سرمایه‌های کف بازار

به گزارش ایرنا، سال‌ها قبل کوچه به کوچه می گشتند و اجناسی که با خود همراه داشتند را عرضه می کردند، این روزها اما آنها ثابت هستند و مشتری باید به دنبال آنها باشد.

دوران کودکی خیلی از ما با دستفروشانی گذشت که هر از گاهی به صورت سیار به کوچه و محله می‌آمدند و  بستنی و گز آردی و یا خوراکی‌هایی  از این دست می‌فروختند، خوراکی‌هایی که بهداشتی نبودند ولی همه شوق و ذوق کودکی ما برای خریدن همین‌ها می گذشت.

 گاهی بطری های پلاستیکی و یا دمپایی های کهنه خودمان را به آنها می دادیم و در ازایش خوراکی می‌گرفتیم، شیطنت بچه گانه هم به سراغمان می آمد و دمپایی‌های تازه خود را هم هر طور شده پاره می کردیم تا بتوانیم به آن خوراکی‌ها که آن روزها برای مانتو دست نیافتنی بود دست پیدا کنیم.

 حدود سه دهه از آن سال‌ها می‌گذرد و حالا دیگر نه از  بستنی فروش‌های سیار  و دوره‌گرد خبری هست  و نه کودکان امروزی به دنبال دوره گردها می روند، یعنی نمی بینند که بخواهند برند؛ این روزها فقط نان خشکی‌ها و وانت‌های میوه فروش را می توان در سطح شهر و روستا دید که همچنان در کوچه و خیابان،ها می‌گردند و جنس خود را به فروش می‌رسانند.

 حکایت دستفروشی حکایت تازه‌ای نیست و حکایت قدیمی هم نخواهد بود اما دستفروشان جدید بعد از فروش آن قدیمی دوره گردان قدیمی که کوچه به کوچه می گشتند تا آخر شب به خانه ببرند خیلی فرق دارد؛ حالا دیگر مغازه دارانی را می توان دید که خود در مغازه نشسته‌اند و جنسشان در پیاده رو بساط است فروشنده‌ای هم به خدمت گرفته‌اند، تا وسایلشان را به فروش برساند و بعضی‌ها هم ادعای مالکیت بر سر نقطه ای را دارند که در آنجا بساط داشتند و می خواهند به هر قیمتی شده، آنجا را در دست داشته باشند.

از دستفروشی تا پیاده راه

چند سالی از اتمام مطالعات طرح تبدیل خیابان فردوسی سنندج به پیاده راه گذشت و این طرح امسال به کرسی نشست و هسته مرکزی شهر را سامان داد.

این پیاده راه که قرار بود مکانی گردشگری شود، از همان روزهای نخست محل تجمع دستفروشان شد، مکانی به طول ۵۹۰ متر و به عرض ۲۰ متر بین میدان آزادی و انقلاب  حدود ۶۰۰ دستفروش را در خود جای داد و کل طول پیاده راه پر از آنها شد تا دیگر جایی برای پیاده روی شهروندان نماند.

با توجه به روند رو به گسترش مشاغل غیر رسمی در شهر که در حال تبدیل شدن به بحران است تسریع در ساماندهی محورها و خیابان‌های هسته مرکزی شهر سنندج ضروری بود و اجرای طرح پیاده راه سازی منجر به جانمایی مناسب و ساماندهی فعالیت دستفروشان شد.

مجری این طرح پژوهشی که سابقه همکاری در تهیه طرح‌های مشابه بازآفرینی شهری در بافت قدیم و هسته مرکزی کلان شهری، چون تهران و زنجان را دارد، اظهار داشت: این طرح که برای چند خیابان اصلی هسته مرکزی شهر سنندج در نظر گرفته شده و در حال حاضر در خیابان فردوسی اجرایی شده است.

کیومرث حبیبی افزود: بهبود وضعیت اقتصادی کسبه، ارتقاء کیفیت دسترسی، ارتقاء ایمنی و سلامت شهروندان، بهبود شرایط زیست محیطی و کاهش ترافیک، کمک به گذران اوقات فراغت شهروندان و مسافران در محیطی با ظرفیت‌های تجاری، فرهنگی و گردشگری، گسترش فضاهای مشارکت جمعی و همگانی، افزایش تعاملات اجتماعی و تجدید حیات و بازآفرینی بافت تاریخی شهر سنندج از جمله مزایایی بوده که در طرح پیاده مداری در نظر گرفته شده است.

حبیبی تاکید کرد: جابه جا کردن دستفرشان در هر مکان و شهری راهکار آسانی نیست و در درجه اول در مکان در اختیار ساماندهی شوند و این هم با برپایی شب بازار، هفته بازار و فعالیت در ساعات خاصی از شبانه روز میسر است.

 اجرای پیاده راه فرصت مناسبی برای ساماندهی فعالیت دستفروشان شد و شهرداری سنندج هم سال‌ها به دنبال این بود تا شاهرگ حیاتی شهر را سر و سامانی بدهد وارد عمل شد و از ۱۴ دی نقاطی را برای فعالیت دستفروشان تعیین کرد.

فعالیت دستفروشان با وجود در دست اجرا بودن طرح پیاده‌راه فردوسی همچنان ادامه داشت تا اینکه شهرداری اعلام کرد که با پایان یافتن پیاده‌راه، دیگر اجازه فعالیت دستفروشان در طول روز در این خیابان داده نخواهد شد و فقط به صورت شب بازار می‌توانند بساط پهن کنند.

ساماندهی قاطعانه

چند نشست در این باره برگزار و تصمیم نهایی بر این شد تا دستفروشان در ۶ ماهه اول سال از ساعت ۲۰:۳۰ تا یک بامداد و در ۶ ماهه دوم از ساعت ۱۸:۳۰ تا ۲۴ فعالیت کنند که حالا این موضوع همچنان مورد اعتراض دستفروشان است.

و حالا این تقابل دو طرفه بین دستفروشان و برخی مغازه داران همچنان ادامه دارد واز سویی این بار دیگر مثل سال‌های قبل نیست و  قصد برای ساماندهی قطعی است.

یکی از مغازه داران گفت: اوایل که بحث پرداخت وام به دستفروشان مطرح شد بعضی‌هایشان با همه فامیل و آشناها اینجا آمدند و بساطشان را تقسیم کردند تا از این وام کم بهره بیشتر بگیرند و بعضی از مغازه داران هم اجناسشان را در پیاده راه پهن می کنند و به عنوان دستفروش فعالیت دارند.

وی که نخواست نامش در خبر آورده نشود، افزود:یکی از همین دستفروشان را می شناسم که حقوق ثابت دارد  و صاحب چند باب مغازه در یکی از همین پاساژهاست ولی خودش همچنان دسفروشی می کند.

دستفروشان هم بهانه اجاره میز را دارند که قرار است پیمانکار طرف قرار داد شهرداری به ازای آن شبی ۱۰ هزار تومان از آنان بگیرد؛ از سویی آنها دور بودن نقاط هفتگانه را مانعی برای کسب و کارشان اعلام می کنند.

یکی از دستفروشان هم خواستار افزایش ساعات فعالیتشان از ساعت ۱۸ به ساعت ۱۶ است.

فردوسی پیاده راه می ماند

البته شهردار و شورای اسلامی شهر سنندج کاملا مخالف هر سه خواسته دستفروشان هستند و می خواهند این مکان گردشگری محلی برای تفریح شهروندان باشند و پیاده راه بماند.

 شهردار سنندج در این ارتباط با بیان اینکه ساماندهی دستفروشان یک تصمیم جمعی با مشارکت چندین دستگاه و اداره است و تنها تصمیم شهرداری نبوده که بخواهیم تغییری را به صورت یکطرفه در آن ایجاد کنیم گفت: در واقع این تصمیم در ادامه ابلاغیه وزارت کشور که برگرفته از قانون است اجرا می‌شود و ساماندهی دستفروشان و ایجاد شب بازارها در تمام دنیا جواب داده است.

حشمت‌الله صیدی افزود: هفت نقطه رادر شهر برای این ساماندهی دستفروشان تعیین و میزهایی هم تعبیه شده که حرمت آنان  حفظ شود و شهرداری تنها برای ساماندهی محل دستفروشان در شهرک بهاران حدود ۳۰۰ میلیون تومان هزینه کرده است.

وی یادآور شد: بیشتر کسانی که معترض این ساماندهی شده‌اند یا مغازه دارانی هستند که مغازه خود را به اجاره داده‌اند و یا عوامل خود را برای فروش اجناس مغازه به صورت دستفروشی به خیابان می‌فرستند.

اشتغال دستفروشان بیکار

دستفرشان که در اعتراض به این تصمیم استانی همچنان مقاومت می‌کنند و بساطشان را شبها در فروسی پهن نمی‌ کنند و مدعی شده‌اند که بیکاری اذیتشان می‌کند و معیشت خانواده هایشان به مشکل برخورده، اما مدیریت شهری برای این ادعای آنان هم راه حل ارایه داده است.

رییس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری سنندج گفت: دستفروشان پیاده‌راه فردوسی در صورت تمایل در پروژه‌های مشارکتی شهرداری به کارگیری خواهند شد.

تورج سلطنت پوری با بیان اینکه برخی از دستفروشان به زمان تعیین شده اعتراض دارند و بحث بیکاری و مشکلات معیشتی را بهانه کرده‌اند، گفت: در راستای رفع مشکلات بیکاری دستفروشان پیاده راه فردوسی رایزنی لازم انجام و برای دسفروشان پیامک دعوت به کار ارسال شده است.

وی افزود: تاکنون هیچ کدام از این افراد به این دعوت به کار تمایلی نشان نداده است و همچنان می خواهند دستفروشی کنند، در حالیکه دستمزد روزانه آنان در یکی از طرح‌های مشارکتی ۱۵۰ هزار تومان در روز خواهد بود.

رییس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده های کشاورزی شهرداری سنندج  یادآور شد: طرح ساماندهی دستفروشان که مطالبه اصلی شهروندان از مجموعه مدیریت شهری است بدون تغییر اجرا می‌شود و امیدواریم که دستفروشان هم خود را با برنامه زمانبندی شده وفق دهند.

گریز از قانون

هرچند امروز معیشت بسیاری از افراد جامعه به ویژه قشر کم‌درآمد با مشکل مواجه شده است اما این مساله نباید دستاویزی برای قانون گریزی شود و همانطور که خرید از دستفروشان در خیابان فردوسی جا افتاده بود، کم کم در همه هفت منطقه دیگر هم جا می‌افتد و از سویی شب بازار می‌تواند به توسعه فرهنگ شهرنشینی و گردشگری بومی نیز کمک کند.

قانون‌گرایی در هر جامعه سبب ایجاد استحکام و ثبات در مناسبات و روابط اجتماعی بین فردی و برقراری آرامش و احساس امنیت جامعه می‌شود و قانون‌گریزی مترادف با نظم‌گریزی است که عوارض آن قانع نبودن شخص به حقوق خود، تعرض به حقوق دیگران، عدم انجام تکالیف، گریز از مسوولیت و رسیدن به مقصود به هر طریق ممکن است که می‌تواند ارکان سلامت روانی و اجتماعی جامعه را تهدید کند.

عموم مردم سنندج خواستار حفظ وجه گردشگری پیاده راه فردوسی هستند که نشان دهنده فرهنگی بودن استان باشد نه اینکه شبیه بازار روزهایی شود که تنها در نقاط حاشیه ای کشورهای توسعه نیافته می‌توان آن را دید.