بیش از ۹ ماه از هم‌نشینی با مهمان ناخوانده می‌گذرد. شاید اصلاً دیگر باید عنوان مهمان را از او برداشت. مهمان برای روزهای آغازین اسفند ۹۸ بود که خوش‌خیالانه تصور می‌کردیم یکی دو ماهی تحملش کنیم، بارش را می‌بندد و رفع زحمت می‌کند. اما گویی کرونا، اینجا و آنجا جا خوش کرده و فعلاً به این زودی‌ها خیال رفتن ندارد. حالا ما محکومیم به در خانه ماندن و از یکدیگر دور شدن. تجربه‌ای سخت و عذاب‌آور که برای بسیاری از ما مشکلات زیادی ایجاد کرده است. اما این همه ماجرا نیست. قرنطینه اجباری و حضور بیشتر در خانه، خود می‌تواند فرصت‌ها و نتایج مثبتی نیز به همراه داشته باشد.
حنانه که دانشجوست می‌گوید: «شاید اگر به خودمان بود اینچنین با خانواده و خواهر و برادرخود، وقت نمی‌گذراندیم؛ بیشتر ترجیح می‌دادیم با گروه‌های دوستی وقت‌مان را سپری کنیم. در این دوران خانه‌نشینی اجباری بیشتر از حال اعضای خانواده باخبرم و روابطم با سایر اعضای خانواده بهتر شده است. به خصوص توانسته‌ام رابطه صمیمی‌تری با پدرم برقرار کنم و این مساله از نظر روانی تأثیر مثبتی روی من گذاشته است.»
در روزگار پیشاکرونا، معمولاً مردم وقت کمتری برای حضور در خانه در نظرمی‌گرفتند. آن چیزی که بیشتر به خانه آورده می‌شد، خستگی ناشی از کار مستمر روزانه بود. شاید به همین دلیل است که خانم جوانی که دو دختر دوقلو نیز دارد، از حضور بیشتر همسرش درخانه احساس رضایت می‌کند و معتقد است همین به درک متقابل بیشتری منجر شده است. چرا که حالا مردان تجربه و دریافت بیشتری از کار سخت خانه و کمبودها پیدا کرده‌اند: «همسرم در این روزهای دورکاری وقت بیشتری برای فرزندانم می‌گذارد و به همین نسبت من هم فرصت می‌کنم به کارهای شخصی‌ام بیشتر برسم و کمتر خسته شوم. در ایام قرنطینه در کارهای مربوط به بچه‌ها مشارکت بیشتری داریم و دیگر کار فقط روی دوش یک نفر نیست»
فارغ از فرصت‌هایی که قرنطینه کرونایی برای با هم بودن فراهم آورده، رسیدگی به کارها و علایق شخصی و جبران عقب ماندگی‌ها برگ برنده بسیاری از افراد در این دوران شده است. آن‌طور که زوج جوانی که کیش را برای سفر انتخاب کرده‌اند، می‌گویند: «انسان در شرایط محرومیت راه و روزنه تازه‌ای برای خود می‌سازد و گاه همین باعث می‌شود افقی تازه از استعداد و توانایی‌های فردی بروز کند».
عده‌ای از افراد عشق مطالعه و کتاب این فرصت کرونا را غنیمت دانسته و سعی کرده‌اند از فراغت کرونایی به نفع افزایش مطالعه و آموزش استفاده کنند. دانشجویان و اساتید دانشگاه در این دسته بیشتر قرار می‌گیرند. البته فراگیری آموزش‌های آنلاین و آشنایی بیشتر مردم با نرم‌افزارهای کتابخوان حتی بسیاری از افراد عادی مانند زنان خانه دار و هم چنین مردان بازنشسته را نیز به مطالعه علاقمند کرده است؛ مانند کاسب مشهدی که برای سه روز به کیش سفر کرده و بسیار هم به رعایت فاصله اجتماعی اهمیت نشان می‌دهد، به اجبار کرونا کاروکاسبی را رها کرده و در خانه به استراحت و مطالعه می‌پردازد و البته به قول خودش «کرونا وجدان کاری‌اش را راحت کرده»!
اما برای عده‌ای دیگر که بیشتر به فعالیت‌های اجتماعی علاقمندند، تحمل دوران قرنطینه بسیار سخت و عذاب‌آور است. به همین دلیل ورزش در ساعات خلوت صبح زود و همچنین آخر شب را به برنامه خود اضافه کرده‌اند تا از این طریق هم از خانه بیرون آمده و هم در عین حال در تجمع حضور پیدا نکرده باشند. مرد جوان ۳۴ ساله‌ای معتقد است که «ورزش راهی برای تحمل سختی‌های این دوران است و حالا فرصتی است تا توجه بیشتری به سلامت خود داشته باشیم. به خصوص که دوری از اجتماع نیز می‌تواند عوارض روحی نامناسبی روی انسان داشته باشد. بنابراین ورزش کردن بهترین راه غلبه بر این مشکلات است».
خلق سرگرمی‌های خانگی
تحمل قرنطینه و در خانه نشستن، تجربه سختی است. با این وجود مدیریت درست روانی و تلاش برای شاد زیستن تحمل سختی‌های این ایام را آسان‌تر می‌کند. گوش دادن به موسیقی، خرید گل‌های آپارتمانی و رسیدگی به آنها، کاشت سبزی خوردن در گلدان و نگاه‌داری از برخی حیوانات خانگی به ویژه برای کودکان، می‌تواند به خلق فضای شادتری در خانه منجر شود.
بسیاری آشپزی را به عنوان یکی از گزینه‌های جذاب دوران قرنطینه پیش روی خود قرار داده‌اند. به خصوص در روزهایی ابتدایی شیوع ویروس کرونا، تب درست کردن نان و پیتزا در خانه، بسیار بالا گرفته و به نوعی تفریح لذت‌بخش نیز تبدیل شده بود.
اعمال برخی تغییرات در سبک غذایی نیز می‌تواند نتایج و آثار مثبت بیشتری به دنبال داشته باشد. پرهیز بیشتر از غذاهای فست‌فودی و روی آوردن به غذاهای خانگی یکی از نتایج مثب دوران کرونا به حساب می‌آید.
همچنین تغییر دکوراسیون، یک راه مفید برای جلوگیری از یکنواختی و تنوع بخشی در این ایام است. شاید لازم باشد برای تغییر حال و احوال خود کمی به دکور خانه دست بزنید این می‌تواند فضا را جدیدتر و متنوع‌تر سازد. رنگ‌آمیزی دیوارها براساس اصول روانشناسی رنگ و ساخت وسایلی با لوازم بلا استفاده در خانه که این روزها در فضای مجازی بسیار هم رواج یافته، هم می‌تواند سرگرم‌کننده و هم مقرون به صرفه باشد.
ضمناً رواج آموزش‌های آنلاین این فرصت را پیش‌روی بسیاری قرار داده تا از فن، هنر یا مهارتی که دارند به نحو مطلوب‌تری استفاده کنند و با برگزاری برخی کلاس‌های آنلاین برای خود از این مسیر نیز درآمدزایی کنند.
مشاهده خانوادگی فیلم و کتاب‌خوانی
دوران قرنطینه بهترین فرصت برای کتاب‌خواندن و فیلم‌دیدن خانوادگی است. دیدن فیلم و صحبت کردن پیرامون آن بهترین راه برای بالابردن صمیمیت و ارتباط مؤثر والدین و فرزندان در این دوران است. همچنین خواندن کتابی مشترک و گفت‌وگو پیرامون آن کمک بسیاری به بالا بردن درک و تفکر و همچنین شناخت روحیات یکدیگر می‌کند.
گاهی در این میان فرزندان منزوی در خانواده فرصت سخن گفتن و شرکت در نمونه کوچکی از اجتماع را برای اظهار نظر پیدا می‌کنند تا از این طریق ارتباطات اجتماعی آنها نیز تقویت شود.
رسیدگی به بهداشت روان خانواده
از طرفی مادروپدرها در این ایام می‌توانند از مشاوران آنلاین و تلفنی برای رفع مشکلات رفتاری فرزندان خود استفاده کنند و در محیط خانه بیشتر آنها را کنترل و زیر نظر بگیرند. به خصوص چنین فرصتی برای مادران شاغل کمتر اتفاق می‌افتاد تا بتوانند رفتارها و یا ناهنجاری‌های فرزندان خود را به دقت زیرنظرداشته باشند. همچنین در ارتباطات زناشویی این مساله می‌تواند نقش به سزایی داشته باشد. گاهی این با هم بودن‌ها به نزاع و گاهی به شناخت بیشتر منتهی می‌شود. بنابراین افراد برای رهایی از نزاع بیشتر در این ایام می‌توانند با استفاد از تحقیق و مطالعه و مشاوره به سر و وضع عاطفی و ارتباطی خود برسند.
از طرفی برای تنوع در کارها و پرهیز از تکرار، می‌توانیم با تقسیم کار و با سپردن کارها به فرزندان، علاوه بر تمرین مسئولیت‌پذیری، اعتماد به نفس آنان را نیز افزایش دهیم.
تمام این موارد گفته شده را می‌توان با یک برنامه ریزی خانوادگی و فردی به نتیجه رساند و آنها را به صورت چرخه‌ای از کارها، هر هفته بر روی یک کاغذ نوشت و جلوی دید سایر اعضای خانواده قرار داد تا هم از کنار هم بودن لذت بیشتری ببریم و هم تجربیات تازه‌ای خلق کنیم.
.
نظر شما