تاریخ روابط ایران و کشورهای کلیدی حوزه آمریکای لاتین اگرچه به سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بازمی گردد اما این روابط پس از پیروزی انقلاب، بیش از پیش در مسیر گسترش قرار گرفت و به ویژه در دوره دولت تدبیر و امید، با وجود بی سابقه ترین تحریم ها علیه ایران، به اوج خود رسیده و این روند مثبت همچنان ادامه دارد.
در راستای این فعالیت ها "سعید خطیب‌زاده" سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه ۱۲ آبان ماه از سفر ظریف به بولیوی، کوبا و ونزوئلا خبر داد و گفت: محمد جواد ظریف ۱۳ آبان ماه عازم یک سفر به آمریکای لاتین برای شرکت در مراسم تحلیف «لوئیس آرسه» رئیس‌جمهوری جدید بولیوی خواهد شد و بعد ازآن به کوبا و ونزوئلا سفر خواهد کرد. وی همچنین با اشاره به تحولات بولیوی و روابط دوجانبه تهران و لاپاز با شروع کار دولت جدید این کشور عنوان کرد: سفر وزیر امور خارجه نشان دهنده آمادگی دو کشور برای بازگرداندن روابط به سطح عالی است.
بررسی اهمیت این سفر
سفر ظریف به آمریکای لاتین و حضور در کشورهای مهم این منطقه نشان از این دارد که جمهوری اسلامی ایران در اوج تنش ها و نظام تحریمی ترامپ از حرکت باز نایستاده و منافع اقتصادی و سیاسی اش را در هر بخشی از دنیا پیگیری می کند. از این رو اگرچه در گام نخست سفر ظریف به مناسبت شرکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری بولیوی است اما معنا و مفهومی فراتر از این دارد.
آمریکای لاتین حیات خلوت آمریکاست و واشنگتن تمایلی به عرض اندام قدرت های بیرونی در این حوزه از منافع اش ندارد. از سوی دیگر ایران با سنگین ترین نظام تحریمی ترامپ مواجه است و ترامپ تلاش دارد صادرات و واردات ایران به را یک معنای دقیق به صفر برساند و قدرت دیپلماسی و سیاست خارجی را از ایران بگیرد. به تعبیری دیگر هدف واشنگتن، تعطیلی نهاد دیپلماسی و تعاملات منطقه ای و بین المللی ایران است و این رویکرد در استراتژی فشار حداکثری کاملا مشهود و نمایان است. ترامپ این برنامه را در سر دارد که با ارعاب و سیاست تحریم و تنبیه، جامعه جهانی را به له خود و علیه ایران بسیج نماید. انزوای ایران هدف و راهبرد اصلی این منظور است. با این مختصات از رویکرد اصلی دشمن، سفر ظریف به بیخ گوش آمریکا بیشتر قابل فهم است. امروز وقتی مقام عالی دیپلماسی کشورمان در مراسم تحلیف رئیس جمهوری بولیوی شرکت می کند بیش از هر چیز نشان از شکست رویکرد ایزوله سازی ایران از سوی ترامپ دارد. از سوی دیگر ظریف با یک تیم اقتصادی و تجاری به این منطقه سفر کرده و مسلما در کنار اهداف سیاسی دنبال زمینه سازی برای تقویت تعاملات اقتصادی کشورمان با قدرت های مهم این منطقه هم است. امروز ایران و آمریکای لاتین در طیفی از موضوعات اقتصادی و تجاری تعاملات جدی دارند. طبق آخرین گزارش ها، ایران مقصد صادرات محصولاتی چون گوشت، برنج، گندم و دانه های روغنی وسبزیجات از کشورهای بزرگ آمریکای لاتین است در برابر ایران آجیل، فرش، دارو و تجهیزات کشاورزی به کشورهای بولیوی، ونزوئلا صادر می کند. علاوه بر با توجه به توان تکنولوژی بالای ایران در حوزه سدسازی، ساختمانی و زیربنایی و صنایع لبنیات، تولیدکنندگان فعالان این عرصه در این کشورها فعال هستند.
اهمیت راهبردی تجاری و اقتصادی ایران و کشورهای آمریکای لاتین
علی رغم طولانی بودن فاصله دو کشور، اهمیت راهبردی تجاری و اقتصادی ایران و کشورهای آمریکای لاتین، واقعیتی انکارناپذیر است و تجربه تاریخی هم گویای همین موضوع است. بعد از توافق برجام، سفر "مجید تحت روانچی" معاون وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی به کشورهای آمریکای لاتین در سال ۲۰۱۶ با همین نیت اقتصادی و گسترش تعاملات صورت گرفت. در زمان های نزدیک تر هم ایران چندین محموله نفتی با کشتی های بزرگ به ونزوئلا که دچار کمبود سوخت شده بود؛ ارسال کرده و به شدت با استقبال دولت و ملت ونزوئلا قرار گرفت. با عطف چنین حجم روابط اقتصادی و تجاری میان ایران و کشورهای آمریکای لاتین؛ روابط دو کشور علی رغم کارشکنی ها و ارعاب ترامپ به سمت گسترش و دوستی بیشتر حرکت خواهد کرد.
در تحلیل روابط ایران و کشورهای آمریکای لاتین باید از زوایه رهبران این کشورها هم موضوع را مورد مطالعه و سنجش قرار داد. متناسب با هدف جمهوری اسلامی ایران که دنبال متنوع سازی سیاست خارجی و تجاری اش در نظام بین المللی است؛ کشورهای آمریکای لاتین هم به دنبال آزادی عمل بیشتر در تعاملات بین المللی شان هستند. اول اینکه اقتصاد این کشورها نوظهور است و تازه در حال پا گرفتن است. عموما هم پایه اقتصادی شان کشاورزی و دامداری است. طبیعی است که رهبران این کشورها برای تحرک بخشی بیشتر به اقتصادشان به دنبال بازارهای خوب و مصرفی باشند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرتی بزرگ و با داشتن بازار مصرفی مناسب، بهترین مقصد برای صادرات محصولات کشاورزی و دامی آنهاست. از طریف دیگر سطح دانش علمی و تکنولوژیکی ایران در حوزه های ماشین آلات کشاورزی، دامی و لبنیاتی این امکان را برای این کشورها می گذارد که از توان فنی و تکنولوژیکی ایران استفاده کنند. از این رو یک بازی برد- برد میان ایران با کشورهای مهم آمریکای لاتین برقرار است و در تبادل اقتصادی هر کدام از طرفین سود خودشان را می برند. اساسا راز پایداری و تداوم رابطه ایران با قدرت های این منطقه با حضور مانع و عنصری مداخله گری بزرگ به اسم آمریکا در موضوع وابستگی متقابل است.
امروز مقتضیات سیاست جهانی ایجاب گر این نیست که یک کشور با سیاست تهاجمی و ایذایی مانع از گسترش روابط بازیگران سیاسی با همدیگر شود. عرصه تجارت و اقتصاد فراتر از تصورات ممکن است و کشورها به طرق ها و انحای مختلف نیازها و خواسته های شان را از همدیگر تامین می کنند. باید با فعال کردن دیپلماسی و تقویت تعاملات با قدرت های جهانی در چهار گوشه عالم، بتوانیم سیاست فشار دشمن را در عمل شکست داده و منافع ملی کشورمان را با اقتدار و قدرت عمل بیشتری حفظ نماییم.
نظر شما