کوچ ماهی ها به گیلان 

گلوی رودخانه های گیلان همچنان به خراش بیل های مکانیکی زخمی است و از سویی دیگر از اوایل اسفند تا اواسط خردادماه فصل تخم ریزی ماهی هاست و در این میان گونه های مولد یا رود کوچ برای تخم ریزی از دریا به رودخانه ها مهاجرت می کنند و ماهیگیری در این شرایط ممنوع است و فرماندهی یگان حفاظت محیط زیست گیلان خبر از ممنوعیت برداشت شن و ماسه می دهد.
شن و ماسه امروز یکی از بن مایه های ساخت و ساز است و مجتبی یکی از برداشت کنندگان شن و ماسه از این موضوع شاکی است و بدون آگاهی از برداشت شن و ماسه و آسیبش به طبیعت و از سویی صدمه به بستر ماهی های مهاجر می گوید : ناچاریم شبانه برداشت کنیم.
زمانی که بصورت علمی موضوع را جویا می شویم دکتر مهدی اسماعیلی ورکی مدیر پژوهشکده حوزه آبی دریای خزر دانشگاه گیلان می گوید: رودخانه ها یک مجرای طبیعی و محیطی برای زاد و ولد آبزیان بعنوان یک اکوسیستم جانوری است اما امروز با برداشت غیر مجاز شن و ماسه وقتی رودخانه در موقعیت پل می رود و بستر رود پائین می افتد، عملیات حفاظت پل چون استفاده از شیب شکن پلکانی یا استفاده از سنگ های بزرگ برای ایجاد سطح شیب دار سنگی آغاز می شود و نتیجه آن می گردد که دیگر ارتباط رودخانه پائین دست و بالا دست حذف می شود و ماهی نمی تواند در مسیر رودخانه مکان مناسبی برای تکثیر پیدا کند؛ بنابراین رودخانه از چرخه مربوط به آبزی پروری خارج می شود.
این متخصص مهندسی رودخانه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان می کند: اگر اقدامات شیلات در بحث رها سازی بچه ماهی ها انجام نشود عملا در موضوع مربوط به صیادی با مشکل بزرگی مواجه می شویم که نتیجه برداشت شن و ماسه در بحث مربوط به اکوسیستم جانوری از بین بردن فضا و مکان های مناسب برای تکثیر است.
اسماعیلی در  ارائه راهکار تصریح کرد: باید مکان های مناسب برای برداشت شن و ماسه آمایش شود ضمن آنکه امروز عمده تمرکز در بخش اصلی رودخانه است و شاخه اصلی رودخانه ها بیشترین خسارت ها را می بیند.

 وی عنوان کرد : از این رو باید در قدم اول مکان هایی را پیدا کرد که کمترین اثرات زیست محیطی را ایجاد می کنند.
ماهی سفید یکی از مهمترین ماهیان استخوانی دریای خزر است که تنها در این دریا و آن هم در سواحل ایرانی آن وجود دارد؛ این ماهی بیش از ۶۰ درصد ترکیب صید ماهیان استخوانی صیادان را در سواحل ایرانی به خود اختصاص داده است.
با نزدیک شدن فصل بهار و آمادگی ماهی های سفید برای تخم ریزی از اسفند ماه هر سال حضور این آبزی در مناطق ساحلی بیشتر شده و در فروردین ماه به اوج می رسد؛ ماهی سفید پس از تخم ریزی و بازگشت به دریا در تمام طول مدت باقیمانده بهار و تابستان در سواحل کم عمق دریای خزر که غنی از تولیدات جانوران کف زی است به تغذیه و رشد می پردازد.
از اوایل اسفند تا اواسط خردادماه فصل تخم ریزی ماهی هاست و در این میان گونه های مولد یا رودکوچ برای تخم ریزی، از دریا به رودخانه ها مهاجرت می کنند و ماهیگیری در این شرایط ممنوع است.
ساسان اکبری پور فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گیلان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان می کند :با توجه به شروع فصل مهاجرت ماهیان استخوانی و غضروفی و بویژه ماهی سفید به سمت رودخانه های استان و لزوم ایجاد بستر مناسب برای تکثیر طبیعی این گونه های پر ارزش زیست محیطی و اقتصادی که نقش بسیار موثری در رونق کسب کار صیادان استان و جوامع محلی دارند از نیمه اسفند ماه همه فعالیت های معادن و پیمانکاران شن و ماسه در رودخانه های استان ممنوع است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید :تمام عوامل اجرایی و واحدهای دارای مجوز فعالیت موظف به رعایت تصمیم یاد شده هستند.
وی ادامه می دهد : پرسنل یگان حفاظت استان و ادارات تابعه در تمامی شهرستانها  برای اجرای دقیق و پایش رودخانه ها در مناطق تحت مدیریت حضور و نظارت کامل دارند.
اکبری پور عنوان می کند : اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان به منظور حفاظت از تنوع زیستی، جلوگیری از انقراض نسل گونه ها و تهدید زیستگاه های آبزیان و زیستمندان، از رودخانه ها بویژه از دهانه سفیدرود حفاظت می کند.
از جمله دلایل مختلف محدود کننده تولیدمثل طبیعی ماهیان را می توان ایجاد سدهای انحرافی و آبندها، صید بی رویه که ناشی از افزایش جمعیت و آلودگی های زیست محیطی، روش غلط صید در سالیان گذشته و از بین رفتن بخش اعظمی از جایگاه های تخم ریزی طبیعی در رودخانه ها و تالاب انزلی نام برد.
پراکنش ماهی سفید در طول سال و نسبت به تغییرات فصول و دمای آب با تغییراتی توام بوده بطوریکه در اوایل فصل زمستان به دلیل برودت بیشتر آب در سواحل گیلان نسبت به سواحل مازندران، ماهی سفید تا حدودی مهاجرت بیشتری به سمت مناطق شرقی و گرمتر این استان داشته و بطور کلی به سمت عمیق تر دریا مهاجرت کرده و از ساحل دور می شود.
با نزدیک شدن فصل بهار و آمادگی ماهی سفید برای تخم ریزی از اسفند ماه هر سال حضور این ماهیان در مناطق ساحلی بیشتر شده و در فروردین ماه به اوج خود می رسد.
اکثر رودخانه های سواحل ایرانی دریای خزر در گذشته مورد استفاده تکثیر طبیعی ماهی سفید بوده ولی در حال حاضر بدلایل مختلف بیشتر رودخانه های چلوند، لمیر، شفارود، شلمانرود، سفیدرود، خشکرود، شیرود و بابلسر از محل های اصلی مهاجرت بهاره و تکثیر مصنوعی ماهی سفید در سواحل ایرانی دریای خزر محسوب می شوند.
ماهی سفید پس از تخم ریزی و بازگشت به دریا در تمام طول مدت باقیمانده بهار و تابستان در سواحل کم عمق دریای خزر که غنی از تولیدات جانوران کف زی است به تغذیه و رشد می پردازد.
در اواخر تابستان به علت گرمای بسیار زیاد آب تا عمق ۳۰ متری ماهیان سفید سواحل کم عمق را ترک کرده و در نقاط عمیق تر بسر می برند و دوباره به هنگام چرخش دمایی پائیزه، ماهی سفید برای تغذیه به قسمت های کم عمق سواحل با عمق کمتر از ۲۰ متر بر می گردد.
ماهی سفید از اواسط بهمن تا اوایل اسفند در صورت مساعد بودن شرایط جوی دوباره برای تغذیه و ذخیره نمودن چربی و آمادگی ورود به رودخانه ها و تالاب به سمت مناطق ساحلی حرکت می کند.
 گیلان دارای ۵۴ رشته رودخانه دایمی است که تعداد ۱۸ رودخانه بنام های سفیدرود، پلرود، شفارود، شلمان رود، زرجوب، گوهررود، پیربازار، پسیخان، سیاه درویشان، ماسوله رودخان، مرغک، دیناچال، لیسار، لمیر، حویق، لوندویل، آستاراچای و آچی رود از لحاظ بیولوژیکی و اکولوژیکی و زیست محیطی از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
از سال ۱۳۹۰ و بویژه ۱۳۹۵ به بعد رودخانه های استان هرساله بر اساس دستور العمل ها و بخش نامه های سازمان حفاظت محیط زیست به صورت فصلی توسط آزمایشگاه این اداره کل مورد نمونه برداری و پارامترهای فیزیکوشیمیایی آن آنالیز و با استفاده از نرم افزار شاخص کیفیت رودخانه ها (شاخص کیفیت منابع آب سطحی ایران IRWQsc) در پایان سال گزارش کیفی آن تهیه و نتایج به تفکیک هر رودخانه به سازمان مذکور و دستگاههای ذیربط اعلام می شود.  
 طول رودخانه های گیلان حدود دو هزار و ۲۰۰ کیلومتر است که ۱۰ رشته رودخانه مهم برای رها سازی تولیدات شیلات گیلان در استان وجود دارد که در آنها امکان مهاجرت انبوه ماهیان استخوانی از جمله ماهی سفید است.