پرونده «ناصر تقوایی» در سومین شماره «نوپا»/ وضع نقد شعر

تهران- ایرنا- سومین شماره فصلنامه ادبی نوپا با محوریت موضوع نقد ادبی و وضع نقد شعر امروز همچنین پرونده‌ای برای ناصر تقوایی، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و داستان‌نویس، به علاقه‌مندان عرضه شد.

مجتبا نریمان در سخن سردبیر این شماره با تیتر یک جنگجو که نجنگید اما علیه‌اش کودتا کردند به موضوع سرمقاله اصلی یعنی نقد در بازار شعر امروز ایران نوشته مهدی سالاری‌نسب و پرونده ادبی این شماره یعنی ناصر تقوایی اشاره کرده است.

در پرونده شعر این شماره سالاری‌نسب در دو بهره اول ابتدا شعرهای چاپ‌نشده به مجله را انتخاب کرده و در بهره دوم حدود ۶۰ کتابی را معرفی کرده که در چند سال گذشته و اغلب در دو سال اخیر منتشر شده‌اند. در بهره اول اشعاری از رکسانا شکوهمند، غلامحسین فارسی، محمدسینا رمضانی همراه با نقد سالاری‌نسب را روی این اشعار می خوانیم. این سرمقاله در ادامه دو پرونده پیشین؛ یعنی «مرثیه‌ای بر شعر معاصر ایران» و «دو اشکال اساسی شعر امروز ایران» نوشته شده است.

داستانی منتشرنشده از فریبا وفی و شعری از مارگارت آتوود

در بخش داستان، داستان تازه‌ای از فریبا وفی به نام زنده بمون آمده است و در ادامه ۹ داستان از نویسندگان جوان ایران و افغانستان (صُدیف آقاپور، مینا پاکدل، امیرحسین صادقیان، لیلا زُلفی‌گل، تارا نوری، طناز رهبری‌نیک، مهسا عِلیون، لاله دهقان‌پور، لیلا خالقی) همراه با نقدهایی از حسین ورجانی، محمدرضا ایوبی، سعید ناظمی، مرتضی شاهترابی، فریبا عابدین‌نژاد و بهاره ارشد ریاحی می‌خوانیم.

در بخش ترجمه، داستانی از بن لوری ترجمه اسدلله امرایی آمده که به ناصر تقوایی تقدیم شده است. وی در مقدمه کوتاهی بر این داستان نوشته است: قرار بود درباره ناصر تقوایی مطلبی بنویسم. نوشتم و پاک کردم. نوشتم و پاک کردم. هر چه نوشتم که در خور این رنج دوران کشیده و مهرنادیده باشد، .و در عین حال مجله تعطیل‌کن نباشد، راضی نشدم. (ص. ۱۴۰)

در ادامه داستانی از شیرزاد حسن ترجمه مریوان حلبچه‌ای آمده است که نخسین‌بار است در این مجله منتشر می‌شود. شعری از مارگارت اتوود ترجمه طناز تقی‌زاده و بخشی از مقاله ویرجینیا وولف و اتاقی از آن خود نوشته توریل موری ترجمه پوران لشینی‌ابیان آمده است.

بخش نقدها و مقالات مجله نوپا با نقد مفصل محمدرضا اصلانی بر رمان غروب پروانه بختیار علی نوشته آغاز می‌شود. وی با اشاره به مفاهیم قلمروگریزی و قلمروگیری و ترانساندانتال یا همان قوه ماورایی، قهریه و جباری به عنوان تقابل با قلمروگریزی به تحلیل دقیق‌تر و مفصل‌تر داستان غروب پروانه می‌پردازد و در بخشی از نقد خود می‌نویسد: رابطه میان  معصومه و ملا کوثر هم از همین الگو پیروی می‌کندو معصومه از قلمرو گریخته است و ملا کوثر از او قلمروگیری دوباره می‌کند. ملا، معصومه را گناهکار خطاب می‌کند و از او می‌خواهد که «پاک» و «مومن» شود. همراه با او به سفرهای دورودراز بیاید و داستانش را بر همه نقل کند (ص. ۱۶۶) در ادامه نقدها و معرفی کتاب‌های مختلفی از جمله نقدهایی به قلم آرمان فاتح روی کتاب بوطیقا و سیاست در شاهنامه، سالار خوشخو در مورد کتاب تن و دیگر تکه‌پاره‌های عشق و احسان راسخی روی کتاب سارتر در ایران را خواهید خواند.

پایان بخش این شماره  نیز پرونده ناصر تقوایی با یادداشت‌هایی از صفدر تقی زاده به نام من و تقوایی و تابستان همه سال‌ها، ناصر فکوهی با عنوان ناپلئون تقوایی ، جهانبخش نورایی با نام ناخدا خورشید فیلمی برای تمام فصول، خسرو دهقان به نام پیش نیاز، هارون یشایایی به نام اهمیت حضور ناصر تقوایی در سینمای ایران، پویان مقدسی به نام ناصر تقوایی کوتاه نمی‌آید تو باید قد بکشی، کاوه فولادی نسب با عنوات سربلند، نجیب، آرام و اندوهگین و مرضیه وفامهر به نام زن و تقوایی است.

وفامهر با زیرذره‌بین بردن آثار تقوایی از اولین آثار یعنی قصه های تابستان همان سال تا متن سریال کوچک جنگلی و آرامش در حضور دیگران و صادق یاد کرده و ای ایران و کاغذ بی‌خط موقعیت زن و نگاه تقوایی را به زنان بررسی کرده و در بخشی از آن می‌نویسد: ...نه تنها ناصر تقوایی از مهارت و استعداد شگرفی برخوردار است، بلکه ذهنیت او هرگز جنسیتی و تبعیض‌آمیز نبوده است و در نهاد این قلم، مردانگی سرکوبگر جایی نداشته است. (ص. ۲۵۴)
ادامه این پرونده همراهی با بخشی از فیلم‌نامه کوچک جنگلی نوشته ناصر تقوایی است و در ادامه یادداشتی روی مجموعه‌داستان تابستان همان سال از محمدرضا ایوبی و خاطره‌نگاری از مجتبا نریمان در مورد همین مجموعه داستان هنگامی که در نوجوانی آن را خوانده است و بعد روایت‌هایی از کلاس‌های فیلمنامه‌نویسی تقوایی نقل می‌کند. پایان بخش این شماره نیز مصاحبه‌ای منتشر نشده از تقوایی است که طی آن امید رضایی مارس ۲۰۱۸ (اسفند ۹۶) جایی در شهر مونیخ آلمان روبروی تقوایی نشسته و از دلیل علاقه او به سینما، راز استفاده از اقتباس برای ساخت فیلم‌هایش، چرایی توقف ساخت فیلم چای تلخ، پررنگ بودن موضوع جنگ در آثار تقوایی و وضعیت سینمای ایران پرسیده و پاسخ شنیده است.   

در این پرونده روزشمار دقیق و مفصلی از تولد و هشتاد سال زندگی ناصر را می‌خوانید که در آن به مواردی اشاره شده که تا امروز پنهان مانده بودند.

مجلهٔ ادبی نوپا به مدیرمسئولی و سردبیری مجتبا نریمان، مشاور مجله و دبیر شعر مهدی سالاری‌نسب و مدیر هنری مجله عظیم فطرتی با ۲۸۸ صفحه برای بهار ۱۴۰۰ در کتاب‌فروشی‌ها و کیوسک‌های سراسر کشور منتشر شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha