روزنامه ایران چهارشنبه هشتم بهمن در خصوص وضعیت احیای برجام به گفت وگو با علی‌اصغر برزگر کارشناس مسایل بین الملل پرداخت و نوشت: کاخ سفید در بیانیه‌ای از گفت‌وگوی تلفنی جو بایدن با رئیس‌جمهوری فرانسه خبر داد که بر تقویت روابط با فرانسه ابراز تمایل کرده است و بایدن بر تعــهد خود برای تــقویت روابط براســاس پیمان ترنس‌آتلانتیک از طریق ناتو و مشارکت ایالات‌متحده با اتحادیه اروپا تاکید کرده و خواستار یک پیمان تجارت آزاد شده است که بین اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده شکل گیرد. روسای جمهور آمریکا و فرانسه همچنین در مورد نیاز به هماهنگی نزدیک از طریق سازمان‌های چندجانبه در مقابله با چالش‌های مشترک مانند تغییر آب و هوا، بیماری کووید ۱۹ و بهبود اقتصاد جهانی توافق کردند و چین، خاورمیانه، روسیه و منطقه ساحل آفریقای غربی را اولویت‌های خود دانستند؛ اولویت‌هایی که یکی از آنها ایران و منطقه خاورمیانه است و آنها در این خصوص تمایل برای همکاری با یکدیگر درمورد صلح و ثبات در خاورمیانه به‌ویژه درباره مساله هسته‌ای ایران را مدنظر قرار داده‌اند. گفت‌وگویی که مشابه آن را بایدن یا کابینه او با سایر کشورهای اروپایی نیز داشته‌اند و شائبه‌های زیادی را به وجود آورده است. برخی هدف از این گفت‌وگوها را اجماع‌سازی علیه ایران و برخی آن را مثبت درخصوص احیای برجام دانسته‌اند و حتی بعضا مطرح شده است که دولت آمریکا به علت مشغله‌های زیادی که دارد به دنبال این است تا اروپا را به‌عنوان نماینده خود در برجام قرار داده و در انتها پس از توافق اولیه، به برجام ورود کند.
بایدن با عملکرد خود در چند روز گذشته نشان داده که مصمم به بازگشت به سیاست متعادل و در ادامه تنش‌زدایی از روابط ایران و آمریکاست؟
دولت جدیدی که در آمریکا به روی کار آمده است با مسائل ایران به صورت کامل آشنایی دارد و به صورت جزئی‌تر هر کدام در برجام نقش‌آفرین بوده‌اند و خط فکری‌ای که آنها دنبال می‌کنند همان چیزی است که در دولت اوباما نیز شاهد آن بوده‌ایم و به نظر می‌رسد هدف آنها نیز گفت‌وگو با ایران است و به این جمع‌بندی رسیده‌اند؛ گفت‌وگوهایی که مقدمات ورود آنها به برجام است. در این میان شرایط تغییر کرده؛ زیرا امروز شخص اول آمریکا فردی بسیار باتجربه است و از روزهای نخستین پیروزی انقلاب ایران در سیاست بوده است و تجربه خود را درخصوص ایران در دوران احیای برجام افزایش داد و امروز تجربه‌ای به مراتب بیشتر از اوباما و ترامپ دارد. تیم بایدن نیز به‌واقع حرفه‌ای و باتجربه است و در این میان باید گفت که این تیم حرفه‌ای از فرصت‌هایی که ترامپ در اختیار آنها قرار داده است نیز به‌خوبی استفاده خواهد کرد و به علت اینکه تا حدودی از عمل به برجام فاصله گرفته‌ایم، تا حدودی مسیر احیای برجام سخت خواهد بود. آمریکا در موضع قدرت قرار دارد و ایران نیز انتظار دارد تا حداقل تحریم‌های مهم از جمله تحریم‌های بانکی و نفتی برداشته شود و اگر این اتفاق رقم بخورد اراده سیاسی در طرفین برای احیای برجام وجود دارد.
آیا اروپا نیز این اراده سیاسی را دارد تا در این مسیر قرار گرفته یا باز هم نقش پلیس خوب و بد را بازی خواهند کرد؟
تغییر و تحولاتی در هفته‌های اخیر رقم خورده است که انتظارات اروپا را متفاوت کرده است و امروز صرفا بازگشت به برجام را حداقل در کلام نمی‌خواهند و خواسته‌های دیگری نیز دارند. هرچند آنها به این نتیجه رسیده‌اند که تحریم و فشار حداکثری نتیجه عکس داده و بی‌فایده است و این را به‌وضوح در صحبت‌های وزیر خارجه فرانسه نیز مشاهده کردیم و به این باور رسیده‌اند که باید گفت‌وگوها را احیا کرد و به نظر می‌رسد بایدن به همین علت قصد دارد اروپا را به‌عنوان میانجی میان خود و ایران قرار دهد.
بایــدن به چه علت چنین سیاستــی را در پیش گرفته است و تا چه میزان به اروپا اختیاراتی خواهد داد؟
شیوع کرونا در ایالات‌متحده و عدم کنترل آن تا این لحظه، به‌شدت وضعیت اقتصادی این کشور را تحت‌تاثیر خود قرار داده و گرفتاری‌هایی را برای بایدن ایجاد کرده که مجبور است به آنها توجه کند. در ادامه نیز او چالش‌هایی با چین و روسیه دارد و شاید وقتی برای او باقی نماند تا به‌صورت مفصل به برجام رسیدگی کند و در همین راستا کلید احیای برجام را به اروپا خواهد سپرد تا آنها در این خصوص وقت صرف کنند. در این میان، محور عبری-عربی نیز که به آمریکا نزدیک است گرفتاری‌های خاص خود را در یمن، فلسطین و سوریه دارد و این توان را ندارد که بایدن را به چالش کشیده یا در این عرصه عرض‌اندام کنند. فقط اروپاست که پتانسیل و وقت بیشتری دارد که می‌تواند به برجام و ایران رسیدگی کند. امروز نیاز است تا قطعات پازل در کنار هم قرار گیرند و به نظر می‌رسد برخلاف دوره ترامپ که کلید در دستان محور عبری-عربی بود، امروز نقش هماهنگی و به سرانجام رساندن مساله ایران به اروپا داده شده است. در برهه بسیار حساسی قرار گرفته‌ایم و در این برهه به نظر می‌رسد بایدن فقط به اروپا اعتماد دارد تا زمانی که همه طرفین آماده بازگشت به تعهدات خود شدند، او نیز پا به عرصه گذاشته و برجام را نهایی کند. پس از این نهایی کردن بایدن احتمالا خود وارد عرصه خواهد شد تا با یک تغییرات جزئی در این عرصه نقش‌آفرینی کند و مهر نهایی را بر احیای برجام زند.
نظر شما