بیانیه پایانی شورای همکاری خلیج فارس به روال همیشگی و با استفاده از عبارات و کلمات بسیار کلی و بدون ضمانت اجرایی که طی چهل دوره گذشته این نشست هم تکرار شده بود ، درباره همه چیز از همکاری های داخلی در زمینه های سیاسی و اجتماعی و نظامی گرفته تا مسایل مربوط به فلسطین ، عراق ، لیبی و .... سخن گفته است .
اظهار نظر درباره فلسطین از سوی این شورا در حالی است که دو کشور عضو آن ( امارات و بحرین) به صورت مستقیم روابط خود را با رژیم صهیونیستی عادی کرده و دست دوستی داده اند و عربستان هم اگر چه تاکنون ارتباط علنی برقرار نکرده است اما دعوت از جرد کوشنر داماد ترامپ که به دلال روابط اعراب و اسراییل معروف شده است نشان دهنده آن است که سعودی ها بی میل نیستند در سال جدید میلادی روابط خود را با این رژیم علنی کنند.
۱۰ بند از این بیانیه هم به موضوع ایران اختصاص یافته است . از درخواست برای بازی دادن آنها در مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا تا تکرار ادعای نخ نمای مالکیت بر جزایری که بر اساس اسناد تاریخی غیر قابل تردید در ایرانی بودن آن شک و تردید نیست .
ادعای دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه و تایید ادعاهای ترامپ در مورد جمهوری اسلامی ایران و فعالیت هسته ای کشورمان هم بخش دیگری از بیانیه اعضای شورای همکاری خلیج فارس را تشکیل می دهد.
شورای همکاری خلیج فارس در عین حال اساس روابط با جمهوری اسلامی ایران را بر مبنای میثاق سازمان ملل متحد ، قوانین بین المللی، اصل حسن همجواری ، احترام به حاکمیت ملی کشورها و عدم دخالت در امور داخلی و حل اختلافات از راههای مسالمت آمیز اعلام کرده است .
اگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس همین یک بند از بیانیه کسل کننده و طولانی خود را در روابط با جمهوری اسلامی ایران مبنای عمل قرار دهند، ابتدا باید جنگ علیه ملت مظلوم یمن را پایان دهند و به علاوه اگر در همین یک بند صداقت وجود داشته باشد، بسیاری از مشکلات منطقه حل خواهد شد. این موارد همان اصولی است که جمهوری اسلامی ایران همواره بر آن تاکید کرده است . چنانکه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در توئیتی نوشت ، ایران نه دشمن است و نه تهدید .
مقصر جلوه دادن دیگران که همواره با خط دهی سعودی ها در بیانیه های شورای همکاری خلیج فارس تکرار شده است دردی از حل مسایل منطقه دوا نمی کند.
دولت سعودی باید این حقیقت را بپذیرد که راه حل مشکلات منطقه پذیرفتن پیشنهادی است که ایران برای ایجاد یک منطقه امن ارایه کرده است. توجه به این پیشنهاد به خصوص در زمانی که پشتیبان اصلی و بی ملاحظه سعودی ها یعنی دونالد ترامپ در حال خروج از قدرت است می تواند به ایجاد یک صلح دائم که توسط کشورهای منطقه به دست آمده باشد، کمک کند.
آنچه مسلم است همه مواردی که پیرامون همکاری میان اعضا در بیانیه اخیر به آن اشاره شده است در بیانیه های قبلی هم تکرار و بیان شده بود اما تمامی این تعارف ها در جریان تحریم قطر از سوی عربستان ، امارات و بحرین نقض شد بنابر این نمی توان صدور بیاییه ۱۱۷ بندی را عاملی برای بقای آشتی شکننده ای ارزیابی کرد که با فشار دولت آمریکا حاصل شده است .
با آنکه همکاریهای نظامی و تشکیل ارتشی در قالب سپر جزیره یکی از اصول همپیمانی میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس محسوب می شود اما این امر نتوانست مانع از طمع ورزی سعودی ها نسبت به خاک قطر شود و این کشور تا آستانه حمله نظامی به دوحه پیش رفت و اگر نبود تلاش های رکس تیلرسون وزیر امور خارجه وقت آمریکا ، قطر تاکنون ضمیمه خاک عربستان شده بود.
اما نکته مهمی که از لابلای بندهای طولانی و خسته کننده بیانیه شورای همکاری خلیج فارس بلکه در ترکیب مشارکت در نشست شورای همکاری خلیج فارس نمایان شد این است که اگر تاکنون عربستان و امارات به همراه بحرین و مصر جبهه واحدی در مقابل قطر تشکیل داده بودند و اختلاف میان اعضای شورا را کلید زده بودند و کویت و عمان هم بینابین میان این دو جریان حرکت می کردند، اکنون این زمینه ایجاد شده تا این جبهه به خصومت میان بحرین و امارات و مصر از یک طرف و عربستان و قطر در سوی دیگر تبدیل شود.
این امر را عدم حضور محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی که حاکم فعلی امارات محسوب می شود ثابت می کند . اماراتی ها حتی عبدالله بن زاید وزیر خارجه را هم به نشست العلا نفرستادند.
عدم حضور حمد بن عیسی آل خلیفه شاه بحرین و عذرخواهی عبدالفتاح السیسی رییس جمهوری مصر برای شرکت در این نشست هم از دیگر دلایلی است که می توان برای تشکیل یک جبهه بندی جدید در میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس برشمرد.
این جابجایی های صورت گرفته در جبهه بندی داخل شورا نشان می دهد که شکاف درونی در شورای همکاری خلیج فارس به این راحتی ها پر نمی شود.
حمیدرضا بانصیری
نظر شما