علت روانی محدودیت شکنی کرونایی چیست؟

پیمان دوستی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا با اشاره به دغدغه های مربوط به کرونا تأکید کرد: این مسأله را می‌توان در دو دسته متفاوت شامل دغدغه های مربوط به بیماری جسمی و دغدغه های روانشناختی طبقه بندی کرد.

وی ادامه داد: البته دغدغه های روانشناختی را نیز می توان از دودیدگاه متفاوت به آن نگاه کرد. دغدغه های روانشناختی مربوط به جمعیت عمومی یعنی «همه ما» و یکی هم دغدغه های روانشناختی مبتلایان و آثار روانی آن که پس از بیماری و هنگام بهبودی تجربه خواهند کرد.

وی درباره دغدغه های مربوط به جمعیت عمومی تصریح کرد: اینکه آیا عزیزانمان به این بیماری مبتلا شده‌اند یا خیر، یا بیماری تا چه اندازه خفیف یا شدید بوده است و نگرانی‌هایی در این باره، از جمله دغدغه های مربوط به جمعیت عمومی است.

دوستی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر در اینجا نگرانی‌های افراد مبتلا نیز مطرح می شود. مثل ترس از مرگ در انزوا یا ترس از این که مبادا به عزیزانشان آسیب وارد کنند و به آن‌ها بیماری را منتقل کرده باشند. به همین دلیل پیوسته نشخوارگری ذهنی می‌کنند که برایشان آزاردهنده است.

این روانشناس با بیان اینکه وی و گروهی از همکارانش مطالعه‌ای را بر روی بهبود یافتگان بیماری کرونا انجام داده‌اند، مطرح کرد: در این مطالعه مشخص شد، بعضی از عوارض روانشناختی از جمله نشخوار ذهنی، احساس درماندگی و استرس ادراک شده بالا، حتی تا ماه ها بعد از بهبود بیماری نیز ممکن است با فرد بماند و روی وی اثر بگذارد. از سوی دیگر مطالعات صورت گرفته در سایر کشورها نیز نشان می دهد که مبتلایان به بیماری ویروس کرونا، علائم اختلال روانی پس از ضربه را از خود نشان می دهند.

وی اضافه کرد: همچنین در مطالعاتی که در کشور ایتالیا انجام شده نشان داده شد خود قرنطینه و عوامل استرس زای مربوط به آن مثل تغییر شرایط کاری و... حدود ۱۷.۹ درصد با افسردگی همراه، حدود ۲۰ درصد با اضطراب و حدود ۲۲.۹ درصد با اختلال سازگاری همراه بوده است.

دوستی افزود: یعنی اگر به این بیماری مبتلا نشویم و نگرانی اینکه به این بیماری مبتلا می شویم یا خیر را هم نداشته باشیم اما مشکلاتی ناشی از قرنطینه و پیامدهای آن می‌تواند بر شرایط روانی ما اثرات منفی بگذارد و نیز می تواند با مشکلات سازگاری، اضطراب، افسردگی و استرس در ارتباط باشد.

این روانشناس با طرح این سؤال که استرس چیست، گفت: یعنی وقتی شرایط محیطی تغییر می کند، نیازمند آن می شویم که با شرایط محیطی جدیدی خود را سازگار کنیم. پس هر تغییر محیطی ای می تواند استرس زا باشد. این درحالی است که کرونا مجبورمان کرد با سبک زندگی جدید خودمان را سازگار کنیم. مثل آموزش مجازی، دورکاری و...

دوستی اضافه کرد: حال افراد با این شرایط جدید سازگار شده و به نسبت با شرایط جدید سبک کار، تحصیل و زندگی و... خود را به سبک جدید عادت داده و سازگار می کنند. حالا تصور کنید قرار است یکبار دیگر تغیر شرایط ایجاد شود. صرف نظر از اینکه تغیر شرایط مثبت هست یا منفی، ما به آن نیز به عنوان یک تغییر محیطی نگاه می کنیم که این تغییر نیازمند آن است که ما مجدد خودمان را با شرایط جدید سازگار کنیم که همین موضوع بار دیگر می‌تواند برای ما استرس زا باشد.

این روانشناس بیان کرد: حتی اگر محدودیت‌ها برداشته شود و زندگی به روال عادی خودش برگردد، همچنان احتمال دارد ما بعد از کرونا نیز با یکسری از عوامل استرس زا مواجه شویم.

دوستی اضافه کرد: موضوع دیگر، عوامل مربوط به قرنطینه و بیماری است که روابط اجتماعی افراد را محدود کرده و خود این موضوع نیز می تواند سلامت روان افراد را تحت تاثیر قرار بدهد.

این رواشناس اظهار داشت: طی یک نظر سنجی اینترنتی که از افراد انجام دادیم (صرف نظر از اثر بخش بودن یا نبودن منع ترددهای شبانه)، ادراک پاسخ دهندگان به این نظر سنجی چنین بود که این منع تردد آزادی آن‌ها را نقض کرده است و هنجار کارآمدی در راستای سلامتی آن‌ها نیست.

دوستی گفت: همین ادراک باعث می‌شود پس از مدتی کم و بیش افراد برخی از محدودیت‌ها را رعایت نکرده و این محدودیت را به عنوان موضوعی که برای سلامتی شان موثر است، طبقه بندی نکنند و برای ارضای نیاز به آزادی شان، این محدودیت را رعایت نکنند.

این روانشناس با اشاره به اینکه اینجا دو مساله مطرح می‌شود ادامه داد: یک مسئله این است که ما به سلامتی جسمانی توجه کنیم و مورد بعد اینکه بُعد روانی و نیازمان برای تفریح، داشتن روابط با دیگران را در نظر بگیریم که در بعضی از موارد می بینیم که انتخاب افراد گزینه دوم شده است. آن‌ها برخی از محدودیت ها را می شکنند چون می خواهند به نیازهای روانی شان توجه کنند، حتی اگر سلامت جسمانی شان به خطر بیفتد.

ویروس کرونا اواسط دسامبر ۲۰۱۹ (۲۴ آذر ۹۸) در شهر «ووهان» کشور چین گزارش شد؛ ابتدا از این بیماری به‌عنوان ذات‌الریه نام‌برده می‌شد اما کمیسیون ملی بهداشت چین در ۳۰ دسامبر سال ۲۰۱۹ (۹ دی ۹۸) به‌صورت رسمی شیوع این ویروس را در این کشور اعلام کرد.

ویروس کرونا ۲۰۱۹ (COVID-۱۹) در نهایت به همه کشورها از جمله ایران سرایت کرد و سازمان بهداشت جهانی را بر آن داشت تا وضعیت فوق‌العاده اعلام کند.برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی همچون استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی توصیه‌ شده است.
ویروس کرونا با دست آلوده یا عطسه، سرفه و حتی قطرات تنفسی از طریق دهان، بینی و چشم به افراد منتقل می‌شود. تنگی نفس، خستگی و بدن درد، اختلال در بویایی و چشایی و مشکلات گوارشی از جمله علائم بیماری کووید ۱۹ است. بیش از ۸۰ درصد مبتلایان به ویروس نیز دچار بیماری خفیف می‌شوند.

جهش ویروس کرونا در انگلستان، بزریل، هندوستان و آفریقا که موجب افزایش سرایت،  بیماری‌زایی و مرگ و میر آن شده، نگرانی‌های جدیدی را در جهان به وجود آورده است.

از: فاطمه شیری