آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه طی روزهای گذشته در سفر به عراق در گفتگوی دوجانبه با «فائق زیدان» رییس شورای عالی قضایی عراق، به موضوع قاچاق مواد مخدر اشاره کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران در صف اول مبارزه با مواد مخدر در جهان قرار دارد. رییس قوه قضاییه ایران در مورد قربانی بودن ایران در این حوزه سخنانی داشت و اظهار داشت: ما قربانی تجارت مواد مخدر هستیم و در این راه شهدای زیادی داده و هزینه‌های زیادی پرداخت کرده ایم. این سخنان باعث شد تا پژوهشگر ایرنا در خصوص آسیب ها و هزینه های وارد به ایران در جهت مبارزه با مواد مخدر با «سعید صفاتیان» کارشناس حوزه مواد مخدر و مدیر عامل موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی ایرسا گفت و گویی انجام دهد که در ادامه می خوانیم:
صفاتیان با اشاره به سخنان آیت الله رئیسی در مورد مبارزه با مواد مخدر در ایران، در مورد سابقه کارهای قانونی در این حوزه گفت: بحث مبارزه با مواد مخدر به صورت قانونمند و ساختاریافته در ایران بعد از پایان جنگ تحمیلی یعنی در سال ۱۳۶۷ خورشیدی امام خمینی(ره) از سران قوا می خواهند که مواد مخدر را اولویت اول قرار دهند. به همین دلیل موضوع مواد مخدر و قوانین مربوط به آن در مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفت. البته هرگونه قانون می بایست در مجلس مصوب می شد، اما به دلیل اهمیتی که مواد مخدر و مبارزه با آن در آن سال ها پیدا کرد، تصمیم براین شد که قوانین، سیاست‌های کلان و موضوعات مرتبط با آن در جایگاهی مثل مجمع تشخیص مصلحت نظام باشد. به این صورت از این سال یک مبارزه قانون‌مندی علیه مواد مخدر تشکیل شد به‌طوری که قانون مبارزه با مواد مخدر نوشته شد.
کارشناس حوزه مواد مخدر در ادامه افزود: در این قانون رییس جمهوری یعنی بالاترین مقام اجرایی کشور به عنوان رییس ستاد مبارزه با مواد مخدر منصوب شد. تعدادی از دستگاه ها در زمینه پیشگری و تعدادی از دستگاه ها در زمینه مقابله یعنی امنیتی، نظامی، قضایی و ... وارد شدند و ساختار ستاد مبارزه با مواد مخدر شکل گرفت و برنامه ریزی ها تدوین شد و در حوزه مقابله در بخش کلان، درمان یا پیشگری باید چه اقداماتی انجام شود، مورد بررسی قرار گرفت.
بحث مبارزه با مواد مخدر، ۲ نگاه کلان دارد؛ یکی مبارزه و دیگری کاهش تقاضا
مدیر عامل موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی ایرسا اظهار داشت: بحث مبارزه با مواد مخدر را می توان در ۲ نگاه کلان مشاهده کرد و هر کشور و هر ساختاری را براساس آن بررسی کرد؛ یکی خود مبارزه و دیگری کاهش تقاضا است. در حوزه مبارزه بیشترین چیزی که وجود داشت اینکه ایران در کنار کشوری مانند افغانستان بود که تا سال‌های ۲۰۰۱ یا ۲۰۰۲ تولید مواد مخدرش حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ تن در سال بود اما می بینیم که بنابر گزارش ها هم اکنون میزان تولید مواد مخدر این کشور بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ و حتی تا چند هزار تن در نوسان است. این کشور ساختار اقتصادی و سیاسی قدرتمندی ندارد و تولید مواد مخدر در آنجا رشد پیدا می‌کند. پس کشفیات ایران نشان می‌دهد که هر سال مواد مخدر بیشتر می‌شود و شاید در سال ۹۹ میزان کشفیات نزدیک به ۹۰۰ تن برسد که عدد بسیار بالایی است.
ورودی مواد مخدر از افغانستان به ایران از ۴۰ درصد به ۲۵ درصد کاهش داشته است
صفاتیان در مورد کاهش ورود مواد مخدر به ایران تصریح کرد: آن میزان از مواد مخدر که در یک دوره وارد ایران می شد و شاید نزدیک به ۴۰ درصد مواد مخدر تولیدی افغانستان بود با اقدامات کلان که دولت‌ها در طی این چند سال انجام داده اند، توانستند ورودی مواد مخدر از افغانستان به ایران را از عدد۴۰ درصد به ۲۵ درصد کاهش دهند. این هم نشانه ای است که برنامه ای مقابله در این سطح بسیار قوی بوده است.
این کارشناس مواد مخدر ادامه داد: اگر در بحث کلان بخواهیم نگاه کنیم در حوزه کاهش پیشگیری و تقاضا ما برنامه های پیشگیری و درمان ساختارمندی نداشتیم و از سال ۸۱ یا ۸۲ برنامه‌های درمان در کشور توسعه پیدا کرد که الان حدود یک میلیون معتاد زیرپوشش برنامه های درمان قرار دارند. رقم بسیار بزرگی است و شاید جزء چند کشور اول دنیا از نظر پوشش افرادی که در حوزه درمان اعتیاد قرار دارند، هستیم.
مدیر عامل موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی ایرسا در خصوص برنامه های پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر اظهار داشت: ۲۲ نهاد، سازمان و دستگاه در حوزه پیشگیری فعالیت می کنند که هر کدام از اینها به نوبه خود در جاهای مختلف تاثیرگذار هستند.
تغییر الگوی مصرف از مواد مخدر به مواد صنعتی به وجود آمده است
این کارشناس مواد مخدر گفت: یکی از مواردی که طی سال های گذشته مبارزه با مواد مخدر را سخت‌تر کرده، مواد روان گردان مانند گل، شیشه و ... بوده که وارد بازار شده است. این مواد باعث شده که در همه حوزه های مبارزه با مواد مخدر یعنی حوزه پیشگیری و درمان، مبارزه سخت تر شود و باعث شده که تغییر الگوی مصرف یعنی از مواد مخدر به مواد صنعتی پیش بیاید.
پنج تا پنج و نیم درصد از افراد بالای ۱۵ سال در جهان مصرف کننده یکی از مواد مخدر هستند
صفاتیان در مورد آمار مصرف کنندگان مواد مخدر در جهان اظهار داشت: آخرین آماری که سازمان ملل اعلان کرده نشان می دهد که چیزی حدود پنج تا پنج و نیم درصد از افراد بالای ۱۵ سال؛ یعنی چیزی حدود ۲۵۰ میلیون نفر در جهان، مصرف کننده یکی از انواع مواد مخدر هستند اما در عوض می بینیم که ۹۴ درصد مردم سالم هستند. پس اینجا نقش برنامه های پیشگیری بسیار پررنگ است.
این کارشناس مواد مخدر در مورد صحبت های آیت الله رئیسی که گفته بود ایران قربانی مواد مخدر است، گفت: ایران از چند جهت قربانی مواد مخدر شده است؛ از جنبه نخست اینکه ایران در طی ۴۰ سال گذشته چیزی بیش از سه هزار شهید و ۱۰ هزار جانباز در این راه داشته که در هیچ کجای دنیا در این حوزه اینگونه نبوده است. همچنین ایران طی این سال ها میلیاردها تومان هزینه صرف سدسازی ها و دیوارسازی ها برای مقابله با ورود مواد مخدر کرده است. یک تحقیق علمی حدود ۱۹ سال پیش در مورد ضرر مواد مخدر به اقتصاد ایران توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شد که عددی معادل ۱۱ میلیارد دلار به دست آمد و امروز اگر این عدد محاسبه شود شاید چیزی معادل ۷۰ تا ۸۰ میلیارد تومان برآورد شود.
صفاتیان در ادامه افزود: یکی دیگر از ضررهای مواد مخدر به ایران بحث آسیب های اجتماعی است که در کشور به وجود آورد. بسیاری از آسیب ها همچون طلاق، کودکان خیابانی و ... وقتی به آنها توجه می کنیم مشخص می شود که یک قسمت از آنها ناشی از مواد مخدر است و هرچقدر که مواد مخدر بیشتر باشد آسیب های اجتماعی بیشتری به کشور وارد می کند.
کارشناس مواد مخدر در پایان یادآور شد: این هزینه های سنگینی که ایران در حوزه مبارزه با مواد مخدر متحمل می شود به دلیل این است که این مواد از شرق کشور به غرب و از آنجا وارد ترکیه و اروپا نشود، اما اروپا به این مساله توجه نمی کند. در صورتی که اروپا باید وضعیت ژئوپلتیک خود را با ایران بسنجد؛ ایران در همسایگی افغانستان به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان مواد مخدر است و از این رو اقدامات کشور برای مقابله با قاچاق مواد مخدر بسیار حائز اهمیت است. اگر ایران مانع از قاچاق مواد مخدر نشود، در اروپا الگوی مصرف بیش از پیش افزایش می یابد و مردم این کشورها با آسیب های اجتماعی بیشتر مواجه می شوند.
نظر شما