌ها تشکیل دادند درحالی‌که در سال‌های گذشته معمولاً بیشتر از نیمی از شرکت‌کنندگان را شامل می‌شدند و سال گذشته هر چهار برنده نهایی ما خانم بودند.

این نویسنده با اشاره به حضور شهرهای مختلف ایران در این جایزه، افزود: آثار بسیاری از استان خراسان دریافت کردیم که تفاوت آن با دیگر شهرها چشمگیر بود. اصفهان نیز که همیشه حضور پررنگی در این جایزه دارد، امسال هم در رتبه دوم استان‌های شرکت‌کننده جای گرفته است و پس از آن‌ها، لرستان، خوزستان و کرمانشاه، بیشترین آثار را ارسال کرده‌اند.

آثاری از کانادا و آلمان، در کنار داستان‌هایی از خراسان و اصفهان

وی با اشاره به دریافت آثار از خارج از کشور، گفت: دو نوع داستان از شرکت‌کنندگان خارج از ایران دریافت می‌کنیم، نخست از کشورهای همسایه که زبان آن‌ها فارسی است، مثل افغانستان یا تاجیکستان که امسال هم چند داستان از نویسندگان افغانستان را دریافت کردیم. در این ۱۹ سال که جایزه هدایت برگزارشده است دو برنده از افغانستان داشتیم.

هدایت ادامه داد: بخش دیگر آثاری که از خارج فرستاده می‌شود، مربوط به ایرانیان خارج از کشور است امسال بالاترین آمار را کانادا، سپس آلمان و انگلستان داشتند. البته کشورهای دیگر هم برای ما داستان فرستاده‌اند اما این سه کشور به نسبت همه بیشتر داستان فرستاده‌اند.

هدایت در توضیح روند برگزاری جایزه گفت: داستان‌ها را برای داوران مرحله اول فرستاده‌ایم، چون داوری‌های ما دو مرحله است و داستان‌ها به‌دقت بررسی و بهترین‌ها انتخاب می‌شوند و در مرحله دوم داستان‌ها به دست داوران می‌رسد که هرکدام ده داستان را انتخاب می‌کنند، معمولاً داستان‌هایی که در این انتخاب‌ها مشترک باشند، به‌عنوان برندگان نهایی انتخاب می‌شوند.

مدیر بنیاد هدایت اضافه کرد: ما در مرحله دوم سه داور داریم که اگر داستانی را هر سه داور خوب تشخیص دادند، در نهایت برنده خواهد شد. مراسم پایانی این جایزه در روز تولد صادق هدایت یعنی ۲۸ بهمن ماه هر سال برگزار، برندگان نهایی معرفی و جوایز آنها اهدا می‌شود. به رسم هر سال، ما یک برنده اول داریم که تندیس صادق هدایت را دریافت می‌کند و ۳ داستان کوتاه لوح تقدیر و افتخار دریافت خواهند کرد که از نظر امتیازی نیز هم ارز خواهند بود.

اختتامیه، حضوری نیست

هدایت درباره احتمال برگزار نشدن اختتامیه چنین توضیح داد: فکر نمی کنم تا بهمن ماه شرایط کرونایی تغییر کند و مشکل حل شود، به نظر نمی رسد بتوانیم جلسه ای داشته باشیم و مراسمی برگزار کنیم، به همین دلیل پس از اعلام برگزیدگان، با دوستان تماس خواهیم گرفت که هر کدام به تنهایی برای دریافت جایزه بیایند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا آثاری که از خارج از کشور دریافت می شوند، روند متفاوتی برای داوری را طی خواهند کرد گفت: این طور نیست که آثار متفاوتی باشند این‌ها داستان های جوانان است که از ایران مهاجرت کرده‌اند و کاملاً ایرانی هستند. تا به حال دو برنده از ایرانیان خارج نشین داشتیم و به قدری داستان‌شان خوب و جذاب بود که برنده جایزه شدند.

این نویسنده، مهمترین دستاورد ۱۹ دوره برگزاری جایزه صادق هدایت را تشویق جوانان و نوجوانان به سوی ادبیات دانست و گفت: جوانان و نوجوانان را تشویق کرده‌ایم که از اقصی نقط کشور به ادبیات توجه ویژه‌ای داشته باشند و بنویسند.

جایزه ویژه شجاعت برای نویسنده ۱۳ ساله

هدایت افزود: در دوره‌های گذشته در میان شرکت کنندگان پسری ۱۳ ساله داشتیم که برنده جایزه نشد اما به خاطر شجاعتی که در ارسال اثر داشت و حضور خود را در مسابقه صادق هدایت به ثبت رساند، جایزه ویژه ای به او دادیم. او جایزه نهایی را دریافت نکرد، جایزه‌ای به خاطر شجاعتش به جراتی که به خرج داد گرفت. امسال دختری ۱۳ ساله، برای ما داستان خود را فرستاده است.

مدیر بنیاد هدایت، حفظ ارتباط با جوانان را ویژگی دیگر این جایزه دانست و گفت: یکی دیگر از نکات مهمی که در این جایزه وجود دارد، این است که وقتی جوانان آثارشان را برای ما می‌فرستند چه در جایزه برنده شوند یا نه، ارتباط‌شان را با ما حفظ می‌کنند و از طریق تمام راه های ارتباطی با ما در تماس هستند. این نکته حتی در کسانی که خارج از کشور هستند نیز دیده می شود و این موضوع بسیار مهم است، ما هم به آنها اهمیت می دهیم و همیشه تشویق‌شان کرده ایم که ادبیات ایران را فراموش نکنند، چون ادبیات امروز وضعیت خوبی ندارد.

هدایت در آخر گفت: ما از روند جایزه تاکنون نتایج بسیار خوبی گرفته‌ایم، تعداد بسیار زیادی شرکت کننده داشته ایم و در این ۱۹ سال که این جایزه را برگزار کرده‌ایم حدود ۴۰ هزار نویسنده معمولاً جوان در ایران و خارج از ایران در آن شرکت کردند و ما حدود ۲۵ تندیس و صد لوح به آنها داده ایم.