بیش از پنج سال پیش مذاکرات هسته‌ای فشرده ایران و کشورهای ۱+۵ (آلمان، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آمریکا) پس از ماه‌ها با امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به ثمر نشست. بر اساس این توافق غیر الزام‌آور که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مهر تائید بر آن زد، ایران در ازای برداشته شدن برخی از تحریم‌ها، برنامه هسته‌ای خود را محدود می‌ساخت.
گر چه در دوران باراک اوباما نیز آمریکا توافق هسته‌ای را هرگز به صورت کامل اجرا نکرد، ولی همان پایبندی نیم‌بند واشنگتن به برجام نیز در دولت خلف او، دونالد ترامپ، به پایان رسید و وی با صدور فرمانی آمریکا را از توافق هسته‌ای خارج و شادی ائتلاف عبری – عربی را برانگیخت.
پس از پیروزی جو بایدن دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳ آبان و وعده او در مورد بازگشت این کشور به توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵، به نظر می‌رسد که گروه‌های اپوزیسیون و کشورهای مخالف برجام بار دیگر به تکاپو افتاده‌اند تا در مسیر اجرای کامل این توافق بین‌المللی سنگ‌اندازی کنند.
کنگره آمریکا
از همان آغاز مذاکرات برجام، جمهوری‌خواهان کنگره با این رویکرد دولت اوباما مخالفت کرده و بارها تهدید کردند که در صورت روی کار آمدن رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه، آمریکا از برجام خارج خواهد شد. پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ و انتصاب چهره‌های تندرو در کادر سیاست خارجی و امنیتی، رئیس‌جمهوری با صدور فرمانی آمریکا را از برجام خارج ساخت. اکنون که دولت دموکرات بایدن بر سر کار آمده بار دیگر اعضای جمهوری‌خواه کنگره اعلام کرده‌اند که با بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای مخالفند.
جیم آینهوف سناتور ارشد جمهوری‌خواه و عضو کمیته خدمات مسلح مجلس سنای آمریکا گفته است: کنگره کار رئیس‌جمهور بایدن را برای بازگشت به برجام سخت و دشوار می‌کند و اجازه بازگشت دولت بایدن به توافق هسته‌ای ایران را نخواهد داد.
لیندسی گراهام یکی دیگر از سناتورهای جمهوری‌خواه نیز پیوستن به برجام را مخرب‌ترین تصمیم دولت بایدن علیه ثبات خاورمیانه دانست و خبر داد که در تلاش است بازگشت واشنگتن به برجام را مشروط به موافقت سنا کند.
تام کاتن دیگر سناتور جمهوری‌خواه کنگره که چند سال پیش هشدار داده بود که رئیس‌جمهوری آمریکا می‌تواند با چرخش قلم توافق هسته‌ای را لغو کند، به‌تازگی اظهار داشته که برجام قبلاً به تصویب سنا نرسیده، در آینده نیز چنین نخواهد شد و در بلندمدت نیز دوامی نخواهد آورد.
رژیم صهیونیستی
سردی روابط بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و باراک اوباما رئیس‌جمهوری وقت آمریکا پس از جدی شدن مذاکرات هسته‌ای بدان جا کشید که نتانیاهو بدون دعوت مقام‌های آمریکایی و با استقبال جمهوری‌خواهان به کنگره رفت و با رویکرد دولت وقت دموکرات علناً مخالفت کرد. ستیز علنی اسرائیل با برنامه هسته‌ای ایران که در سخنرانی‌های نتانیاهو در سازمان ملل نیز نمود یافته بود، پس از امضای برجام نیز ادامه یافت و با روی کار آمدن دولت ترامپ و خروج آمریکا از این توافق به شادی صهیونیست‌ها منجر شد.
نتانیاهو با تاریخی خواندن این اقدام از رئیس‌جمهوری آمریکا تشکر کرد و آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل هم مدعی شد که چنین تصمیمی حکومت ایران را سرنگون خواهد کرد.
چندی پیش آویو کوچاوی رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی در مورد بازگشت دولت جدید آمریکا به توافق هسته‌ای هشدار داد و گفت: بازگشت به توافق از نظر عملی و از نظر راهبردی مضر است. او ادعا کرد که این اقدام موجب اشاعه تسلیحات هسته‌ای در منطقه می‌شود. کوچاوی گفت که به نیروهایش دستور داده که آماده اقدام نظامی احتمالی علیه ایران باشند.
در تازه ترین اظهار نظر اسرائیلی ها از برجام که از وحشت آنها از این توافق حکایت دارد، گیلاد اردان سفیر رژیم صهیونیستی در واشنگتن در سخنانی تهدید آمیز برای کاخ سفید گفت که این رژیم با سیاست راهبردی دولت تازه آمریکا درباره برنامه هسته ای ایران در صورت بازگشت واشنگتن به برجام همراهی نمی کند.
این سخنان گیلاد اردان در موقعیت حساسی پخش می شود که جو بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا با گذشت حدود یک ماه از به قدرت رسیدن، تماسی با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی نداشته و او در آستانه انتخابات ماه آینده، لفاظی های خشن علیه ایران را ازسرگرفته است.
ائتلاف سعودی
عربستان، بحرین و امارات متحده عربی که در خفا و بر خلاف برخی دیگر از کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس با رویکرد آشتی جویانه به مسئله هسته‌ای مخالف بوده و هستند، پس از امضای برجام گرچه موضعی کجدار و مریز اتخاذ کردند، ولی پس از روی کار آمدن رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه آمریکا و خروج آن کشور از توافق هسته‌ای نتوانستند خوشحالی خود را پنهان کرده و از این اقدام ترامپ تقدیر نکنند.
اکنون و با پررنگتر شدن احتمال بازگشت واشنگتن به برجام، این کشورها تلاش می‌کنند تا مطالبات خود را با مطرح کردن ایده لزوم حضور همسایگان ایران در مذاکرات آتی به کرسی بنشانند.
فیصل بن‌فرحان وزیر امور خارجه عربستان چندی پیش در گفتگو با شبکه خبری آمریکایی سی ان بی سی گفت که عربستان باید در هر گونه مذاکره بالقوه بین دولت بعدی آمریکا و ایران در زمینهٔ هسته‌ای مشارکت داشته باشد تا نه تنها فعالیت‌های هسته‌ای ایران محدود شود، بلکه در پی «رفع رفتار خصمانه ایران در منطقه» باشد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در گذشته گفته بود که ایران، دشمن مشترک عربستان و اسرائیل است.
عبداللطیف الزیانی وزیر امور خارجه بحرین نیز به پایگاه خبری اکسیوس گفته که انتظار دارد دولت بایدن قبل از پیش رفتن به سمت یک توافق هسته‌ای جدید، با بحرین و دیگر کشورهای خلیج‌فارس مشورت و رایزنی کند. دولت بحرین پس از صدور فرمان ترامپ اعلام کرده بود که این تصمیم واشنگتن نشان‌دهنده التزام آمریکا به رویارویی با سیاست‌های ایران است.
یوسف العتیبه سفیر امارات متحده عربی در آمریکا که با کمک ترامپ نقش مهمی در عادی‌سازی روابط کشورش با رژیم صهیونیستی داشته در گفت‌وگو با شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی اظهار داشت که به دستیابی به یک توافق جدید با تهران باور دارد اما در این توافق نه فقط یکی از مشکلات بلکه همه آنها باید مطرح شوند.
وی افزود: در این توافق نباید فقط مسئله هسته‌ای را در نظر بگیریم بلکه باید تمام مشکلاتی را که امروز باید با آنها سر و کار داشته باشیم باید در نظر گرفته شوند.
لازم به ذکر است که وزارت امور خارجه امارات با استقبال از خروج آمریکا از برجام، از جامعه جهانی خواسته بود تا در پاکسازی خاورمیانه از سلاح هسته‌ای و جنگ‌افزارهای کشتار جمعی در کنار ترامپ بایستند.
گروه‌های اپوزیسیون
گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی که از اساس با نظام مخالف بوده و علیه آن عناد می‌ورزند، از سالهای پیش که زمزمه حل‌وفصل مسئله هسته‌ای مطرح شد مخالفت خود را ابراز نموده و حتی گروهک تروریستی منافقین با اقدام‌هایی عملی علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی همکاری نزدیکی با رژیم صهیونیستی دارد. یکی از چهرهای اصلی سلطنت طلب نیز به نیابت از سلطنت‌طلبان در مصاحبه‌های اخیر خود و نامه‌نگاری به بایدن خواهان پرهیز واشنگتن از بازگشت به برجام شده است.
این چهره سلطنت طلب در گفت‌وگو با نیوزویک بازگشت آمریکا به برجام را خطای بزرگ خوانده بود، به تازگی با رسانه‌های اسرائیلی نیز گفت‌وگو کرده و جمهوری اسلامی را «تهدیدی برای کشور اسرائیل» معرفی کرده است.
نظر شما