کتاب «نوروزنامه» ذیل عنوان فرعی کتابی در منشأ تاریخ، آداب، رسوم و دلایل ماندگاری جشن نوروز به قلم سیما ابتیاع اثری است که توسط انتشارات سخنوران منتشر شده است.
بی‌هیچ تردیدی، در مواجهه با نام این کتاب در کنار نام آشنای «نوروزنامه» که ما را به کتاب نوروزنامه منتسب به حکیم عمر خیام نیشابوری می‌اندازد، منشأهای تاریخی، آداب، رسوم و دلایل ماندگاری جشن نوروز سه منظر و روزنی‌ست که سیما ابتیاع در نگارش این کتاب و قلمی کردن این اثر مدنظر قرارداده است.
عبور از واگویه‌های تکرار تاریخی و تاکید بر داشته‌های امروزین از جشن نوروز
جالب آن است که در نگاه تاریخی با استنادات فراوان نسبت‌به کتاب‌های متعدد، سرعت گذار و گذشت سیما ابتیاع در این اثر فراوان است. بنابراین این کتاب نه تنها در نغلتیده به واگویه‌ها و تکرارهای تاریخی در حوزه فرهنگ و آیین‌های نوروزی، که تلاش کرده در حوزه آداب و رسوم این جشن باستانی و ملی این‌بار نه بر ایران فرهنگی که بر ایران امروز و بر همین دامنه جغرافیایی ایرانی که امروز آن را می‌شناسیم متمرکز شود.
سیما ابتیاع در روایت و نگارش این کتاب تام و تمام پژوهش محور خود از میان آیین‌های متعدد پاسداشت نوروز، مهمترین آیین‌ها را صرفاً به‌عنوان مشتی از خروار انتخاب کرده و با مخاطبان خود قسمت می‌کند، اما مهمترین بخش و قسمت کتاب او بر دلایل ماندگاری جشن نوروز استوار است. وی این جشن را از دوران باستان و پیش‌از ظهور اسلام مورد مداقه قرار می‌دهد و دامنه آن را تا بعد از پذیرش اسلام در کشورمان تا همین امروز که آن را زیست می‌کنیم مورد رصد قرار داده است.
مهمترین ویژگی؛ اشارات درست به دلایل ماندگاری نوروز در درازنای تاریخ
در بازتاب دلایل ماندگاری او این‌بار به‌عنوان یک پژوهشگر و نظریه‌پرداز دلایل خود را مطرح کرده و همچنین دلایلی که پژوهشگران، صاحب‌نظران و نظریه‌پردازان بزرگ ایران و جهان پیش از این بر دلایل ماندگاری نوروز تأکید داشته‌اند را با مخاطبانش قسمت کرده و به اشتراک می‌گذارد.
سیما ابتیاع در روایات کتاب نوروزنامه ذیل عنوان فرعی کتابی درباره منشأ، تاریخ، آداب و رسوم و دلایل ماندگاری جشن نوروز، با وجود تاکید بر نگاه و قلم واحد خود دامنه وسیعی از مطالعات پژوهشی خود و دیگر پژوهشگران حوزه نوروز را نیز با خوانندگان این اثر به اشتراک می‌گذارد و همین عامل است که سبب شده تا دامنه مطالعاتی این کتاب سیراب کننده روح تشنه پرسشگران، پژوهشگران و مطالعه اندیشان در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی و خاصه با محوریت نوروز باشد.
از سوی دیگر این کتاب می‌تواند پاسخ‌گوی علاقمندان و پرسشگران در حوزه منشأ تاریخی نوروز، آداب و رسوم‌های بزرگ و ماندگار و دلایل ماندگاری این عید باستانی باشد.
آنچه «نوروزنامه» با خوانندگانش قسمت می‌کند
در پایان شاید مرور پیشگفتار کتاب نوروزنامه بتواند برای انتخاب این اثر جهت مطالعه، کمک کننده و یاری‌رسان علاقه‌مندان حوزه آثار مکتوب در عرصه نوروز، آیین‌ها و سنن همراه آن باشد.
سیما ابتیاع در پیشگفتار این اثر آورده است: به‌منظور حفظ و احیای سنت‌ها و زنده نگاه‌داشتن آیین‌ها و سنن ارزشمند این مرزوبوم، این تحقیق با رویکرد خاص به نوروز طراحی گردیده‌است. گردآوری و تالیف این کتاب تلاشی است که نگارنده در تایید و استمرار این آیین در هر دوره تاریخی با توجه به شرایط آن دوره در منظر مذهبی و فرهنگی در طول تاریخ داشته‌است و نوروز را از دو دیدگاه مورد بررسی قرار داده‌است. نخست، دیدگاه اساطیری تاریخی و دوم، دیدگاه سنتی و فرهنگی دوران سلسله‌ها و پادشاهان ایران قبل و بعد از اسلام تا امروز.
در این کتاب مطالبی پیرامون پیشینه آیینی، تاریخی و فلسفی نوروز ذکر گردیده و از دیدگاه‌های گوناگون، ماهیت، اصل و اساس آنچه که به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین و باشکوه‌ترین اعیاد باستانی و جشن‌های بزرگ ایرانی پرداخته شده‌است و در حوزه‌های گوناگونی از قبیل داستان‌های ملی و مردمی، دینی، اسطوره شناختی و تاریخی، فرهنگ عامه و غیره توصیف و تفسیر گردیده است.
در مورد نام و مفهوم جشن نوروز که از روزگاران کهن یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های طبیعی و فصلی ایرانیان بوده‌است نیز نقل و پژوهشی به انجام رسیده است. از مباحث عمده‌ای که در این کتاب بدان اشاره شده‌است انگیزه‌ها و دلایل تاریخی یا دینی یا زبانی و سنتی و داستانی ماندگاری و استمرار این جشن در طول تاریخ و نیز شیوه برگزاری و کارگزاران جشن است که مورد تحقیق و نقد قرار گرفته‌اند.
بررسی آداب و رسوم این جشن، خوان و سفره نوروزی و شعائر آن، محل جشن، نوع پوشش، دعای جشن، موسیقی و سرودهای نوروزی در ادبیات ایران که تا همین نیم‌قرن اخیر با توجه به گستردگی میان ایرانیان برگزار می‌شود و به‌عنوان یک میراث فرهنگی در دوران معاصر نیز همواره مورد توجه مردم قرار گرفته‌است از دیگر بخش‌های این کتاب به شمار می‌رود.
نظر شما