به گزارش ایرنا، طبق تعریف آماری، افراد دارای «اشتغال ناقص» شامل همه شاغلانی است که به دلایل اقتصادی همچون رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و به هر دلیل دیگری، کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کنند و خواهان و آماده برای انجام کار اضافی در هفته هستند.
به عبارتی، این افراد به دلایل مختلف مجبور هستند کمتر از حد استاندارد در هفته کار کنند. این افراد تحت عنوان اشتغال ناقص شناخته می‌شوند.
با توجه به اینکه در ماده ۵۱ قانون کار به صراحت عنوان شده مجموع ساعت‌های کار مشمول این قانون در هر هفته نباید از ۴۴ ساعت تجاوز کند، بنابراین اغلب کارفرمایان شاغلان ناقص، به این تفسیر که حداقل ساعت کار در هفته باید ۴۴ ساعت باشد، از ارائه خدمات و مزایای قانون کار و تأمین اجتماعی به نیروی کار خود سر باز می‌زنند.
اشتغال ناقص به عنوان یکی از شاخص‌هایی است که می‌تواند تصویری از وضعیت بیکاری در بازار کار را نشان دهد. بررسی وضعیت این شاخص را در سال ۹۰ تا ۹۹ حاکی است که این شاخص در سال ۹۰ برابر ۱.۹ درصد بود، یعنی ۱.۹ درصد شاغلان جامعه کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کردند.
سال ۹۱ و هم‌زمان با دور نخست تحریم‌ها در کشور، تحولات بازار ارز و مشکلاتی که بنگاه‌های اقتصادی در این شرایط با آن روبه‌رو بودند، شاخص اشتغال ناقص رشد چشمگیری داشت و از ۱.۹ سال قبل به ۸.۹ درصد رسید، یعنی رشدی هشت درصدی را تجربه کرد.
پس از سال ۹۱ همواره اشتغال ناقص به آرامی افزایش یافت و در سال ۹۲ به رقم ۹ درصد، سال ۹۳ برابر ۹.۶ و سال ۹۴ به ۹.۸ درصد رسید. در بین سال‌های ۹۵ تا ۹۷ به‌طور میانگین اشتغال ناقص در محدوده ۱۰.۴ تا ۱۰.۹ درصد بود و در سال ۹۸ که روزهای پایانی آن هم‌زمان با شیوع بیماری کرونا بود این شاخص معادل ۹.۹ درصد و سال گذشته که سایه کرونا بر همه جهان گسترده بود اشتغال ناقص با نیم درصد افزایش به ۱۰.۴ درصد رسید.
طبق آخرین آمار اعلامی مرکز آمار ایران، سهم جمعیت دارای اشتغال ناقص زمانی ۱۵ ساله و بیشتر در سال‌های ۹۰ تا ۹۹ دارای روند صعودی بوده است. به این صورت که در سال ۱۳۹۰ برابر ۱.۹ درصد و در سال ۹۹ معادل ۱۰.۴ درصد بوده است؛ یعنی ۸.۹ درصد رشد.
بررسی‌ها حاکی است اشتغال ناقص همواره در بین مردان بیشتر از زنان و در مناطق روستایی بیشتر از شهرهاست. این عدد در مناطق روستایی بین ۱۱.۹ تا ۱۴.۷ درصد و در شهرها بین ۷.۵ تا ۹.۵ درصد در نوسان بود. همچنین این شاخص در بین مردان ۹.۷ تا ۱۲ درصد و بین زنان ۴.۲ تا ۵.۹ متغیر بود.
البته اشتغال ناقص لزوما نمی‌تواند شاخص منفی برای بازار کار باشد، زیرا اگر یک فرد بیکار به جرگه افراد دارای اشتغال ناقص افزوده شود به معنای اشتغال یک فرد بیکار است و یک شاخص مثبت تلقی می‌شود.
در عین حال، اشتغال ناقص در صورتی یک نقطه ضعف برای بازار کار است که ماندگاری یک فرد در این نوع اشتغال بالا باشد و به دلیل رکود کاری، از افزایش ساعت‌های کاری خود تا سطح استاندارد هفتگی و بهره‌مندی از مزایای قانون کار از جمله بیمه تأمین اجتماعی محروم شود. ضمن اینکه ممکن است برخی افراد از جمله دانشجویان خواهان اشتغال به صورت موقت باشند.
نظر شما