مالابار؛ رزمایشی چهارجانبه برای قدرت نمایی مقابل چین

در این رزمایش که سالیانه در آب های خلیج بنگال برگزار می‌شود، نیروهای دریایی آمریکا، هند، نیروی دریایی سلطنتی استرالیا و همچنین نیروی دریایی دفاع از خود ژاپن شرکت دارند.

این رزمایش ۹ روزه با هدف همکاری در جنگ های ضد زیردریایی و کشتی و عملیات ناو گروه های مشترک در میان افزایش فعالیت های چین در دریای جنوب این کشور و اعزام زیردریایی های چین به اقیانوس هند انجام می شود.

دو هفته قبل یگان هفتم نیروی دریایی آمریکا از برگزاری این رزمایش دریایی مشترک که بیست و چهارمین آن در نوع خود است خبر داده بود که برخلاف نوع قبلی آن که ماهیت سه جانبه داشت، این بار به یک رزمایش چهارجانبه در آب های هند در مالابار تبدیل شد.

این رزمایش، اولین بار توسط هند و آمریکا در سال ۱۹۹۲ پایه‌گذاری شد و در سال ۲۰۱۹ در آب های ژاپن و در ۲۰۱۸ در قلمرو آمریکا در خلیج گوام برگزار شد.

هند در اواخر سال ۲۰۰۷ نیز در یک رزمایش چند جانبه دیگر در مالابار با حضور ۲۵ فروند کشتی جنگی از آمریکا، ژاپن، سنگاپور و استرالیا در آبهای خلیج بنگال در شرق هند شرکت کرده بود که موجب عکس العمل شدید احزاب چپگرای این کشور شد، طوری که آنها دولت ائتلافی هند را به همکاری با آمریکا در اقیانوس هند و اقیانوس آرام متهم کرده بودند.
دولت هند، بدنبال این اعتراض احزاب چپ در سال ۲۰۰۷ تصمیم گرفت رزمایش دریایی مالابار را در سال ۲۰۰۸ مجددا دوجانبه برگزار کند.

ژاپن نیز امسال برای ششمین سال متوالی نیروی دریایی خود را به مالابار اعزام می کند.

البته استرالیا در دو سال گذشته به طور مکرر خواهان شرکت در این رزمایش بود اما هند به دلیل نگرانی از اعتراض های چین با این درخواست مخالفت می کرد. بنابر این از آغاز این رزمایش سه جانبه با حضور ژاپن، آمریکا و هند، این اولین بار است که استرالیا در آن شرکت کرده است.

با آن که این رزمایش دریایی در سال‌های اخیر با حضور کامل کشورهای کواد انجام نشده است، اما منابع می‌گویند که هند و استرالیا در چند رزمایش چندجانبه دیگر از جمله در رزمایش "کاکادو" در سال ۲۰۱۸ و "آسیندکس" در ۲۰۱۹ روابط نزدیک و تعامل‌ بالایی با هم دارند.

در سال ۲۰۱۹، نیروی دریایی استرالیا با یک زیردریایی همراه با نیروی دریایی هند، در یک مانور دریایی در خلیج بنگال شرکت کرد. یک منبع گفت:‌ «در چند سال گذشته، سطح همکاری میان نیروی دریایی دو کشور بسیار خوب بوده است.» 

دولت هند به تازگی بیانیه ای صادر کرده بود که نشان می داد شرکت نیروی دریایی استرالیا همزمان با تلاش این کشور برای افزایش همکاری در زمینه امنیت دریایی با دیگر کشورها می باشد و اعلام کرده است این تصمیم را با هدف تقویت بیشتر همکاری دفاعی درون کشورهای کواد گرفته است. اما تحلیلگران معتقدند که هدف اصلی این چهار کشور (کواد) که هریک بطور جداگانه با چین در حال قدرت گرفتن در شرق مشکل دارند، تهدید علیه آن است. 

این بیانیه تاکید کرده بود که شرکت‌کنندگان در مالابار به شکل جمعی از منطقه اقیانوس هند-اقیانوس آرام آزاد، باز و همگرا حمایت می‌کنند و به نظم بین‌المللی مبتنی بر قانون متعهد می‌مانند.

بعد از آن بود که "ماریس پاین" وزیر خارجه و "(خانم) لیندا رینولدز" وزیر دفاع استرالیا نیز این رزمایش دریایی را "فرصتی مهم برای نیروی دفاعی استرالیا" توصیف و با صدور بیانیه اعلام کرد که رزمایش های پیشرفته نظامی مانند مالابار در تقویت قابلیت‌های دریایی استرالیا، ایجاد تعامل‌پذیری با شرکای نزدیک استرالیا و نمایش عزم جمعی در حمایت از منطقه آزاد و غنی هند-پاسیفیک نقشی مهم دارند؛ اظهاراتی که حتی رسانه‌های استرالیایی نیز آنرا حمله به چین بدون بردن اسم آن توصیف کرده‌اند. 

وی تاکید کرد که تصمیم اخیر نشان‌دهنده اعتماد عمیق میان چهار کشور دمکراتیک و اراده مشترک آنان برای همکاری در زمینه منافع امنیتی مشترک است.
در همین حال، کشورهای ژاپن و استرالیا نیز هر کدام به نحوی با چین درگیر هستند، اولی بر سر مالکیت جزایر مورد مناقشه در دریای شرقی چین و دومی به دلیل تنش‌های دیپلماتیک با پکن به دلیل درخواست برای انجام تحقیقات بین‌المللی درخصوص منشاء شیوع ویروس کرونا از ووهان.

البته این دو کشور در دریای جنوب چین نیز دچار اختلاف‌های فزاینده ای هستند تاجایی که استرالیا طی درخواستی که در ژوئیه ۲۰۲۰ تقدیم سازمان ملل متحد کرد، ادعاهای چین در منطقه دریای جنوبی چین را رد کرد؛ موضعی که استرالیا را به موضع امریکا نزدیکتر می‌سازد. 

اهمیت رزمایش برای شرکت کنندگان در آن

نیروی دریایی امریکا روز سه شنبه با انتشار یک توئیت در حساب کاربری خود نوشت: "کشتی‌ها، هواپیماها و پرسنل نیروهای دریایی استرالیا، هند، ژاپن و ایالات متحده از روز ۳ نوامبر در خلیج بنگال تمرین نظامی مالابار ۲۰۲۰ را آغاز کردند".

این ۴ کشور ۸ فروند کشتی جنگی را به خلیج بنگال اعزام کرده اند که شامل یک زیردریایی، یک ناوچه جنگی و ناوشکن «اونامی» ژاپن می شود.

وزارت دفاع هند نیز در باره این رزمایش اعلام کرد که ۵ شناور نظامی از نیروی دریایی این کشور از جمله یک زیردریایی، ناوشکن «یو.اس.اس جان مک‌کین» از نیروی دریایی آمریکا، ناوچه «بالارات» از نیروی دریایی سلطنتی استرالیا و یک ناوشکن از ژاپن حضور دارند.

بر اساس این بیانیه، امسال به دلیل شیوع ویروس «کووید۱۹» و محدودیت‌های دستورالعمل‌های بهداشتی برای جلوگیری از انتقال هرچه بیشتر آن، هیچ تماس رو در رویی بین خدمه نظامی چهار کشور وجود نخواهد داشت.

با این وجود، وزارت دفاع هند دیروز در گفت وگو با خبرنگاران در باره برگزاری رزمایش جاری گفت که این رزمایش در دو مرحله برگزار می شود، اولین مرحله آن از سه شنبه تا جمعه و دومین مرحله آن در اواسط نوامبر (تقریبا تا ۱۰ روز دیگر) انجام خواهد شد.

به نوشته رویترز، یک منبع نظامی نیز می‌گوید که چند روز دیگر ارتش‌های آمریکا و هند ناوهای هواپیمابر خود را نیز در این رزمایش مستقر می‌کنند.

در هر حال خبر آغاز برگزاری این رزمایش روز سه شنبه در حالی از سوی رسانه های منطقه ای و بین المللی اعلام شد که کمتر از دو هفته مقامات عضو کشورهای چهارگانه کواد در توکیو با هم دیدار داشتند که طی آن مسئله منطقه آزاد و باز آسیا-پاسیفیک و به شکل تلویحی تهدید موجود از جانب چین، مورد بحث قرار گرفته بود. 

باید در نظر داشت این رزمایش در حالی برگزار می شود که سربازان چینی و هندی در منطقه ای راهبردی،‌ حساس و دورافتاده در مرز هند و  چین و بوتان رو در روی یکدیگر قرار گرفتند.

چون هند نیز مدتی طولانی است با همسایه شمالی اش که حضور نظامی دریایی خود را نیز در منطقه گسترش داده، مناقشات ارضی دارد. چین طی سال های اخیر فعالیت های خود را در اقیانوس هند افزایش داده و بنادری را در سریلانکا، بنگلادش و پاکستان احداث کرده است.

هزاران نیروی نظامی چینی در غرب هیمالیا در نزدیکی هند مستقر شده‌اند و هند نیز می‌گوید آنها به حریم مرزهای آنها تجاوز کرده‌اند.

ظاهرا هدف این چهار کشور نشان دادن اتحادشان در حفظ امنیت دریایی برای منطقه اقیانوس های هند و آرام آزاد و باز و همچنین مهار فعالیت های روزافزون دریایی چین است. همچنین می‌توان گفت که آمریکا با انجام این دسته از اقدامات به دنبال افزایش اعتماد شرکای آسیایی خود است تا آمریکا را به عنوان بازیگر کلیدی معرفی کند.

حتی خبرگزاری رویترز نیز امروز در گزارشی در این باره نوشت که این رزمایش بخشی از تلاش‌های مربوط به برقراری تعادل در مقابل قدرت نظامی و اقتصادی چین در منطقه قلمداد می‌شود.

چین با توسعه توان نظامی اش به ویژه در عرصه نیروی دریایی، اکنون برای به چالش کشیدن آمریکا در اقیانوس هند آماده است. در آوریل۲۰۱۸، در شصت و نهمین سالگرد تأسیس نیروی دریایی چین، نخستین ناوهواپیمابر تولید داخل این کشور از شهر بندری دالیان در دریای "بوهای" حرکت کرد.

همان ایام که یک وبگاه نظامی چین با اشاره به سه کشور آمریکا، ژاپن و هند به عنوان سه رقیب اصلی اش نوشته بود: “نخستین ناوهواپیمابر ساخت داخل چین کمی حرکت کرد و آمریکا، ژاپن و هند (از فرط ناراحتی) به خود پیچیدند.

سال گذشته نیروی دریایی چین با ناوهای جنگی و زیردریایی های بیشتر از آمریکا به بزرگ ترین نیروی دریایی دنیا تبدیل شد و اکنون به ساخت کشتی های جدید با سرعت بسیار بالا ادامه می دهد. هرچند ناوگان آمریکایی همچنان برتری خود را حفظ کرده اما سرعت توسعه آن کندتر از چین است.