به گزارش ایرنا، طبق قانون اساسی ونزوئلا، به طور کلی انتخابات در این کشور آمریکای لاتین از منظر تقسیم بندی سیاسی در سه سطح، ملی یا فدرال، منطقه ای یا ایالتی و شهرداری‌ها برگزار می‌شود. در سطح ملی، مردم ونزوئلا برای انتخاب رئیس دولت یا رئیس‌جمهوری برای یک دوره شش ساله پای صندوق‌های رای می‌روند.
بر اساس رفراندوم قانون اساسی در سال ۲۰۰۹، دوره ریاست جمهوری ونزوئلا به صورت نامحدود وضع شد.
رئیس جمهوری بولیواری ونزوئلا به طور همزمان ریاست قوه مجریه و فرماندهی کل نیروهای مسلح ملی این کشور را بر عهده دارد.
رئیس‌جمهوری، معاون خود را منصوب کرده و در مورد تعداد و ترکیب کابینه تصمیم‌گیری می‌کند و در نهایت با همکاری مجمع قانون‌گذاری اعضای کابینه را تعیین می‌کند. اگر رئیس‌جمهور تشخیص دهد که قسمتی از قانون قابل ایراد است می‌تواند از هیات مقننه بخواهد آن قسمت‌ها را مورد بازنگری قرار دهد، امّا اگر اکثریت اعضای مجلس با ایرادات مطرح شده از جانب رئیس‌جمهور مخالف باشند، ایرادات ملغی می‌شود.
ونزوئلا دارای یک نظام چند حزبی با احزاب سیاسی متعدد است که بیشتر آنها با آموزه های جناح چپ مرتبط هستند. به این ترتیب نامزدها می‌توانند هم از سوی احزاب، هم به صورت ائتلافی و هم به صورت مستقل و انفرادی در مهمترین رقابت سیاسی این کشور اعلام کاندیداتوری کنند.
بر اساس ماده ۲۲۷ و ۲۲۹ قانون اساسی ونزوئلا (۱۹۹۹) شرایط لازم برای تصدی منصب ریاست جمهوری عبارت است از : ونزوئلایی الاصل بودن بدون داشتن تابعیت سایر کشورها؛ شرط سنی حداقل ۳۰ سال؛ بدون داشتن سوابق قضایی و محکومیت قطعی؛ در تاریخ برگزاری انتخابات، در منصب‌هایی همچون معاون ریاست جمهوری، وزیر، شهردار و یا فرماندار ایالات قرار نداشته باشد.
تعهدات و اختیارات رئیس‌جمهوری
اعطان نشان‌های مختلف نظامی؛ تعهد و التزام به قانون اساسی؛ هدایت دولت؛ عزل و نصب معاونان و وزرای کابینه؛ امضای عهدنامه ها، موافقت نامه ها و قراردادهای دولت ونزوئلا با سایر دولت‌ها و پیمان‌های بین المللی از وظایف رئیس‌جمهوری یا نماینده قانونی او است؛ فرماندهی عالی نیروهای مسلح بولیواری و مسئولیت اداره خزانه داری کشور.
طبق ماده ۲۳۴ در صورت غیبت موقت رئیس‌جمهوری، معاون اجرایی وی برای دوره ۹۰ روزه جایگزین او می‌شود. انتقال مسئولیت‌های رئیس‌جمهوری برای دوره ۹۰ روزه دیگر نیز قابل تمدید است.
مطابق اصل ۲۳۳۷ قانون اساسی، دلایل منجر به غیبت رئیس‌جمهوری بیش از پنج روز عبارتند از فوت، استعفا، عزل از منصب با رای دادگاه عالی، معلولیت جسمی یا روانی که به تایید دیوان عالی رسیده باشد.
چنانچه یکی از عوامل ممانعت کننده از حضور رئیس‌جمهوری پیش از تصدی منصب حادث شود، طی ۳۰ روز آینده، انتخابات مجدد برگزار می‌شود.
مطابق اصل ۲۳۱ قانون اساسی، رئیس‌جمهوری می بایست تا ۱۰ ژانویه در برابر مجمع نمایندگان سوگند یاد کند در غیر اینصورت چنانچه به دلایل پیش‌بینی نشده نتواند سوگند یاد کند، این امر را در برابر دیوان عالی عدالت انجام خواهد داد.
رئیس‌جمهوری ونزوئلا در صحن مجلس ملی در جلسه ای با حضور نمایندگان مجلس و شورای ملی انتخابات سوگند یاد می‌کند.
انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا در گذر تاریخ
با روشن شدن آتش جنبش‌های استقلال طلبانه در آمریکای لاتین علیه امپراتوری اسپانیا، جنگ استقلال ونزوئلا نیز در اوایل قرن نوزدهم میلادی سرآغاز نبرد با حاکمیت اسپانیا برای جمهوری بولیواری بود؛ تا اینکه سر انجام در پنجم ژوئیه ۱۸۱۱ میلادی هفت استان از ده استان ونزوئلا با امضای اطلاعیه‌ای استقلال خود را اعلام کردند و به این ترتیب با اعلام کنگره این کشور، «جمهوری بولیواری ونزوئلا» تشکیل شد؛ در سال‌های ۱۸۱۹ تا ۱۸۲۰ میلادی، ونزوئلا با نبرد دیگری به رهبری سیمون بولیوار به استقلال طولانی مدت از اسپانیا دست یافت.
«کریستوبال مِندوسا» (Cristóbal Mendoza) نخستین رئیس‌جمهوری ونزوئلا بود که در تاریخ پنجم مارس ۱۸۱۱ (۱۴ اسفند ۱۱۸۹ شمسی) با تصمیم کنگره ملی، به این سمت دست یافت. نخستین قانون اساسی ونزوئلا نیز در دسامبر ۱۸۱۱ طراحی شد.
به دنبال بازبینی‌های قانون اساسی در سال‌های ۱۸۳۰ و ۱۸۵۷ شیوه حق رای غیر مستقیم توسط کالج انتخاباتی یا مجمع نمایندگان همچنان پابرجا بود. به این ترتیب کاندیدای انتخاباتی می بایست با کسب دو سوم آرا به این جایگاه برسد در غیر اینصورت، کنگره، نماینده پیروز را بر می‌گزید.
تصویب حق رأی برابر و شرایط سنی انتخابات؛ یکی از مهمترین تحولات فرآیند انتخابات ونزوئلا در سال ۱۹۴۶ به وقوع پیوست؛ به طوری که طبق اساسنامه جدید انتخاباتی ونزوئلا بر خلاف حق رای در نظر گرفته شده برای افراد بالای ۲۰ سال، رده سنی مجاز به شرکت در انتخابات به ۱۸ سال فارغ از جنسیت تغییر یافت. تا پیش از این تنها زنان بالای ۲۰ سال و متاهل از حق رای برخوردار بودند.
به دنبال اعمال اصلاحات در اساسنامه انتخاباتی، از انتخابات ۱۴ دسامبر ۱۹۴۷ (۲۲ آذر ۱۳۲۶) به عنوان دموکراتیک ترین انتخابات تاریخ ونزوئلا یاد می‌شود. «رومولو گایِگوس» (Rómulo Gallegos) با کسب ۷۴.۳ درصد آرا به ریاست جمهوری رسید.
با انجام اصلاحات گسترده سر انجام بر اساس قانون اساسی سال ۱۹۶۱ مقرر شد که رئیس‌جمهوری با کسب اکثریت آرا در انتخابات آزاد و مستقیم انتخاب شود. قانونی که تا کنون پابرجا است.
بین سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۹۸ و روی کار آمدن هوگو چاوز به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری ونزوئلا، نظام سیاسی این کشور رفته رفته به یک رژیم اقتدارگرای انتخاباتی تبدیل شد.
از سال ۱۹۹۸ (۱۳۷۷) انتخابات در ونزوئلا با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی اخذ رای تحت نظارت، بازبینی و بررسی شورای ملی انتخابات (Consejo Nacional Electoral) انجام می‌شود. بر اساس این سیستم، دستگاه‌های رای‌گیری به دنبال احراز هویت شخص رای دهنده و تطبیق اطلاعات شناسنامه ای با اثر انگشت وی فعال شده و رسید چاپی حاوی اطلاعات مربوط به رای فرد را تحویل می‌دهد. شخص رای دهنده پس از کسب اطمینان از صحت اطلاعات مندرج در این برگه، رای خود را به صندوق می‌اندازد.
بدین ترتیب اخذ رأی همزمان به دو روش الکترونیکی و کاغذی انجام می‌شود و با به وجود آمدن امکان شمارش آرا از طریق هر دو روش، شرایط تقلب و ایجاد خدشه در آرا انتخابات به حداقل ممکن کاهش یافته و عملاً منتفی می‌شود.
دولت کنونی ونزوئلا
به دنبال فوت هوگو چاوز، چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهوری ونزوئلا در تاریخ پنجم مارس ۲۰۱۳ (۱۵ اسفند ۱۳۹۱) با عمل به اصل ۲۳۴ قانون اساسی این کشور، نیکلاس مادورو معاون چاوز تا زمان برگزاری انتخابات، به عنوان رئیس‌جمهوری جدید سوگند یاد کرد. با برگزاری انتخابات در آوریل ۲۰۱۳ (فروردین ۹۲) مادورو با کسب ۵۱ درصد آرا از رقیبش انریکه کاپریلس پیشی گرفت و به عنوان شصت و چهارمین رئیس‌جمهوری ونزوئلا انتخاب شد.
به رغم شعله ور شدن آتش اختلافات و صف بندی گروه‌های مخالف دولت، با استقبال حزب حاکم سوسیالیست، مادورو بار دیگر برای شرکت در انتخابات و تصدی پست ریاست جمهوری اعلام آمادگی کرد. سر انجام با برگزاری انتخابات زودهنگام در ۲۰ می ۲۰۱۸ (۳۰ اردیبهشت ۹۷) نیکلاس مادورو ی چپگرا با تصاحب حدود ۶۸ درصد آرا، حضور خود برای یک دوره شش ساله دیگر در کاخ ریاست جمهوری ونزوئلا را تثبیت کرد.
آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۸ ونزوئلا، با حمایت از «خوان گوایدو» رهبر حزب مخالفان این کشور نفت خیز حوزه آمریکای لاتین و ایجاد اختلاف و مداخله جویی در امور داخلی این کشور، همواره در پی سرنگونی دولت مادورو و استعمار این کشور بوده است.
نظر شما