صنعت برق در سیستان‌وبلوچستان؛ از تقویت شبکه تا توسعه انرژی‌های نو

به گزارش ایرنا، سیستان و بلوچستان که از استان های محروم از صنعت برق در دوران پیش از انقلاب اسلامی به شمار می رفت، اکنون در مسیر دستیابی به توسعه همه‌جانبه، در سال‌های اخیر گام‌های مهمی را برای توسعه صنعت برق برداشته است.

سال ۱۲۷۹ هجری شمسی نخستین موتور برق از خارج برای روشنایی حرم امام رضا(ع) وارد ایران شد و حدود یکصد سال طول کشید تا حتی روستاهای دورافتاده از جمله در جنوب شرق کشور از این نعمت بهره‌مند شوند.

به گفته برخی شهروندان سیستان و بلوچستان، رژیم گذشته برای تامین انرژی برق در این استان تنها کاری که انجام داده بود، نصب چند ژنراتور گازوئیلی آن هم در شهرهای بزرگ بود اما پس از انقلاب وقتی شعار محرومیت‌زدایی مطرح شد، برنامه‌ریزان و سیاستگذاران برای زیر ساخت‌های سیستان و بلوچستان تمهیدات لازم را اندیشیدند که در این راستا صنعت برق نیز همگام با سایر بخش ها حرکت کرد.

آن روزها گذشت تا بعد از انقلاب و به شکل جدی حوالی سال‌های ۷۴ با محول کردن برنامه‌ریزی جامع و هماهنگ‌کردن فعالیت انرژی در سطح کشور به  شرکت توانیر صنعت برق که ابتدا با ساخت و سازهای کوچک حیات خود را آغاز کرده بود جانی جدید گرفت و با دولتی شدن در نقاط مختلف ایران گسترده و به عاملی در کنار سایر عوامل موثر توسعه تبدیل شد.

 به گفته کارشناسان قابلیت مهم صنعت برق و ورود به عرصه تولید به صورت یک نهاده توانست آن را به عنوان عاملی موثر در سطح تولید کل اقتصاد قرار داده و جایگاه آن را در کشور تثبیت کند.

نگاه کلان به صنعت برق در سیستان و بلوچستان

در تازه ترین اقدام وزارت نیرو برای توسعه برق رسانی در سیستان و بلوچستان، سیزدهم آذرماه در هفته سی‌ام پویش «هر هفته الف-ب-ایران» طرح‌های مختلفی برای توسعه صنعت برق سیستان و بلوچستان به بهره‌برداری رسید که شامل افتتاح ۱۵ پروژه به ارزش یکهزار و ۴۲۸ میلیارد تومان در شهرهای زاهدان، زابل، ایرانشهر، سراوان و نیکشهر بود. همچنین سه پروژه به ارزش ۲۳۵ میلیارد تومان، شامل خط ۱۳۲ کیلو ولت فنوج - کتیج به طول ۱۵۰ کیلومتر مدار، خط ۲۳۰ کیلو ولت زاهدان - میرجاوه به طول ۱۵۰ کیلومتر مدار و همچنین ساخت مرکز کنترل راهبری شبکه انتقال استان (دیسپاچینگ شرق) با نرم‌افزار بومی کلنگ زنی شد.

همایون حائری معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی درباره این طرح‌ها گفت: پروژه عظیم خط ۴۰۰ کیلو ولت زاهدان-بم به طول ۲۷۰ کیلومتر که در تیر سال۱۳۸۶ عملیات اجرایی آن آغاز شد و پس از فراز و نشیب‌های مختلف طی ۱۳ سال در مهر ۹۸ تنها با  ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی مواجه شد.

وی تصریح کرد: پیشرفت پروژه خط ۴۰۰ کیلو ولت زاهدان - بم با ارزش ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال طی ۱۱ ماه اخیر از ۶۵ درصد به میزان ۱۰۰ درصد افزایش یافت و ساخت و ساز آن پس از ۱۴ سال کامل و افتتاح شد.

حائری خاطرنشان کرد: تکمیل رینگ ۴۰۰ کیلو ولت شرق کشور، بهبود پایداری و قابلیت اطمینان شبکه برق در استان و جنوب‌ شرق، کاهش تلفات شبکه و تامین نیازمندی صنایع جدید در سیستان ‌و بلوچستان در سال «جهش تولید» از جمله مزایای این پروژه است.

وی افزود: هرچند در اجرای این پروژه اشتغال ۶۰ نفر بطور مستقیم برآورد شده بود اما با به بهره‌برداری رسیدن این خط تامین زیرساخت مورد نیاز جهت راه‌اندازی صنایع بسیاری در استان را فراهم کرده که نوید بخش رفع بسیاری از مشکلات اشتغال در آینده نزدیک است.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی گفت: بدنبال اصلاح ساز و کار جهت ادامه ساخت و ساز این پروژه برای نخستین بار در صنعت برق کشور از روش فاینانس فروشنده استفاده شد.

وی ادامه داد: اصلاح ساز و کار این پروژه در بخش تامین سیم هادی اسکواپ که به میزان سه هزار و ۵۰۰ تن از طریق فاینانس فروشنده و به مبلغ یکهزار و ۵۰۰ میلیارد ریال بود که سبب صرفه‌جویی ریالی و زمانی قابل ملاحظه‌ای نسبت به حال حاضر را در پی داشته است.

بهره‌برداری از خط ۴۰۰ کیلو ولت میل نادر که برای اولین بار در صنعت برق کشور با روش EPC اجرا شد از جمله این طرحها به شمار می رود؛ این خط به طول ۵۰ کیلومتر مدار با هدف تامین زیر ساخت انتقال انرژی تولید شده در مزرعه بادی به شبکه سراسری ساخته شده است.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی گفت: از مزایای این پروژه امکان صادرات برق تولیدی نیروگاه‌های بادی به افغانستان، تامین بخشی از نیاز مصرف استان و افزایش سهم تولید در استان، کاهش تلفات در شبکه و فراهم ساختن زیرساخت سرمایه‌گذاری در منطقه است.

وی با بیان اینکه اجرای پروژه از روش EP  از نظر زمان و هزینه حدود ۳۷ درصد صرفه جویی به همراه داشته است اظهارداشت: خط مذکور به همراه پست موقت ۶۳ کیلو ولت میل نادر با ارزش یک هزار و ۲۰ میلیارد ریال اجرا شده است.

حائری بیان کرد: بهره‌برداری فاز اول نیروگاه تولید پراکنده رشد آسایش به عنوان اولین نیروگاه تولید پراکنده بخش خصوصی در سیستان‌وبلوچستان با توان تولیدی ۱۱ مگاوات به ارزش ۲ هزار و۷۰۰ میلیارد ریال، بهره‌برداری از فاز دوم نیروگاه ۵۰ مگاواتی سراوان از معدود نیروگاه‌های موبایل دولتی در کل کشور به ارزش ۲ هزار میلیارد ریال، احداث ۶۰ کیلومتر مدار خط ۶۳ کیلو ولت و پست ۶۳ کیلو ولت چانف در منطقه نیکشهر به ارزش ۲۶۰ میلیارد ریال، توسعه پست‌های ۶۳ کیلو ولت خاتم الانبیا ایرانشهر، ۶۳ کیلو ولت نیکشهر، ۶۳ کیلو ولت رحمت آباد سیب سوران، ۶۳ کیلو ولت امام علی (ع) زاهدان، ۶۳ کیلو ولت پلان چابهار، افزایش ظرفیت بانک‌های خازنی در پست‌ های میلک و سرباز و همچنین Unmanned کردن پست ۶۳ کیلو ولت نیکشهر در مجموع به ارزش بیش‌از ۳۵۱ میلیارد ریال از جمله برنامه‌های افتتاح و توسعه‌ای برق منطقه‌ای سیستان و بلوچستان است.

وی اظهارداشت: کمک به رفع افت ولتاژ، تعدیل بار فیدرهای توزیع و پست‌های مناطق، کاهش تلفات، تامین برق پایدار و مطمئن، امکان برقداری روستاهای بی برق منطقه، رفع افت ولتاژ شبکه‌های روستایی موجود منطقه چانف و جلوگیری از نوسانات ولتاژ، اعتماد سازنده به بخش خصوصی از جمله مزایای طرح‌های اجرایی ذکر شده است.

توسعه خطوط انتقال برق در سیستان‌ و بلوچستان

مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا درباره اقدام های انجام شده در دولت تدبیر و امید برای صنعت برق استان گفت: در دولت یازدهم و دوازدهم توسعه خطوط انتقال برق در کشور به طور متوسط هشت درصد بوده که این میزان در استان ۲۲ درصد و سه برابر متوسط کشوری بوده است.

علیرضا پرنده مطلق با اشاره به اینکه در کشور ظرفیت پست‌های انتقال افق توزیع ۳۱ درصد بوده که این میزان در سیستان و بلوچستان ۵۵ درصد است بیان کرد: این نشان می‌دهد که صنعت برق در موضوع توسعه شبکه برق استان فعالیت‌های موثری را انجام داده ‌است.

وی ادامه داد: حدود ۳۰ میلیارد تومان از محل درآمدهای کسب شده از صادرات برق در سالجاری به توسعه زیرساخت‌های سیستان و بلوچستان کمک شده است.

مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای سیستان و بلوچستان تصریح کرد: از اسفند پارسال تا آذرماه سالجاری ۲۴ پروژه به ارزش یکهزار و ۸۵۰ میلیارد تومان از سوی این شرکت در استان انجام شده است.

وی  با اشاره به مهمترین دستاوردهای برق منطقه‌ای سیستان و بلوچستان در سالجاری اظهارداشت: از میان ۲۴ پروژه اجرا شده توسط شرکت برق منطقه‌ای در این استان ۹ پروژه به ارزش ۴۲۲ میلیارد تومان مربوط به اسفندپارسال و ۱۵ پروژه به ارزش یکهزارو ۴۲۸ میلیارد تومان مربوط به آذرماه امسال بوده است.

پرنده مطلق بیان کرد: اتمام خط ۴۰۰ کیلو ولت زاهدان - بم از سوی این شرکت به ارزش معادل ۶۷۰ میلیارد تومان یکی از شاخص‌ترین پروژه‌ها در صنعت برق کشور است.

سرمایه‌گذاری در میل نادر برای توسعه صنعت برق

 سیستان از گذشته‌های دور خاستگاه بادهای ۱۲۰ روزه به شمار می‌رود به گفته بسیاری از کارشناسان این خطه از کشور بهترین و پر قدرتترین بادهای شمالی را دارد و از دیگر سو توپوگرافی زمین‌های آن کم است.

با توجه به ظرفیت‌های انرژی‌های نو منطقه سیستان ایجاد زون انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره بردن از ظرفیت‌های باد در منطقه هدف‌گذاری  و پس از تکمیل مطالعات تخصصی با توجه به قدرت باد در میل نادر این منطقه به عنوان مکانی برای ایجاد این زون انرژی تجدیدپذیر با ظرفیت تولید یکهزار مگاوات برق در نظر گرفته شد.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سیستان و بلوچستان در این رابطه گفت: این زون مهم انرژی به وسعت ۲۰ هکتار ساخته می‌شود و ظرفیت تولید بیش از یکهزار مگاوات انرژی برق را دارد و می‌تواند در دور اول بهره‌برداری حداقل ۵۰۰ نفر اشتغالزایی به همراه داشته باشد.

ماندانا زنگنه ادامه داد: با توجه به زیرساخت‌های ایجاد شده از سوی دولت در این منطقه از جمله خط انتقال و پست ۴۰۰ کیلو ولت برق و همچنین جاده دسترسی، شرایط ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری در منطقه فراهم شده و به پشتوانه این اقدامات برای ساخت نیروگاه ۵۰ مگاواتی بیش از ۷۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خواهد شد.

وی تصریح کرد: بر این اساس تا آخر سال ٥٠ مگاوات نیروگاه بادی در منطقه راه‌اندازی خواهد شد که به این ترتیب سیستان و بلوچستان از ۲نیروگاه بزرگ مقیاس ۱۰ مگاوات خورشیدی در حومه زاهدان و ٥٠ مگاوات بادی در میل نادر سیستان بهره‌مند می‌شود.

مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به اینکه دولت در جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و افزایش سودآوری اقداماتی را در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است گفت نیروگاه بادی در منطقه میل نادر ساخته‌ و انرژی آن  به صورت ارزی خریداری می‌شود.

پرنده مطلق ادامه داد: برای نخستین بار در کشور قرار است مناقصه‌ای برگزار که خرید انرژی از نیروگاه بادی به صورت ارزی انجام شود، از این دست اقدامات در برنامه‌های کاری وزارت نیرو برای حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر قراردارد.

صنعت زیربنایی

صنعت برق یکی از زیرساخت‌های حیاتی و بنیادین سایر صنایع بشمار رفته و نقش مهمی در توسعه صنعتی و اقتصادی کشورهای در حال توسعه بدلیل ضرورت نیاز در فرآیند تولید کالا و محصولات و در نهایت تولید ناخالص داخلی ایفا می‌کند و دولت تدبیر و امید در طی فعالیت هشت ساله خود با تمرکز بر این صنعت نقش مهمی در پیش برد یکی از گام‌های توسعه داشته است.