آن طور که در بیانیه سفارت جمهوری اسلامی ایران در باکو آمده، سفر "جیحون بایرامف " به ایران در بحبوحه تحولات منطقه ای و جهانی با هدف توسعه و تعمیق هر چه بیشتر روابط دو کشور دوست و همسایه و بررسی مهمترین تحولات منطقه ای و بین المللی، به ویژه شرایط پساجنگ قره باغ صورت می گیرد.
البته این سفر نخستین سفر خارجی بایرامف پس از جنگ اخیر میان باکو و ایروان و نیز اولین سفر به ایران پس از تصدی پست وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان از تیر ماه امسال می باشد.
سفر بایرامف به ایران در شرایط کنونی از آن جهت اهمیت دارد که برخی مسایل پس از جنگ اخیر در قره باغ در منطقه رخ داده و نیروهای حاضر در قره باغ و جنوب قفقاز نیز آرایش جدیدی را به خود گرفته اند که از یک سو موجب ایجاد نگرانی هایی برای کشورهای بزرگ منطقه از جمله جمهوری اسلامی بوده و از سوی دیگر ضرورت رایزنی های مستمر و رد و بدل شدن گزارش های میدانی و دقیق را بیش از گذشته ضروری کرده است.
بر همین اساس به برخی از مولفه های جدید و نیز انتظاراتی که می تواند در این سفر به طرف مقابل منتقل شود، اشاره ای مختصر می شود.
از مهمترین مسایلی که در سفر بایرامف باید مورد توجه قرار گیرد، توجه به حُسن همجواری و رعایت اصول همسایگی است.
بدیهی است جمهوری اسلامی ایران به عنوان برادر و دوست کشورهای منطقه این موضوع را همواره برای خود فرض دانسته است که از هرگونه تنش مرزی با همسایگان بپرهیزد و به همین علت این حق را نیز برای خود محفوظ می دارد که از آنان بخواهد همواره ضمن رعایت اصول همجواری و بدور از شیطنت های برخی بازیگران بیگانه از جمله رژیم صهیونیستی که متاسفانه حضور ایادی وابسته شان در منطقه به طور نخ نمایی مسلم است، به سیاست های خود بپردازند.
نکته دیگر که سفر بایرامف به ایران را بیشتر مورد توجه قرار می دهد این است که، سفر وی به تهران بعد از تحولات اخیر در قفقاز جنوبی در شرایطی صورت می پذیرد که به نظر می رسد حضور و باقی ماندن نیروهای فرامنطقه ای بعد از جنگ قره باغ و چگونگی آرایش آنها ممکن است موجب بروز برخی ناامنی ها در منطقه شود که این موضوع برای ایران قابل پذیرش نیست و کشورهای منطقه می بایست به همین علت بیش از گذشته از خود حساسیت نشان دهند که این موضوع نیز می تواند مهمترین محور گفت وگوی وزیر خارجه جمهوری آذربایجان با مقامات ایران باشد.
نکته دیگر اخذ این تضمین است که هرگونه تحرکی در آینده از داخل خاک برخی کشورهای منطقه از جمله جمهوری آذربایجان علیه منافع و امنیت جمهوری اسلامی ایران همانطور که پیشتر نیز از سوی مقامات رسمی گوشزد شده مورد واکنش ایران قرار خواهد گرفت.
جمهوری اسلامی ایران که با رعایت اصول پذیرفته شده و اساسی بین الملل همانطور که اعلام شد، هرگونه تعرض به سرزمین سایر کشورها را به رسمیت نمی شناسد، اراضی اشغالی متعلق به جمهوری آذربایجان را جزو لاینفک این کشور دانسته و آن را نیز اعلام کرده و این موضوع را نیز سرلوحه سیاست منطقه ای خود قرار داده و به همین علت خواستار انجام تمامی پروتکل های شناخته شده در رعایت اصول سرزمینی کشورها از جمله جمهوری آذربایجان است.
جمهوری اسلامی ایران سعی کرده همواره این خط مشی را پیش ببرد که منطقه از بحران ها به دور باشد. در مناقشه اخیر نیز با طرح ابتکاری که تهران آن را ارائه کرد همسایگان خود را به آرامش فراخواند و تاکید کرد که بعد از سال های سال که حقوق یک طرف تضییع شده و اراضی جمهوری آذربایجان تحت اشغال یکی از کشورهای همسایه درآمده بود، می بایست حقوق حقه آنها رعایت شود. این مواضع را نیز مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای به صراحت بیان و تاکید فرمودند که تمامی اراضی تحت اشغال باید به جمهوری آذربایجان بازگردد.
بر این اساس وقوع هرگونه درگیری و یا ناامنی در مناطق همجوار ایران یک تهدید بالقوه برای امنیت این کشور نیز به شمار می رود و به همین علت موجب نگرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از قدرتهای مهم منطقه بوده و تاکید بر تلاش برای تثبیت صلح و ثبات از مهمترین محورهای مورد گفت و گو میان وزرای خارجه تهران و باکو خواهد بود که طبیعی است در سفر بایرامف به ایران مد نظر قرار بگیرد.
از سوی دیگر الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان نیز با تقدیر از موضع گیری های کشورمان در مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان، جمهوری اسلامی ایران را کشوری دوست و برادر جمهوری آذربایجان عنوان کرد .
علی اف در پیامی به مردم جمهوری آذربایجان در باره جنگ ۴۴ روزه این کشور با ارمنستان گفت : از طریق خاک ایران نتوانستند سلاح به ارمنستان منتقل کنند، چرا که ایران کشور دوست و برادر ما است .
صاحب نظران و کارشناسان سیاسی جمهوری آذربایجان نیز بر علاقه مندی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای در برقراری صلح و ثبات در منطقه تاکید دارند .
در همین راستا " الشن مناف اف " کارشناس سیاسی جمهوری آذربایجان با اشاره به این که ایران پیوندهای دیرینه سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و انسانی با جمهوری آذربایجان دارد ، گفت : جمهوری اسلامی ایران علاقه مند به حفظ صلح و ثبات در منطقه است و آن را عاملی مهم برای اجرای پروژه های اقتصادی درر منطقه می داند .
وی برنامه جمهوری آذربایجان برای بازسازی و احیای اراضی آزاد شده در قره باغ را مورد اشاره قرار داد و گفت که کشورهای همسایه نیز می توانند در اجرای پروژه های عمرانی در این منطقه شرکت کنند .
بنابراین این مشارکت ایران در بازسازی خرابی های منطقه و اجرای پروژه های عمرانی کمترین گام مثبت و مورد انتظاری خواهد بود که می بایست در این سفر مورد توجه قرار بگیرد.
همچنین کارشناسان اقتصادی جمهوری آذربایجان نیز بر این باورند که آزاد سازی سرزمین های جمهوری آذربایجان در قره باغ و به خصوص شهرستانهای مرزی با جمهوری اسلامی ایران ، می تواند در آینده به تعاملات اقتصادی این شهرستانها با استانهای مرزی ایران و نیز اجرای طرح های اقتصادی مشترک در مناطق آزاد شده و به خصوص طرح انرژی مشترک در دست اجرای سدهای " خداآفرین " و " قیز قلعه سی " تحرک بخشد.
به هر حال اکنون به نظر می رسد که منطقه آرامش نسبی دارد و حال که منظقه به سمت ثبات در حال حرکت است انتظار می رود کشورهای منطقه با رعایت ملاحظات مورد توجه طرف مقابل بیش از گذشته در اندیشه تعمیق و گسترش روابط و مناسبات باشند و اجازه ورود سایر بازیگران تنش زا و مناقشه طلب برای برهم زدن روابط را ندهند.
نظر شما