به گزارش ایرنا، بر این اساس طیف بسیار وسیع و متنوعی از نخبگان و اقشار متفاوت اجتماعی و فرهنگی در ایران، عراق و جامعه جهانی که بعضا در امور دیگر با هم اختلاف دارند در قضیه ضرورت حفظ و مرمت این اثر باقی مانده از عمق تاریخ ایران باستان، دیدگاه واحدی ابراز کرده اند.
در مقابل نباید انکار کرد که یک اقلیت کوچک مبتلا به افکار ناهنجار دینی یا تعصب های نژادپرستانه ی موجود هستند که همچنان از زاویه ای تنگ و بی منطق، حکم به نابودی این اثرهای تاریخی و فرهنگی می دهند که شاید بتوان گفت تجلی بارز این باورهای منحرف در دوره خلافت کوتاه داعش (۲۰۱۴ – ۲۰۱۷) در تخریب آثار تاریخی عراق و سوریه نمود یافت.
قرآن کریم در موارد مختلفی به مردم و مومنین سفارش کرده است که در زمین گردش و آثار پیشینیان را مشاهده کنند و از آن درس عبرت بگیرند.
«الانعام» آیه ۱۱، «النمل» آیه ۶۹، «العنکبوت» آیه ۲۰ و «الروم» آیه ۴۲ مجموعه ای از آیات قرآنی هستند که در آنها بر ضرورت گردشگری در این کره خاکی و درس و عبرت گرفتن از آثار پیشینیان تاکید شده است.
قرآن کریم در داستان عبرت آموز اصحاب کهف اشاره می کند که بعد از اختلاف نظری که بین مردم بر سر چگونگی حفظ این رخداد غیر طبیعی ایجاد شد، در نهایت همه آنها با ساخت زیارتگاهی در محل برای یادآوری مومنان کهف به توافق رسیدند.
برخی، آثار تاریخی باقی مانده از عمق تاریخ را با داستان اصحاب کهف مقایسه می کنند و این فرض محال را مطرح کرده اند که اگر این آثار و بناهای تاریخی، به صورت انسانی مجسم شوند، در مردمان زمان کنونی چه تاثیری خواهند گذاشت؟
از این رو همان طور که بازگشت اصحاب کهف بعد از بیش از سه سده به حیات طبیعی، مردم زمان خود را از حیث دین و باورهای دینی متحول کرد، این اعتقاد وجود دارد که آثار ریشه دار تاریخی، باید همین اثر را در مردمان حال و آینده داشته باشد و برای همین، قرآن با عنوان «سیروا فانظروا (ثم انظروا)» بر ضرورت گردش در زمین و مشاهده و بررسی آثار تاریخی گذشتگان تاکید کرده است.
جدا از همه اینها، پر واضح است که علم نوین و رشته های تاریخ و باستانشناسی و بررسی آٍثار تاریخی، رابطه مستقیمی با پیشرفت های علمی کنونی داشته است.
آثار و بناهای ارزشمند تاریخی و فرهنگی همچنین در اقتصاد نوین امروز دنیا، یکی از منابع مهم درآمدی کشورها محسوب می شود که باعث رونق گردشگری در این گونه کشورها شده است.
ترمیم و مرمت طاق کسری و ایجاد زیرساخت های گردشگری در اطراف آن به اعتقاد کارشناسان فرهنگی و اقتصادی می تواند تبدیل به یکی از گنجینه های درآمدزا برای عراق شود که بدون شک یکی از بیشترین علاقه مندان به بازدید از این اثر - جدا از مردم عراق- زائران و گردشگران ایرانی هستند.
این اثر تاریخی از طرفی به دلیل پیوند خوردن با ماجرای معروف تولد پیامبر اسلام (ص) و ترک برداشتن کنگره های کاخ می تواند یک سازه تاریخی و فرهنگی با جاذبه های دینی مهم برای بسیاری از ملت های مسلمان باشد.
جالب توجه ترین بخش در اهمیت و ارزش طاق کسری اینکه این بنای تاریخی و فرهنگی توانسته است بین منتقدان حضور منطقه ای جمهوری اسلامی ایران و موافقان آن، اجماع نظر ایجاد کند و سبب شود که طیف منتقد در عراق، بر ضرورت حضور ایران برای حفظ و صیانت از این اثر تاریخی در داخل خاک عراق، حنجره پاره کرده و شبکه های اجتماعی را به تلاطم بکشاند.
جامعه جهانی تجلی یافته در سازمان بین المللی «یونسکو» نیز به دلیل اهتمام جدی که به حفظ و صیانت از بناها و آثار تاریخی و فرهنگی می دهد، انتظار می رود از توانمندی های ایران در این راستا استقبال کند به ویژه اینکه کشور میزبان یعنی عراق قبلا چنین درخواست های مساعدتی را از جمهوری اسلامی ایران کرده است.
مشکل طاق کسری
طاق کسری اثری از دوره ساسانیان است که قبل از تاریخ اسلام در شهر تاریخی «تیسفون» به عنوان پایتخت زمستانی شاهان ساسانی ایجاد شده است.
از شهر تاریخی تیسفون تقریبا اثری نمانده و تنها اثر باقی مانده از این شهر تاریخی، طاق کسری و بخشی از دیوارهای آن است که ادعا می شود هنوز آثار ترک معروف ناشی از میلاد پیامبر اسلام (ص) بر بخشی از بنا تا به امروز باقی مانده است.
این بنای قدیمی و فرهنگی به عنوان یکی از بزرگترین طاق های آجری تاریخی ساخت دست انسان، در سال های اخیر به دلیل اهتمام اندک دولتی و درگیر شدن عراق در بحران های مختلف، براثر تاثیرات جوی و بارندگی ها دچار فرسایش شده است.
آسیب های اخیر ایجاد شده در طاق کسری پیش از این که دولت و وزارت فرهنگ عراق از آن مطلع باشد، توسط مردم عادی عراق در شبکه های اجتماعی، مطرح شد.
تصاویر اولیه نشان می داد که براثر بارندگی ها و تاثیرات جوی، بخش هایی از سقف طاق فروریخته است و همین تصاویر کافی بود که در عراق و ایران موجی از واکنش ها و نگرانی ها از احتمال فرو ریختن آن ایجاد شود.
سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق نیز در این راستا تحرکات خود را به منظور امکان ورود کارشناسان ایرانی برای ارزیابی میزان و خطر آسیب ها آغاز کرده اند.
هشدار نسبت به خطر ریزش کامل سقف
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق در این خصوص تاکید کرد که خطر ریزش کامل طاق کاملا جدی است . او گفت که شاید اثر تاریخی تا چند ماه آینده سرپا نماند.
حجت الاسلام و المسلمین «غلامرضا اباذری» در گفت وگوی اختصاصی با ایرنا تاکید کرد که سقف این بنای تاریخی – فرهنگی ایرانی وضعیت بغرنجی دارد.
وی ادامه داد که طرف عراقی به دلیل اینکه این بنای تاریخی به طور مستقیم با تاریخ و فرهنگ ایران ارتباط دارد، مایل است با طرف ایرانی کار مرمت انجام شود و نمی خواهد سازه هایی ایجاد کند که به ارزش تاریخی و فرهنگی بنا صدمه ای بزند.
وی درباره شرایط بنای تاریخی – فرهنگی طاق کسری گفت: از حدود سه چهار سال قبل، پرونده وخیم بودن شرایط طاق مطرح شد و موضوع با مقامات عراقی از جمله وزیر فرهنگ عراق در میان گذاشته شد و در همان زمان وزیر فرهنگ برای حفظ این اثر اقداماتی انجام داد.
به گفته وی، چند کشور خارجی در سال های اخیر برای حفظ و مرمت اثر به عراق آمدند که از جمله آنها یک تیم کارشناسی از کشور چک و همچنین انگلیس بوده است اما هیچ یک از آنها نتوانستند کاری از پیش ببرند.
حجت الاسلام اباذری ادامه داد که به نوبه خود این دغدغه ها و نگرانی ها در خصوص وضعیت وخیم این اثر تاریخی ایرانی را به اطلاع مسوولان ایرانی در میراث فرهنگی رسانده است.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق افزود که احساس می کند مسوولان در میراث فرهنگی کشور جدیت کافی برای رسیدگی به این نماد تاریخی و فرهنگی ایران را ندارند.
وی با اشاره به تاثیرات بروز و ظهور کرونا در طول یکسال گذشته و درگیر شدن عراق در بحبوبه اعتراضات اجتماعی پنج ماهه و تغییر دولت و دیگر رخدادهای متعاقب آن گفت که مجموعه این اتفاقات باعث شد تا در طول این مدت نیز اقدام جدی برای رسیدگی به حفظ و مرمت بنای تاریخی طاق کسرا انجام نشود.
حجت الاسلام اباذری ادامه داد که بعد از شکل گیری دولت عراق با وزیر فرهنگ جدید این کشور اخیرا جلسه داشته و قضیه رسیدگی به وضعیت بنای تاریخی طاق کسرا را مطرح کرد و وزیر فرهنگ عراق برای پذیرایی و پذیرش تیم کارشناسی جمهوری اسلامی ایران اعلام آمادگی کرد.
به گفته وی، موضوع به اطلاع مقامات میراث فرهنگی کشورمان رسید و قول اعزام یک تیم دادند اما تاکنون این تیم به عراق نیامده است.
حجت الاسلام اباذری در خصوص مشکل اساسی طاق کسری گفت که این بنای تاریخی و فرهنگی دوره ساسانیان براثر عوامل جوی در حال ریزش تدریجی است.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق افزود که در حدود ۶۰ تا ۷۵ درصد از آجرهای طاق براثر بارندگی ها و شرایط جوی فرو ریخته است.
اقدام اولیه عراق برای حفظ اثر
متعاقب این هشدارها و نگرانی ها، وزارت فرهنگ، گردشگری و آثار تاریخی عراق در ۲۷ دسامبر گذشته (هشتم دی ماه ۹۹) از تشکیل یک کمیته فنی – علمی برای رسیدگی به مشکلات بنای تاریخی طاق کسری و دروازه میانی آن خبر داده بود.
«سلیم خلف الحیدری» مدیر کل اداره آثار تاریخی عراق در این ارتباط گفت مقرر شد که با همکاری اداره کل صیانت و حفاظت از آثار تاریخی وزارت فرهنگ عراق یک کمیته فنی و علمی تشکیل شده و این کمیته گزارش خود را براساس یک سقف زمانبندی مشخص پیرامون راهکاری‌های سریع و قابل اجرا برای حل مشکلات این بنای تاریخی ارائه کند.
تیمی از ایرنا متعاقب آن به محل رفت و از نزدیک اقدامات اولیه وزارت فرهنگ عراق برای حفظ و صیانت از طاق کسری را که در شهر «مدائن» (۳۰ کیلومتری جنوب بغداد) در جوار مرقد «سلمان فارسی» (ع) واقع شده، مشاهده کرد.
وزارت فرهنگ، گردشگری و آثار تاریخی عراق، یک پست نظامی را در مکان دایر کرده و از نزدیک شدن بازدید کنندگان به این اثر جلوگیری به عمل می‌آورد.
نگهبان نظامی حفاظت از طاق کسرا به خبرنگار ایرنا گفت که به دستور وزارت فرهنگ عراق، تا اطلاع ثانونی بازدید از اثر تاریخی – فرهنگی طاق کسری ممنوع است.
تعدادی از شهروندان عراقی نیز در حین مراجعه برای بازدید از اثر، با مخالفت این پست نگهبانی مواجه شدند.
لازم به ذکر است که در گذشته بنای طاق کسری با وجود ارزش منحصر به فرد تاریخی و فرهنگی آن، فاقد هرگونه حفاظت نظامی خاصی بود و بازدید از آن برای عموم آزاد بوده است.
وزارت فرهنگ، گردشگری و آثار تاریخی همچنین چند پلاکارد هشدار دهنده در محل این اثر نصب کرده و خطاب به بازدیدکنندگان اعلام کرده است که «خطر ریزش آجرهای طاق کسری وجود دارد».
در پلاکارد دیگری نیز آمده است: «هشدار هیات آثار و میراث فرهنگی بغداد! هرگونه ورود بازدیدکنندگان به داخل طاق کسری به دلیل انجام عملیات نگهداری و مرمت ممنوع است».
بخشی از آجرهای ریخته شده از سقف بنای تاریخی طاق کسری همچنان به صورت تلنبار شده در داخل تالار اصلی در محل ریزش به حال خود رها شده است .
اعلام آمادگی برای مشارکت در حفظ اثر
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جمهوری اسلامی ایران متعاقب درخواست های مکرر هموطنان برای اقدام ایران در حفظ این اثر، در ۱۶ دی ماه ۹۹ طی گفت وگو با ایرنا از آمادگی وزارتخانه اش برای مشارکت در حفظ و مرمت اثر تاریخی طاق کسری خبر داد.
علی اصغر مونسان گفت: به دلیل اهمیت تاریخی این اثر باستانی با آقای نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه در دولت صحبت و موافقت ایشان را برای پرداخت هزینه مرمت اخذ کرده و قرار شد، پس از برآوردهای مالی، سازمان برنامه و بودجه اعتباراتی برای احیا و مرمت این اثر تاریخی در نظر بگیرد و در اختیار وزارت میراث فرهنگی قرار دهد.
وی با بیان این که نامه رسمی این درخواست به سازمان برنامه ارسال شده است، گفت: کارشناسان میراث فرهنگی ایران به محض تحقق اعتبارات با هماهنگی همتایان عراقی به محوطه طاق کسری اعزام می شوند و عملیات مرمت و احیا را آغاز می کنند.
مونسان درخصوص برآوردهای مالی اولیه برای مرمت طاق کسری گفت: بر اساس عکس ها و تصاویر ارسالی، برای مرمت به اعتباری حدود ۶۰۰ هزار دلار نیاز است که به محض تامین شدن آن، کارشناسان به کشور عراق اعزام می شوند.
اظهارات وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران در داخل عراق بازتاب گسترده ای داشت و هنوز در شبکه های اجتماعی نسبت به آن واکنش نشان می دهند.
وزارت فرهنگ، گردشگری و آثار تاریخی عراق نیز به این اظهارات واکنش نشان داد و از مساعدت جمهوری اسلامی ایران استقبال کرد.
وزارت فرهنگ عراق در انتظار تیم کارشناسی ایران
سخنگوی رسمی وزارت فرهنگ، گردشگری و آثار تاریخی عراق در این راستا در گفت وگو با ایرنا تاکید کرد: در انتظار تیمی کارشناسی ایرانی هستیم.
«حاکم الشمری» افزود: از زمان مشاهده ترک های ایجاد شده در بنای تاریخی طاق کسری و اعلام رسانه ای آن در ماه های اخیر در انتظار تیم کارشناسی ایرانی هستیم.
وی در عین حال خاطر نشان ساخت: تاکنون هیچ گونه مساعدت عینی از جمهوری اسلامی ایران برای مرمت و بازسازی این اثر تاریخی مشاهده نکرده ایم.
وی اضافه کرد: در پی تَرک های ایجاد شده اخیر در بنای تاریخی طاق کسری، از طریق رسانه ها شنیدیم که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جمهوری اسلامی ایران از آمادگی برای کمک به عراق در ترمیم و مرمت این اثر تاریخی خبر داده است.
وی ادامه داد که وزارت فرهنگ عراق با مساعدت رییس هیات میراث فرهنگی و آثار تاریخی عراق، یک طرح جدید برای حفظ و مرمت بنای تاریخی طاق کسرا تدارک دیده است.
به گفته وی، رییس هیات میراث فرهنگی و آثار تاریخی عراق با همکاری وزیر فرهنگ عراق در همان روزهای اولیه مشاهده شدن این ترک ها برای تدارک یک طرح ویژه، برنامه ریزی کردند.
الشمری تاکید کرد که این طرح با هدف حل مشکل این ترک ها و مرمت و بازسازی بخش های آسیب دیده طاق کسری به اجرا در می آید.
طاق کسری در میان باغات سرسبز شهر مدائن قرار دارد و در پشت این بنای تاریخی، آثار شهر تاریخی «تیسفون» وجود دارد که همه این محوطه تاریخی در حال حاضر جزو مناطق ارزشمند تاریخی به شمار می‌رود.
منطقه مدائن یکی از مناطق تاریخی، فرهنگی و زیارتی عراق به شمار می رود که علاوه بر طاق کسری، مرقد سلمان فارسی نیز در فاصله چند صدمتری از این اثر واقع شده است.
این اعتقاد وجود دارد که فروریختن این اثر تاریخی نه تنها یک خسارت بزرگ برای تاریخ و فرهنگ ایران زمین و عراق بلکه ضایعه ای بزرگ برای بشریت است.
نظر شما