به گزارش روز دوشنبه ایرنا، طبق وعده هایی که رئیس جمهوری منتخب و دموکرات آمریکا به عنوان سیاستمداری کهنه کار و باتجربه در رقابت های انتخاباتی اش مطرح کرده، حال جهان خسته از یکجانبه گرایی ها و قانون گریزی ها مستاجر مو نارنجی کاخ سفید، در انتظار مشاهده تغییر در رفتارهای دولت واشنگتن از سوی سکان دار بعدی آن است.
انتظار می‌رود پس از رسمیت یافتن پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، او همانگونه که پیش از این وعده داده بود رفتارهای دولت قبلی را اصلاح کرده و واشنگتن را به جمع دیگر شرکای برجام بازگرداند و در عمل به این توافق، برخی از تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا و به صورت کلی رویکرد تحریم و فشار در برابر ایران را کنار گذاشته و دیپلماسی در شرایط برابر و احترام متقابل را در پیش گیرد.
البته تحریم‌های آمریکایی‌ای که در چهارچوب برجام برداشته می‌شوند تنها بخشی از مجموعه تحریم‌های این کشور علیه ایران است که به اذعان سران آن حکومت نیز در تاریخ بشریت سابقه نداشته‌اند.
تحریم‌های آمریکا علیه ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شده و این روند تاکنون نیز ادامه داشته و در سه سال اخیر، به اوج رسیده و حجمی انبوهی از بی سابقه ترین تحریم ها علیه ایران از جانب آمریکا و یا با فشار دولت واشنگتن بر سایر کشورها، وضع شده است.
برخی از تحریم‌ها ناشی از فرمان‌ها اجرایی ریاست جمهوری آمریکا است که رئیس‌جمهوری وقت یا بعدی می‌تواند آنها را کنار گذارد.
از سوی دیگر کنگره می‌تواند هر کدام از فرمان‌ها اجرایی ریاست جمهوری را تبدیل به قانون کند که در این صورت بلااثر شدن آن نیازمند تائید کنگره است. برخی دیگر از تحریم‌ها نیز ناشی از قوانین مصوب کنگره بوده و لغو آنها نیز بالتبع نیازمند تصویب کنگره می‌باشد که قانون تحریم‌های ایران مصوب سال ۲۰۰۶ از مهم‌ترین آنها است.
علاوه بر دولت فدرال، در سال‌های اخیر برخی از ایالات آمریکا (مانند فلوریدا، نیوجرسی، تگزاس، کالیفرنیا و مریلند) دست به تصویب تحریم‌هایی علیه ایران به‌وسیله قوای مجریه و یا مقننه محلی زده‌اند.
تحریم‌های ضد ایرانی از دوران جیمی کارتر رئیس‌جمهوری دموکرات آمریکا و پس از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران شروع شد و این کشور واردات نفت از ایران را ممنوع ساخت. کارتر همچنین فرمان اجرایی برقراری وضعیت اضطراری ملی در مورد ایران را صادر کرد که تا به امروز هر سال تمدیدشده و به رئیس‌جمهوری آمریکا اختیار توقیف اموال و دارایی‌های ایران را می‌دهد.
در دولت جمهوری‌خواه رونالد ریگان و پس از انفجار قرارگاه تفنگداران دریایی آمریکا در لبنان و طرح ادعاهای بی اساس علیه ایران، واشنگتن محدودیت‌هایی از جمله مخالفت با اعطای وام بانک جهانی به ایران وضع کرد و در جریان جنگ ایران و عراق تحریم‌های اقلام نظامی و دومنظوره علیه ایران وضع شد و این کشور با متهم ساختن تهران به حمایت از تروریسم تحریم‌های بیشتری را وضع کرد.
در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون، فرمان‌های اجرایی‌ای در ممنوعیت تجارت ایران و آمریکا صادر شد. در سال ۱۹۹۵ نیز کنگره لایحه تحریم ایران و لیبی را تصویب کرد و شرکت‌هایی که بیش از ۲۰ میلیون دلار در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کنند تهدید به تحریم شدند. این قانون در سال ۲۰۰۶ به قانون تحریم ایران تغییر نام یافت و بسیاری از بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، نفتی، بیمه و پتروشیمی را هدف قرار می‌دهد. این قانون در سال ۲۰۱۶ برای ۱۰ سال دیگر تمدید شد.
قانون عدم اشاعه ایران سوریه و کره شمالی مصوب سال ۲۰۰۶ تا حد زیادی اختیارات ریاست جمهوری آمریکا برای اعمال تحریم علیه صنایع هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد و در همان سال جورج بوش با صدور فرمانی اجرایی دستور توقیف دارایی‌های افراد مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را صادر کرد.
در دوران باراک اوباما و در سال ۲۰۱۰ کنگره قانون جامع تحریم‌ها، پاسخگویی و عدم سرمایه‌گذاری ایران را تصویب کرد تا شرکت‌ها و افرادی را که به بخش نفت ایران کمک کنند مجازات نماید.
علاوه بر قانون کاهش تهدیدهای ایران و حقوق بشر سوریه که در سال ۲۰۱۲ به تصویب کنگره رسید و محدودیت‌های نفتی و حقوق بشری‌ای علیه ایران وضع کرد، فرمان تحریم بانک مرکزی ایران از دیگر اقدام‌های دوران اوباما علیه ایران بود. قانون آزادی ایران و مقابله با اشاعه که در سال ۲۰۱۳ به تصویب کنگره رسید دامنه تحریم‌های خودرویی، فلزات گرانبها و نفتی علیه شرکت‌های خارجی طرف معامله با ایران را گسترش داد.
پیش از خروج آمریکا از برجام و ازسرگیری تحریم‌های ضد ایرانی تعلیق شده آمریکا، این کشور نام اتباع ایران را در کنار اتباع برخی کشورهای مسلمان در فهرست محدودیت‌های مسافرتی و مهاجرتی قرار داد. از دیگر اقدام‌های تحریمی در دولت دونالد ترامپ فرمان وی در قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جمع گروه‌های تروریستی است. با توسل به فرمان اجرایی سال ۲۰۰۱ جورج بوش در ممنوعیت مراوده با حامیان تروریسم، وزارت خزانه‌داری در ماه‌های بعد تحریم‌هایی علیه صنعت نفت ایران اعمال کرد. دولت دونالد ترامپ همچنین مدعی شده که با فعال شدن مکانیسم، تمامی تحریم‌های ضد ایرانی سازمان ملل را که طبق برجام کنار گذاشته‌شده بودند دوباره اجرا می‌کند.
دولت فعلی واشنگتن که سرآمد همه دولت های آمریکا در زمینه وضع تحریم و اتخاذ رویکرد فشار حداکثری علیه ایران است، در کنار فشارهای مستقیم بر ایران، کشورهای همپیمان خود را نیز تحت فشار قرار داده تا آنها را مجبور به همراهی واشنگتن در اعمال این تحریم ها کند.
دولت دونالد ترامپ ادعا کرده است که در فرصت کوتاه باقی مانده تا پایان این دولت، تحریم های بیشتری علیه ایران وضع خواهد کرد هرچند که به گفته کارشناسان و مقامات سابق آمریکا از جمله وندی شرمن مذاکره کننده هسته ای دولت باراک اوباما، عملا تحریم های جدیدی در کار نخواهد بود فقط نام و عنوان تحریم هاست که تغییر می کند.
جان بولتون مشاور پیشین امنیت ملی دولت ترامپ نیز تصریح کرده است که عملا دیگر جایی برای اعمال تحریم جدید علیه ایران وجود ندارد و هر آنچه تحریم بود، در سال های اخیر اعمال شده است.
اکنون که دولت جدید در آمریکا در آستانه به دست گرفتن سکان هدایت و رهبری این کشور است، در صورتی که اراده محقق کردن وعده های انتخاباتی بایدن را داشته باشد، می تواند با استفاده از اختیارات خود و با بازگشت به برجام و تعهدات دولت آمریکا در قبال این توافق بین المللی، به تحریم های وضع شده در دوره دولت ترامپ وحتی دولت های قبل علیه ایران، پایان دهد.
نظر شما