جشنواره فیلم فجر به عنوان ویترین سینمای ایران و همچنین یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی هنری کشور از ابعاد مختلف برای اهالی رسانه، مردم و فیلمسازان حائز اهمیت است. از این رو حضور در جشنواره برای فیلمسازان و نمایش اولیه برای اهالی رسانه و منتقدان به طور کلی برای فیلمسازان مهم و در اولویت بوده و همواره سعی کرده‌اند که فیلم های خود را هر طور که شده به جشنواره فیلم فجر برسانند. در جشنواره سی و نهم فیلم فجر اما، تعداد فیلم های به جشنواره نرسیده و یا خارج از مسابقه آنقدر زیاد بود که باعث به وجود آمدن برخی انتقادات شد که در خبر نخست این وبینار به آن اشاره شد.
بحث مهم دیگر در خصوص جشنواره سی و نهم، تنوع فیلم ها بود، به گونه ای که در بیشتر مدل ها و گونه های سینمایی از جمله کمدی، اجتماعی، ترسناک، فانتزی، ملودرام و تاریخی فیلم هایی به نمایش در آمد تا علاوه بر وجود تنوع آثار برای مخاطبان، برخی ژانرهای مغفول از جمله ترسناک و فانتزی نیز نمایندگانی در جشنواره داشته باشد و مسیر راه جدیدی در این راه تجربه شود. بحث ماهیت و محتوای فیلم های نیز از دیگر موضوعاتی بود که در این وبینار به طور مفصل درباره آن بحث و تبادل نظر شد و منتقدان علاوه بر بررسی کلیات و تحلیل فیلم ها به بررسی موردی فیلم ها و معرفی فیلم های مورد علاقه و ناامید کننده از نظر خود پرداختند.
اداره کل پژوهش ایرنا به منظور بررسی و تحلیل آثار به نمایش درآمده در این جشنواره، وبیناری را با شرکت سه تن از منتقدان سینمایی کشور برگزار کرد. در این نشست مجازی «آرش خوشخو» سردبیر روزنامه هفت صبح و منتقد سینما و خانم ها «آنتونیا شرکا» استاد دانشگاه و منتقد سینما و «آزاده جعفری» نویسنده، مترجم و منتقد سینما حضور و به بیان تحلیل خود در ارتباط با آثار به نمایش در آمده در جشنواره پرداختند.
آرش خوشخو با لاغر خواندن جشنواره فیلم فجر از نظر کیفیت فیلم ها، درباره محتوا و کلیت فیلم ها گفت: در مورد کلیت و کیفیت فیلم های به نمایش درآمده در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر به نظر می رسد با جشنواره لاغر و حتی زیر متوسطی مواجه بودیم و در مقایسه با سال گذشته که بسیاری از منتقدان و اهالی رسانه از کیفیت نسبتا پایین فیلم ها گله می کردند، امسال به مراتب با جشنواره ضعیف تر و آثار باکیفیت کمتری روبرو بودیم. فقدان طبقه متوسط در فیلم های امسال جشنواره فجر به شدت احساس می شد؛ در یک مقطع زمانی با اپیدمی فیلم های اصغر فرهادی، بیشتر فیلم های سینمایی ایران را داستان خانواده های طبقه متوسط تشکیل می داد در حالی که با گذر زمان حضور طبقه متوسط شهرنشین و معاصر در سینما به شدت کاهش یافته و حال و هوا و فضای فیلم ها به حاشیه های شهر و دهه های ۵۰ ۶۰ و ۷۰ کوچ کردند. به طوری که در چند سال اخیر روستاها، دهات ها و حاشیه های شهر بیشترین حجم از فیلم های اجتماعی سینمای ایران را در بر گرفته اند.
وی افزود: علاوه بر حاشیه نشینی و مهاجرت به روستاها و دهات ها در فیلم های اخیر سینمای ایران که از نظر من برگرفته از اتفاقات جامعه ایرانی در دهه ۹۰ است، می‌توان به رجوع فیلمسازان به وقایع تاریخی و به طور کلی منابع روایی تاریخ معاصر اشاره کرد که به خودی خود اتفاق خوب و خوشایند است که می تواند نویدبخش آثار بهتری در سینمای ایران باشد.
خوشخو در باره فیلم های مورد علاقه خود در جشنواره فیلم فجر امسال گفت: در میان فیلم های امسال فیلم تی تی آیدا پناهنده را بیش از بقیه پسندیدم و تی تی تا قبل از ورود هوتن شکیبا مسیر بسیار درست و دقیقی را در داستان گویی و شخصیت پردازی پیمود و بعد از ورود شکیبا دچارتکرار الگوهای سینمای ایران شد. بعد از فیلم تی تی و با فاصله، فیلم های روشن اثر روح الله حجازی و ابلق ساخته نرگس آبیار، به نظرم آثار درخور توجه و باکیفیت‌تری بودند و در وهله های بعدی نیز فیلم گیجگاه از عادل تبریزی از نظر من جذاب و دیدنی بود.
آنتونیا شرکا نیز در ادامه با انتقاد از قراردادن سهمیه برای برخی ژانرها در جشنواره و تخصیص سیمرغ و جوایز به آنها که به زعم وی به یک روال در جشنواره فیلم فجر تبدیل شده، بیان داشت: درباره فیلم های جشنواره نیز، همواره روال برگزاری جشنواره فیلم فجر بر اینگونه بوده که از هر ژانر و مدلی یک فیلم در جشنواره شرکت کنند امسال نیز همانند سال‌های گذشته سینمای دفاع مقدس فیلم یدو را در بخش مسابقه شرکت داد که اگرچه فیلم قابل احترامی بود و شایستگی حضور در بخش مسابقه را داشت اما این حجم از ستایش هیات داوران و جوایز و سیمرغ ها تا حد زیادی تعجب برانگیز بود چرا که به نظر من یدو فیلم متوسطی بود و این میزان سیمرغ و ستایش از آن منطقی به نظر نمی‌رسد.
وی در ادامه در توصیف چند فیلم مورد علاقه و ناامیدکننده خود در جشنواره گفت: فیلم های مصلحت و منصور از فیلمهایی بود که طبق رویه چند سال اخیر سینما ایران به بحران های بالادستی سیستم حکومتی جامعه می پردازد و برخی افراد صاحب قدرت را به چالش می کشد. فیلم مصلحت از جمله فیلم های مورد علاقه من بود، اما متاسفانه فیلم منصور را ندیدم. فیلم شیشلیک ساخته محمد حسین مهدویان به نوعی پسرفت در کارنامه فیلمسازی این کارگردان نسل جوان به شمار می آید که در فیلم های اولیه خود توانسته بود سبک نیمه تاریخی نیمه مستند را به تصویر بکشد اما در اینجا با وجود استفاده از دو بازیگر "کمدی بفروش" یعنی رضا عطاران و پژمان جمشیدی نتوانسته موفقیت های قبلی خود را تکرار کنند. فیلم بی همه چیز از نظر من شگفتی جشنواره امسال بود که به طور مفصل تر درباره آن صحبت خواهم کرد. گیج گاه و خط فرضی از نظر من فیلم های ضعیف بودند که در مقایسه با آثار به نمایش در نیامده در جشنواره، فیلم های به مراتب ضعیف تری بودند. فیلم زالاوا با وجود اینکه خواسته بود در خارج از تهران و جغرافیای متفاوت و با طرح ایده داستانی جن و خرافات تا حد زیادی جدید و متفاوت باشد، نتوانست نظر من را به خود جلب کند.
آزاده جعفری نیز درباره فیلم های منتخب خود از جشنواره و میزان رضایت یا ناامیدی از کیفیت آنها گفت: درباره کلیت فیلم های جشنواره نیز، در میان این چند فیلمی که خارج از فضای جشنواره تماشا کردم همگی را پسندیدم؛ اگرچه فیلم های شاهکار و بی عیب و نقصی نبودند اما فیلم های خوب و قابل دفاعی بودند که در ادامه درباره آنها به صورت دقیق تر توضیح خواهم داد. در این میان فیلم مامان ساخته آرش انیسی برایم بسیار امیدوارکننده و غافلگیر کننده بود از سوی دیگر فیلم خط فرضی بسیار پایین تر از سطح جشنواره و ناامیدکننده به نظرم رسید.
مشروح مباحث این وبینار شامل بررسی فیلم های جشنواره به طور موردی، به زودی در اختیار مخاطبان ایرنا قرار می‌گیرد.
نظر شما