منطقه آزاد ارس بر مدار توسعه

به گزارش ایرنا، بهره برداری از طرح های اقتصادی منطقه آزاد ارس با سرمایه گذاری ۸۷ درصدی بخش خصوصی و اشتغالزایی ۵۱۰ نفری امروز در حالی اتفاق افتاد که این منطقه در سال های فعالیت دولت تدبیر و امید شاهد افتتاح های متعددی بوده که رییس جمهوری نیز در آیین افتتاحیه امروز به آنها اشاره کرد. 

مرور اجمالی خبرهای منتشر شده از منطقه آزاد ارس در فضای رسانه ای کشور به خوبی موید این واقعیت می باشد که برگزاری برنامه های افتتاحیه طرح های زیرساختی، تولیدی، صنعتی و عمرانی این منطقه در سال های گذشته به یک روال معمول تبدیل و موجب امیدآفرینی و توسعه منطقه شمال غرب کشورمان در همسایگی قفقاز جنوبی و ترکیه شده است.

در تبیین توسعه روزافزون منطقه آزاد ارس، اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که از ابتدای سال جاری ۱۹ طرح سرمایه گذاری با مجموع سرمایه گذاری ۱۰ هزار و ۶۵۶ میلیارد ریالی و ۵.۷۰ میلیون یورویی و ۶.۴ میلیون دلاری در منطقه آزاد ارس به بهره برداری رسیده است؛ علاوه بر این در دهه فجر امسال نیز چهار طرح سرمایه گذاری با هزینه کرد یک هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری ریالی و ۰.۲ میلیون دلار سرمایه گذاری ارزی، افتتاح و با بهره برداری از این طرح ها برای ۳۱۳ نفر شغل ایجاد شد.

منطقه آزاد ارس همچنین به دلیل داشتن دشت‌های وسیع حاصلخیز، قرار گرفتن در مجاورت رودخانه مرزی و پرآب ارس و اولویت دادن به توسعه کشاورزی در آن، در سال‌های گذشته به قطب اصلی گلخانه‌ای کشور تبدیل شده است؛ سرمایه گذاری در بخش گلخانه ای منطقه آزاد ارس به عنوان مزیت نسبی آن در حوزه کشاورزی در هفت سال اخیر به اندازه ای موفق بوده که محصولات کشاورزی آن امروز به طور مستقیم به روسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می شود. 

آمار و ارقام منتشر شده حاکی از آن است که در سال های گذشته افزون بر ۱۸ هزار میلیارد ریال در بخش گلخانه ای منطقه آزاد ارس، سرمایه گذاری و زمینه اشتغالزایی مستقیم بیش از یکهزار و ۳۰۰ نفر در این حوزه فراهم شده است.

کارشناسان با اشاره به هم مرز بودن منطقه آزاد ارس با جمهوری های آذربایجان و ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان، فاصله ۱۲۰ کیلومتری آن با ترکیه به عنوان دروازه ورود ایران به اروپا و نیز دسترسی آسان به بازار اوراسیا می گویند که صنعت گلخانه ای ارس در صورت توجه ویژه دولت به آن می تواند زمینه ساز اشتغال بیش از ۲۰ هزار نفر و صادرات بیش از یک میلیارد دلار در سال باشد. 

نکته جالب توجه در خصوص تبدیل شدن منطقه آزاد ارس به قطب گلخانه ای کشور آن است که سرمایه گذاری در این منطقه توسط بخش خصوصی انجام شده و بخش دولتی نیز با اعطای تسهیلات بانکی و تسهیل زمینه های سرمایه گذاری و صدور مجوزهای لازم نقش آفرینی کرده است. 

از سوی دیگر با در نظر گرفتن این واقعیت که فلسفه وجودی مناطق آزاد، صادرات محوری است، از سال ۹۷ تراز تجاری منطقه آزاد ارس نیز مثبت شده و به بیش از ۲۵۰ میلیون دلار تا پایان پارسال رسیده است؛ به این نکته باید صادرات سالانه بیش از 500 میلیون دلاری از منطقه آزاد ارس را اضافه کرد که از ظرفیت های صادراتی منحصربفرد آن حکایت می کند.

در تبیین ظرفیت های صادراتی منطقه آزاد ارس، اشاره به این نکته نیز خالی از لطف نیست که امروزه اغلب مارک های معروف جهان از کشورهایی چون ایتالیا، کره جنوبی، چین و ترکیه در این منطقه، واحدهای تولیدی راه اندازی کرده اند و محصولات آنها به بازارهای بین المللی عرضه می شود. 

بدیهی است که به رغم نامگذاری ارس به عنوان منطقه آزاد تجاری و صنعتی، گردشگری و تجارت از ابعاد غیرقابل اغماض آن مانند هر منطقه آزاد دیگری است و جاذبه های تجاری این منطقه، همه ساله شمار زیادی از هموطنان را از اقصی نقاط کشور به خود جلب می کند؛ بر اساس آمار منتشر شده، در زمان حاضر در حال حاضر حدود ۲ هزار و ۲۰ واحد صنفی در منطقه ازاد ارس فعال هستند. 

البته نباید ناگفته گذاشت که تشدید تحریم های غیرقانونی امریکا و همپیمانانش علیه کشورمان و افزایش نرخ ارز از تیر ماه ۱۳۹۷ شمسی ضررهای جبران ناپذیری به تجارت خرد منطقه آزاد ارس وارد کرد، به گونه ای که بیش از ۵۰۰ واحد صنفی ناگزیر از تعدیل یا تعطیلی فعالیت های خود شدند. 

با این وجود، مدیریت سازمان منطقه آزاد ارس در سال ۱۳۹۸ شمسی ۹۸ میلیون دلار سهمیه به بازار تزریق کرد و امسال نیز با وجود شیوع کرونا و بسته بودن مرزها حدود ۱۰۰ میلیون دلار ارز به اصناف این منطقه اختصاص یافت تا رونق تجارت خرد از گرمی نیفتد.

بدیهی است که همه سرمایه گذاری ها و فعالیت های تجاری، تولیدی و صنعتی و عمرانی در منطقه آزاد ارس با هدف اشتغالزایی در این منطقه انجام می گیرد؛ بر این اساس در حالی که میزان اشتغال در محدوده ارس دو سال پیش ۱۶ هزار نفر بود، با وجود شیوع کرونا و بیکاری ۹۵۰ نفر از شاغلان واحدهای تولیدی ارس، میزان اشتغال در پایان سال ۱۳۹۹ شمسی به حدود ۱۷ هزار نفر رسیده است.

سازمان منطقه آزاد ارس در طول سال های فعالیت دولت تدبیر و امید دستاوردهای دیگر از قبیل عضویت در جامعه جهانی گردشگری و جامعه ایمن، شهر ایمن، کسب رتبه برتر مرکز رشد ارس در بین مناطق آزاد، کمک به احداث مسجد جلفا، کمک ۱۰۰ میلیارد ریالی ارس به حوزه آموزش و پرورش منطقه در زمینه احداث، تجهیز و تعمیر مدارس و هزینه کرد ۶۰۰ میلیارد تومانی در پروژه های زیربنایی، عمرانی، مسیرها، ریل و جاده ای نیز داشته است.

منطقه آزاد ارس در شمال غرب کشورمان و در مجاورت جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار گرفته است و با وسعت ۵۱ هزار هکتار ۱۳۷ کیلومتر با تبریز فاصله دارد.