تغییرات آب و هوایی؛ زنگ خطر برای کشاورزی جهان

به گزارش ایرنا، تارنمای سازمان «ای او اس» که در زمینه امنیت غذا و کشاورزی فعالیت می کند، نوشت: در بیشتر مناطق جهان تغییرات آب و هوایی شرایط رشد محصولات کشاورزی را تغییر داده و آینده آن را غیرقابل پیش بینی کرده است.

وضعیت برای کشاورزان برای کاشت و پرورش محصولات کشاورزی برای تامین غذای کافی در مقابل افزایش تقاضا دشوارتر شده است.

بنابر ارزیابی کارشناسان، حفظ عرضه غذا در جهان در آینده مستلزم بررسی ابعاد مثبت و منفی ساختار کنونی کشاورزی در جهان از جمله زیرساخت ها و فناوری ساز وکار توزیع غذا است.

زمین های کشاورزی کوچک که حدود ۹۰ درصد از ۵۷۰ میلیون زمین کشاورزی جهان را تشکیل می دهند به ویژه در مقابل تغییرات آب و هوایی فصلی آسیب پذیر هستند. زمین هایی که خانواده ها طی نسل ها از آنها استفاده کرده اند ممکن است ناگهان غیرقابل کشت شوند. پدیده هایی مانند «نوسان جنوبی ال نینو» برای مثال می تواند باعث بارش یا خشکسالی هایی شود که محصولات کشاورزی را نابود می کند.

برای مثال در مه ۲۰۲۰ طغیان رودخانه «انزویا/Nzoia» در کنیا باعث سیل در غرب کنیا شد. سیل به همراه رانش زمین خانه، مدارس، جاده ها و پل ها و زمین های کشاورزی به مساحت بیش از ۳۲ کیلومتر مربع را نابود کرد.

در بخشی از این گزارش آمده است: چنین مشکلاتی به آفریقا محدود نمی شود. کشاورزان در ایران برای مثال مشکلات مشابهی در مواجهه با دوره های خشکسالی و سیل مواجه هستند.

این رسانه به نقل از یک استاد دانشگاه و مهندس منابع آبی از دانشگاه کردستان نوشت: خشکسالی های شدید اخیر و سیل های سنگین در خاورمیانه بخش اعظم منابع غذایی را نابود کرده است.

چرخه های پراکنده بارش نه تنها باعث کاهش محصول می شوند بلکه می توانند منجر به تاثیرات ثانویه ای شوند که وضعیت امنیت غذایی را وخیم تر می کند، مانند آتش سوزی هایی که غرب ایالات متحده، استرالیا، برزیل و سایر مناطق را ویران کرده است.

نابرابری مالی و اجتماعی مسائل امنیت غذایی مرتبط با مسائل آب و هوایی را دشوارتر می کنند. بسیاری از کشاورزان زمین های زراعی کوچک، فقیر و دچار ناامنی غذایی هستند.

به گفته استاد دانشگاه ایران، تغییرات آب و هوایی نقش کلیدی را به عنوان کاتالیزور در مشکلاتی که در زمینه منابع از قبل وجود داشته ایفا می کنند و بر کیفیت و کمیت غذای تولیدی و نحوه توزیع برابر آن تاثیر می گذارد.

تغییرات آب و هوایی همچنین در آنچه که در زیر زمین اتفاق می افتد تاثیر می گذارد. برای حفظ سازوکارهای کشاورزی با حفظ کیفیت بالا و پایداری آن به خاکی نیاز هست که در وهله نخست بتواند از گیاهان محافظت کند.

به گفته کارشناس بیوشیمی خاک در دانشگاه کالیفرنیا، گیاهان به حمایت فیزیکی از خاک احتیاج دارند و همچنین به مواد مغذی و آب نیاز دارند تا در شکل های مناسب و در زمان مناسب به آن دسترسی پیدا کنند.

طبق گزارش سال ۲۰۱۵ سازمان غذا و کشاورزی آمریکا، حدود یک سوم خاک های جهان تا حدی یا بسیار تخریب شده و به طور کلی شرایط وخیم تر می شود. شیوه های کشاورزی ناپایدار به سلامت خاک آسیب می رساند  و برخی نیز ناشی از تغییر اقلیم است. "به عنوان مثال، دمای گرم با از بین رفتن سریع مواد آلی  خاک ارتباط دارد. این یک مسئله اساسی است، زیرا مواد آلی، ذخیره عمده مواد غذایی و انرژی برای میکروب های خاک است که در تنظیم در دسترس بودن مواد مغذی کلیدی نقش دارند.

به گفته استاد دانشگاه ایران، تغییرات آب و هوایی روابط بین محصولات، آفات، عوامل بیماری زا و علف های هرز را تغییر شکل می دهد و روندهای مختلفی از جمله کاهش در گرده افشانی حشرات، افزایش کمبود آب، افزایش غلظت ازن در سطح زمین و کاهش شیلات را تشدید می کند. تغییر آب و هوا با تغییر الگوی بارش، ذوب برف فصلی و نفوذ آب شور به سفره های زیرزمینی ساحل، بر دسترس بودن منابع آبی برای کشاورزی مشکلاتی را به بار آورده است.

اصلاحات کوتاه مدت مشکلات بلندمدت ایجاد می کند

درباره نقش انسان در کاهش سلامت خاک و غیرقابل پیش بینی بودن محصولات کشاورزی برخی مسائل درخارج از حیطه اختیارات کشاورزان است: از جمله سرعت مدرنیزه سازی، ناکافی بودن زیرساختارها، روابط ناپایدار سیاسی و جنگ. مشکلاتی نظیر فقر، گرسنگی، فساد دولتی و فقدان آموزش و مسائل مختلف ناامنی غذا در سراسر جهان.

با این حال برخی از شیوه های مورد استفاده کشاورزان برای کاهش تردیدها درباره آینده کشاورزی که ممکن است دستاوردهای کوتاه مدتی داشته باشد در دراز مدت شرایط رشد محصولات را بدتر می کند.

زمین های خیس و زمین هایی که در معرض سیل های فصلی قرار دارند کربن بیشتری را در مقایسه با زمین های مولد در خود ذخیره می کنند و این به معنای این است که گسترش فعالیت های کشاورزی می تواند گازهای گلخانه ای بیشتری را به اتمسفر وارد می کند.

بسیاری از تولیدکنندگان بر این باورند که افزایش مقدار کود مترادف با عملکرد خوب است. استفاده از کود همچنین می تواند در دراز مدت باعث آسیب به محیط زیست شود.

افزودن کودهای نیتروژنی (ازته) به مناطق کشاورزی یکی از مهمترین دلایل انتشار اکسید نیتروژن به جو استاکسید نیتروژن سومین گاز گلخانه ای رایج است.

امنیت غذا در آینده

با توجه بودن عقب بودن بیشتر کشورها از اهداف آب و هوایی بعید است تاثیر تغییرات آب و هوایی بر کشاورزان کاهش یابد.

در برخی از مناطق غذایی جهان که امنیت غذایی در آنها تامین نیست، تشخیص اینکه چه اقداماتی لازم است دشوار است، زیرا تحقیقات انجام شده درباره امنیت غذایی پوشش نمی دهد.

اکثر کارشناسان موافق این امر هستند که در دسترس بودن آب همچنان معضلی در گسترش زمین های کشاورزی فعلی و ایجاد اراضی کشاورزی جدید است.

به گفته کارشناسان تاثیر آب و هوا عامل اصلی در کاهش امنیت غذا است اما عوامل دیگری مانند حفظ برابری و ثبات اقتصادی به منظور ایجاد کشاورزی پایدار می توان در آینده تامین غذا در جهان نقش داشته باشد.

برای مثال عواملی همچون آنچه که باعث شد کاروانی متشکل از هزاران نفر از آمریکای مرکزی و به ویژه گواتمالا راهی آمریکا شوند. مهاجرت انسانی به خشکسالی های چند ساله در این کشورها بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ مربوط است. همچنین بی ثباتی سیاسی و کاهش درامدها آنها را وادار به مهاجرت برای یافتن راهی جهت حمایت از خانواده هایشان شد. عوامل سیاسی اجتماعی و درک آسیب پذیری جمعیت این کشورها بیش از عامل اصلی یعنی تغییرات اب و هوایی حائز اهمیت است.

عوامل اقتصادی اجتماعی و درک آسیب پذیری محلی جمعیت این کشورها بسیار مهمتر از فکر کردن به یک عامل استرس زا مانند تغییرات آب و هوایی است که کشاورزان را به مهاجرت به مناطق جدید سوق می دهد.

همه کشورها یا مناطق با مشکلات اقتصادی-اجتماعی مشابه گواتمالا روبرو نیستند، اما این مثال بر سیاست های کشاورزی هوشمندانه با توجه به مسائل آب و هوایی و  با در نظر گرفتن اسیب پذیری های فراتر از تغییرات و آب و هوا و محتواهای اجتماعی اقتصادی تاکید دارد.