همکاری ایران و ژاپن در معیشت پایدار اهالی برخی تالاب‌های مهم کشور 

احمدرضا لاهیجان زاده روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: چند سالی است که دولت ژاپن برخی پروژه های توسعه ای را در کشور تعریف و برای آنها در حوزه های مختلف اعتباراتی تامین می کند، البته همه این اقدامات با هماهنگی و موافقت وزارتخانه های مرتبط با آن موضوع کاری انجام می شود.

وی افزود: بر این اساس حدود ۶ ماه پیش یک پیشنهاد محیط زیستی را به دولت ژاپن دادیم و آنها نیز اعلام آمادگی کردند تا در این زمینه با ایران همکاری کنند و نیازهای مالی طرح را نیز تامین کنند که بعد از بررسی های صورت گرفته حدود دو ماه پیش طرح مورد موافقت قرار گرفت و در نهایت هفته گذشته وزارت خارجه اعلام کرد که این آمادگی وجود دارد تا به صورت رسمی این موافقت شکل بگیرد.

لاهیجان زاده ادامه داد: بنابراین با اقدامات صورت گرفته قرارداد همکاری بین دفتر عمران سازمان ملل متحد در تهران به نمایندگی از ایران و دولت ژاپن به امضا رسید و طرف همکاری ما دفتر مقیم سازمان ملل در تهران است که بر این اساس سازمان ملل تامین مالی این طرح را از طرف دولت ژاپن انجام خواهدداد.

وی درباره موضوع همکاری ایران و ژاپن گفت: پیشنهاد ما در راستای توسعه تجارب به دست آمده در روند احیای دریاچه ارومیه در حوزه کشاورزی پایدار بود ، یعنی خواستیم تا این تجربیات را به دیگر تالاب های مهم کشور تعمیم دهیم و همچنین ادامه این فعالیت ها را در دریاچه ارومیه نیز داشته باشیم.

لاهیجان زاده افزود: بنابراین تعمیم این اقدامات را برای تالاب های بختگان در فارس، شادگان در خوزستان و مجموعه تالاب های اقماری دریاچه ارومیه در استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در نظر گرفتیم و قرار است فعالیت هایی که بتواند معیشت پایداری را متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه برای مردم محلی ایجاد کند، انجام دهیم که شامل حوزه های مختلف از کشاورزی پایدار تا مشاغلی که بر اقتصاد مردم محلی تاثیرگذار باشد و در راستای آن فشار از روی منابع آبی تالابی برداشته شود.

وی با بیان اینکه این طرح سه ساله است و مبلغ سه میلیون دلار برای آن در نظر گرفته شده، گفت: اکنون که این همکاری با امضای سند از سوی دولت ایران و ژاپن رسمیت یافت، ما باید پروژه های اجرای این طرح را مشخص کنیم و احتمالا یک تا دو ماه آینده عملیاتی می شود.

معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این پروژه در ادامه همکاری های هفت ساله دولت ژاپن و جمهوری اسلام ایران برای احیای دریاچه ارومیه با عنوان «پایدار سازی دستاوردهای احیا دریاچه ارومیه و توسعه تجارب نوآورانه آن برای پایدار سازی محیط زیست و معیشت مردم» شکل گرفت و در استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، فارس و خوزستان اجرا می شود.

وی با اشاره به تنوع زیستی غنی ایران، برای توسعه زمینه های همکاری با برنامه توسعه ملل متحد، دولت ژاپن و سایر نهادهای بین المللی ابراز امیدواری کرد.

تالاب بختگان 

تالاب یا دریاچه بختگان در نی‌ریز استان فارس قرار دارد که اکنون با کم آبی شدید دست و پنجه نرم می کند، این دریاچه زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب‌چلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشتهای سیبری به ایران مهاجرت می‌کردند که همگی در حفظ بوم‌ساختار و محیط زیست نقش بسیار ارزنده‌ای داشتنند.

منشأ آب این دریاچه رود کر و رودخانه کوچک سیوند است، سیلاب رود سیوند در انتهای مسیر خود در محلی به نام پل خان به رود کُر پیوسته و از آن جا به دریاچه بختگان می‌ریزد اما با ساختن سد درودزن سبب کاهش ورودی آب رودخانه کُر به دریاچه بختگان شد در نتیجه ورودی آب به این دریاچه به سیلاب‌های منطقه (آباده طشک، خیر، نیریز، خرامه و ارسنجان) محدود شده ‌بود، سپس با احداث سد سیوند بر روی رود سیوند، سیلاب‌های این رودخانه هم به رود کُر نرسید و در نتیجه به این دریاچه نیز آبی وارد نشد و این مساله موجب خشک شدن بختگان شده است.

تالاب شادگان 

تالاب بین‌المللی شادگان یکی از تالاب‌های بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان  قرار دارد ، شادگان یک سیستم زیست محیطی وسیع متشکل از تالاب های شیرین و شور، به علاوه خلیج جزر و مدی خورموسی و جزایر آن است. تالاب در پایین دست حوضه رودخانه جراحی بین شهرهای شادگان، آبادان و ماهشهر در استان خوزستان قرار دارد و در سمت پائین دست، به خلیج فارس می پیوندد.

شادگان بزرگترین رامسر سایت ایران است که در سال ۱۹۷۵ (۱۳۵۴) به ثبت رسیده  و به عنوان یک تالاب مهم بین المللی شناخته شده، از تنوع زیستی غنی ای برخوردار است، در مطالعات سال ۱۳۸۱ حدود ۱۷ جامعه اصلی گیاهی متشکل از ۱۱۰ گونه گیاهی در محدوده تالاب  شناسایی شده است، همچنین این تالاب به دلیل تنوع جانوری از نظر بین المللی بسیار معروف و با اهمیت است و تا کنون حدود ۳۱۱ گونه جانوری در حاشیه این تالاب شناسایی شده است.

سه شهر بزرگ شادگان، آبادان و ماهشهر در حاشیه این تالاب قرار دارد و تعدادی روستا نیز در مجاورت آن و دو روستا نیز در داخل این تالاب قرار گرفته اند، جمعیت شهر شادگان و روستاهای اطراف از نظر تاریخی برای تامین معاش وابسته به تالاب هستند بنابراین حفاظت از آن بسیار حایز اهمیت است.

اما عواملی مانند جریانات ورودی زهکش ها، آلودگی آب، کاهش جریان های سیلابی، تغییرات اقلیمی، خشکسالی طولانی مدت، معرفی گونه های غیربومی، نشت مواد نفتی از لوله­ ها و اختلال و ایجاد مزاحمت برای حیات وحش از مهمترین تهدیدات این تالاب است.

تالاب های اقماری دریاچه ارومیه 

در استان آذربایجان غربی و و آذربایجان شرقی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۳۶ تالاب اقماری از جمله تالاب سیرانگلی ۲ ، حسنلو ، سولدوز، کانی برازان و درگه سنگی وجود دارد که در مقابل شور شدن آب دریاچه ارومیه مانند سدی حائل عمل می کنند بنابراین احیاء آنها نقش بزرگی در حفاظت از دریاچه ارومیه دارد.