اینک پس از تجربه حدود یک سال وضعیت بحرانی و محدودکننده ناشی از شیوع کرونا، به نظر می‌رسد شرایط تا حدودی بهبود یافته لذا اغلب کسب و کارهایی که در این مدت به اجبار تعطیل شده بودند با تاکید بر ضرورت رعایت پروتکلهای بهداشتی و این اخطار جدی که "ویروس کرونا همچنان در بین ما زندگی می‌کند و مترصد کوچکترین سهل‌انگاری شهروندان است تا دوباره موجی ویرانگر از بیماری و مرگ را به راه اندازد" به گردونه فعالیت بازگشته‌اند.
پیرو این تحولات و زیان هنگفت صنعت گردشگری از شیوع کرونا "سفر مسوولانه" به عنوان رویکردی متناسب با شرایط کرونایی در حوزه گردشگری و سفر مطرح شده و در دستور کار قرار گرفته است.
طبیعت‌گردی و استفاده از ظرفیت اقامتگاههای بومگردی مناسب‌ترین آغاز برای احیای صنعت گردشگری با تاکید بر "سفر مسوولانه" برای گذر از اوضاع کنونی محسوب می‌شود.
اقامتگاههای بومگردی با حال و هوای لطیف بومی، دور از هیاهوی شهر، دود و آلودگی، انسان را به ذات طبیعت‌دوست خود نزدیک کرده و او را نه تنها از آشفتگی و بی‌قراری زندگی مدرن رها می‌کند بلکه برایش زنگ تفریحی مفرح در میانه غوغای بحران شیوع ویروس کرونا است.
شیرینی میزبانی سنتی در خانه‌های قدیمی، سفره‌هایی با غذاهای سنتی و بومی، محیط آرام و امن، اسباب و لوازم ساده و بی‌آلایش و به دور از تشریفات، تشک‌های پنبه‌ای و لحاف‌های گلدوزی شده همه آن چیزی است که در اقامتگاههای بومگردی فراهم است.
چندسالی است که ایجاد، راه‌اندازی و میزبانی اقامتگاههای بومگردی رایج شده و علاوه بر اینکه مورد استقبال و توجه گردشگران قرار گرفته از سوی دولت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز مورد حمایت قرار گرفته است.
خانه‌های قدیمی که در آرام ترین و زیباترین روستاها و دنج ترین مکان های طبیعی میزبان گردشگران هستند، جاذبه مورد علاقه آنها به ویژه گردشگران خارجی است.
این خانه‌ها مملو از فرهنگ بومی، زندگی توام با آداب، سنن و داستان های محلی و غذاهای لذیذ با مواد بومی است که همراه با شنیدن موسیقی محلی عرضه می‌شوند و در عین حال هزینه اقامت در آنها بسیار ارزانتر از واحدهای اقامتی رسمی در شهرهاست.
هوشمندی گردشگران و گرایش رو به رشد آنان برای تجربه فرهنگ های بومی و محلی موجب شده است آنان هرچه بیشتر خواستار نزدیک شدن به شرایط زیست طبیعی و بومی، استفاده از غذاهای سنتی و تجربه زندگی به سبک قدیم باشند.
به همین سبب اقامتگاههای بومگردی مهمترین و بهترین ظرفیت برای استفاده از این فرصت و خواست گردشگران با هدف توسعه اقتصادی و پیشرفت محسوب می‌شود.
"اکوتوریسم" با معادل فارسی "بومگردی" به معنای سفر مسوولانه است که بیش از هرچیز به حفظ ارزش‌های زیست محیطی و معنوی منطقه مقصد گردشگر توجه دارد.
بر این اساس "بومگرد" نیز به گردشگری گفته می‌شود که در جریان سفر به منطقه‌ای بکر و طبیعی کمترین اثر منفی را بر ویژگیهای اصیل طبیعی، فرهنگی، محیطی و اجتماعی مقصد گردشگری می گذارد.
بومگرد در تعامل مستقیم و بهینه با ساکنان بومی محل مورد نظر قرار می گیرد و به همین خاطر تجربه سفری خاص و فراموش‌نشدنی را برای گردشگر به وجود می‌آورد که به طور همزمان بر بهبود کیفیت زندگی مردم محلی نیز تاثیر مستقیم دارد.
"اکوتوریسم" از این منظر در چارچوب صنعت گردشگری روشی بلندمدت و پایدار برای کسب درآمد، بدون هرگونه تخریب و ایراد به منطقه مقصد است.
رونق بومگردی با عضویت ایران در انجمن جهانی اکوتوریسم
نماینده تام‌الاختیار انجمن جهانی اکوتوریسم در ایران با بیان این که در حدود ۲ ماه پیش عضویت جمهوری اسلامی ایران در "انجمن جهانی اکوتوریسم" قطعی شد و این عضویت در حقیقت دروازه‌ای برای معرفی هرچه بیشتر جاذبه‌های طبیعی کشورمان به جهانیان است گفت: این انجمن جهانی، مرجع علمی بین‌المللی معرفی مقاصد طبیعت‌گردی در جهان است.
حسین کشیری افزود: این انجمن با معرفی و اعلام جاذبه‌های طبیعی کشورهای عضو، در پایگاه اینترنتی رسمی خود، برپایی کارگاههای علمی، آموزشی و ارائه مقالات علمی در این زمینه اقدامات شایان توجهی برای جذب گردشگران طبیعت انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: به همین دلیل با عضویت ایران در انجمن جهانی اکوتوریسم و بهره‌گیری از خدمات و فعالیتهایش می‌توان گفت دروازه جدیدی به روی معرفی جاذبه‌های طبیعی کشورمان و به خصوص معرفی اقامتگاههای بومگردی در ایران گشوده شده است.
نماینده تام‌الاختیار انجمن جهانی اکوتوریسم در ایران همچنین به ارزیابی وضعیت کنونی و آتیه طبیعت‌گردی در کشور و نیز جهان با توجه به شیوع ویروس کرونا اشاره و بیان کرد: فعالیت در حوزه‌های گردشگری با رعایت پروتکلهای بهداشتی، در حال جان گرفتن است.
کشیری افزود: در رونق اکوتوریسم، اقامتگاههای بومگردی نقش و جایگاه قابل توجه و ویژه‌ای دارند و مهمترین محل خدمت‌رسانی به گردشگران در این زمینه همین واحدها هستند و البته تمایل و رغبت بسیار در جهان امروز برای این دست واحدها ایجاد شده است.
وی اضافه کرد: این انجمن بین‌المللی که سال ۱۹۹۰ میلادی تشکیل شد با عضویت ۱۹۰ کشور و موسسه رسمی از سراسر جهان به صورت تخصصی و علمی در حوزه اکوتوریسم و طبیعت‌گردی فعالیت می‌کند.
نماینده تام‌الاختیار انجمن جهانی اکوتوریسم در ایران گفت: برخی نگرشهای ناصحیح و مغرضانه نسبت به ایران، هجمه رسانه‌ای غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، تبلیغ پوچ پرخطر بودن سفر گردشگران خارجی به کشورمان و ناامن جلوه دادن ایران به عنوان یک مقصد امن گردشگری از عوامل موثر در عدم عضویت کشورمان در انجمن جهانی اکوتوریسم بوده است.
کشیری به شمار مقاصد طبیعت‌گردی و جاذبه‌های طبیعی ایران برای ارائه به انجمن جهانی اکوتوریسم و معرفی آنها در جهان اشاره و بیان کرد: بسته‌های پیشنهادی در این موضوع هنوز در حال تهیه و تدوین هستند که در آینده نزدیک اعلام خواهند شد.
توسعه بومگردی در انتظار توجه
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: به دلیل توجه ویژه گردشگری روستایی به توسعه اقامتگاههای بومگردی با احیای خانه‌ها و عمارت‌های قدیمی، گردشگری کشاورزی و طبیعت‌گردی شاهد اقدامات خوبی برای حرکت به سوی توسعه متوازن گردشگری در برخی نقاط استان خراسان رضوی بوده‌ایم.
یوسف بیدخوری افزود: این اقدامات کافی نبوده و وارد شدن صنعت گردشگری به عنوان بخش اقتصادی تأثیرگذار بر زندگی مردم سایر شهرستان‌ها و روستاهای استان، نیازمند اقدامات و برنامه‌ریزی‌های جامع و بلندمدت مبتنی بر توسعه پایدار است.
وی ادامه داد: این برنامه‌ریزی‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که با وجود ایجاد اثرات مثبت اقتصادی، کمترین تأثیر مخرب را بر جوامع میزبان و محیط‌زیست داشته باشد.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: امروزه تعداد بسیاری از پروژه‌های مربوط به اقامتگاههای بومگردی در شهرها و روستاهای مستعد گردشگری استان به بهره‌برداری رسیده است و ادامه این روند می‌تواند گامی مؤثر و تحولی مثبت در راستای ترویج سیاست گردشگری متوازن در استان باشد.
بیدخوری با بیان این که در حال حاضر ۱۰۹ اقامتگاه بومگردی دارای پروانه بهره‌برداری و فعال در استان خراسان رضوی وجود دارد که بررسی وضعیت پراکنش آنها در سطح شهرستان‌های استان نویدبخش آینده خوبی برای توسعه گردشگری استان است افزود: شهرستان گناباد با ۱۲ واحد بیشترین اقامتگاهها را دارد و شهرستانهایی مانند قوچان، فیروزه و گلبهار هر کدام یک واحد اقامتگاه دارند.
وی ادامه داد: شهرستانهایی چون جغتای، خوشاب، سرخس، ششتمد، زاوه، صالح‌آباد، فریمان و مه‌ولات هم در حال حاضر اقامتگاه بومگردی ندارند.
بومگردی عامل توسعه پایدار گردشگری
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی نیز در این زمینه گفت: بومگردی یکی از مهمترین جاذبه‌های تعریف شده در صنعت گردشگری به شمار می‌رود و می‌تواند رونق اقتصادی سرشاری در مناطق هدف ایجاد کند.
محمدصادق براتی در خصوص لزوم توسعه صنعت بومگردی در استان خراسان رضوی افزود: هدف اصلی از ایجاد و توسعه این نوع اقامتگاهها رسیدن به توسعه پایدار گردشگری است و تقویت بومگردی ضمن کمک به ایجاد فضایی برای لذت گردشگران از حضور در اقامتگاههای سنتی و از جنس طبیعت، زمینه را برای حفظ و احیای بافت‌های قدیمی و ارزشمند کشور مهیا می‌سازد.
وی با اشاره به ضرورت پشتیبانی و حمایت از فعالان این بخش ادامه داد: باید توجه داشت که هنوز خطر شیوع کرونا وجود دارد و باید هر اقدامی در این زمینه با توجه و رعایت پروتکلهای بهداشتی انجام شود اما آنچه روشن است وجود ظرفیت لازم برای توسعه گردشگری در این بخش ضمن رعایت پروتکلهای بهداشتی است.
خراسان رضوی روی ریل توسعه بومگردی
مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی هم با اشاره به وجود ظرفیتهای بی‌نظیر برای بومگردی و توسعه واحدهای اقامتی بومی در این استان گفت: با حمایت از تاسیس و راه اندازی این واحدها و ارائه تسهیلات به متقاضیان شمار واحدهای فعال بومگردی در استان طی امسال و سال آینده تا ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.
ابوالفضل مکرمی‌فر افزود: با توجه به ظرفیتهای بومی، تاریخی و طبیعی در استان خراسان رضوی واحدهای اقامتی بومی تا ۸۰۰ واحد قابل افزایش است.
وی ادامه داد: تا قبل از شیوع بیماری کووید ۱۹ هم بومگردی و اقامتگاههای بومی در خراسان رضوی مورد استقبال گردشگران خارجی قرار می گرفت و به خصوص در شهرهایی مانند گناباد، تربت‌جام و خواف شاهد استقبال بیشتر گردشگران خارجی بودیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: شمار اقامتگاههای بومگردی استان در چارچوب برنامه‌ریزی و تلاشهای جاری تا پایان دوره فعالیت دولت دوازدهم به ۱۶۰ واحد افزایش خواهد یافت.
مکرمی فر افزود: خراسان رضوی به دلیل گستردگی و تنوع جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و گردشگری این خطه، از ظرفیت بسیار برای توسعه بومگردی و ایجاد واحدهای اقامتی برخوردار است.
وی ادامه داد: به همین خاطر علاوه بر واحدهای اقامتی بومگردی که تاکنون در خراسان رضوی مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند موافقت اصولی تاسیس برای ۱۶۵ اقامتگاه بومگردی دیگر نیز از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان صادر شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: در پی صدور موافقت اصولی برای تاسیس این تعداد اقامتگاه هم‌اینک اقدامات اجرایی به منظور راه اندازی آنها آغاز شده است.
نظر شما