انتخابات ۲۰۲۲ برزیل؛ بولسونارو به سرنوشت ترامپ دچار خواهد شد؟

به گزارش ایرنا، برزیل از جمله کشورهایی است که از آغاز شیوع همه‌گیری کووید-۱۹، رکوردهای حیرت‌انگیز موارد ابتلا و جانباختگانش، یکی از تیترهای اصلی اخبار کرونایی رسانه‌های جهان بوده اما وجود نام «ژائیر بولسونارو» رئیس‌جمهوری این کشور در صدر فهرست ناقضان دستورالعمل‌های بهداشتی و انکارکنندگان وخامت این بیماری سبب شده تا تنور انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۲ برزیل از هم اکنون داغ شود. به بیان دقیق تر باید دید آیا پس از دونالد ترامپ، بولسونارو دومین رئیس‌جمهوری پوپولیست قاره آمریکا خواهد بود که هم‌پای وجود شماری دلایل دیگر، کرونا طومار ریاست جمهوری تک دوره ای آن را در هم می‌پیچد یا خیر.

همزمان با بحران بهداشتی بی سابقه، اوضاع نابسامان اقتصادی و ابطال پرونده‌های فساد علیه لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری پیشین برزیل سبب شده تا تداوم حضور بولسونارو در منصب ریاست جمهوری پس از انتخابات ۲۰۲۲ در هاله‌ای از تردید قرار گیرد. با افزایش محبوبیت و درصورت پیروزی احتمالی داسیلوا، بولسونارو نخستین رئیس‌جمهوری تک دوره ای برزیل خواهد بود.

بولسونارو در حالی در انتخابات ۲۰۱۸ از رقیب خود پیشی گرفت که از همان ابتدا، وعده‌های پوپولیستی و استفاده از تاکتیک‌های رفتاری و انتخاباتی مشابه دونالد ترامپ، نگرش نظامی‌گری، حمایت از سیاست‌های راست گرایانه موجب تشدید اختلافات در این کشور شد. هم اکنون با عبور از نیمه سکانداری چهار ساله ریاست جمهوری برزیل، اظهارات اخیر بولسونارو این گمانه زنی را به وجود آورده که شاید در صورت ناکامی در انتخابات سال آتی، از تحویل قدرت به طور مسالمت آمیز طفره برود.

وی در مصاحبه ای تلویزیونی گفت،  اگر او به ارتش دستور دهد تا برای برقرای نظم و قانون، خیابان ها را قبضه کند؛ این فرمان اجرا خواهد شد.

شنیدن این جمله ها از رئیس دولتی که خود از فرماندهان ارتش بوده و در دوره ریاست خود، کابینه ای با حضور پر رنگ افراد نظامی تشکیل داده، ابهامات و هراس از تلاش های او برای سیاسی کردن ارتش را افزایش داده است.

فرآیند انتخابات ریاست جمهوری برزیل

برزیل پس از اعلام استقلال از پرتغال (هفتم سپتامبر ۱۸۲۲)،  حدود هفتاد سال دارای نظام سلطنتی بود و از سال ۱۸۸۹ میلادی، در این کشور حکومت جمهوری فدرال اعلام شد. در طول سال‌های نخست حیات رژیم جمهوری، برزیل یک دیکتاتوری نظامی بود، اما در سال ۱۸۹۴ میلادی نخستین رئیس جمهوری غیرنظامی (پرودنته دِ مورایس Prudente de Morais) در اولین انتخابات برگزیده شد.

شهروندان برزیلی، دوم اکتبر ۲۰۲۲ (۱۰ مهر ۱۴۰۱) برای تعیین سی‌ونهمین رئیس‌جمهوری این کشور آمریکای لاتین برای یک دوره چهار ساله پای صندوق‌های رای می‌روند.

فرآیند انتخابات ریاست جمهوری در برزیل دو مرحله ای بوده به طوریکه اگر هیچ یک از کاندیداها نتواند ۵۰ درصد آرا را به دست بیاورد، تعداد معدودی از نامزدهایی که در دور نخست، بیشترین آرا را کسب کرده اند، حق شرکت در دوم را دارند. بدین ترتیب در انتخابات دور دوم، قطعاً یکی از نامزدها نصف به علاوه یک را احراز خواهد کرد.

همچنین برزیل از جمله کشورهایی است که فرآیند رای‌دهی در افراد بالای ۱۶ سال (تا ۷۰ سال) به صورت اجباری اجرا می‌شود. به این ترتیب برای شهروندانی که بدون ارائه گواهی موجه و قانونی در انتخابات شرکت ننمایند، جریمه مالی در نظر گرفته شده است.

 سیستم رای‌گیری در برزیل شامل تشخیص هویت، رای‌دادن و شمارش آرا، تمام الکترونیکی و با استفاده از صندوق‌های الکترونیکی صورت می‌گیرد که در آن هر نامزد با یک شماره انتخاباتی مشخص شده‌ است.  در سال ٢٠٠٠ میلادی، رای‌گیری به شیوه الکترونیکی کامل مورد تایید و تصویب دیوان عالی انتخابات قرار گرفت و انتخابات سال ٢٠٠٢ و پس از آن انتخابات تا هم‌اکنون در سراسر برزیل با این روش برگزار می‌شود.

بولسونارو پیشتر با انتقاد از نظام رای گیری الکترونیکی بر بازگشت این کشور به نظام رای گیری کاغذی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۲ تاکید کرد.

برزیل دارای یک نظام چند حزبی با احزاب سیاسی متعدد است؛ به این ترتیب نامزدها می‌توانند هم از سوی احزاب، هم به صورت ائتلافی و هم به صورت مستقل و انفرادی (غالبا هیچ‌یک از طرف‌ها به تنهایی قادر به کسب حداکثر آرا نیستند) در مهم‌ترین رقابت سیاسی این کشور اعلام کاندیداتوری کنند.   

نامزدهای انتخابات ۲۰۲۲

از راست؛ ژائیر بولسونارو، لولا داسیلوا، لوئیس انریکه ماندتا، لوسیانو هاک، ژوآئو دوریا

آخرین نظرسنجی‌ها

بر اساس نظرسنجی انجام شده توسط موسسه اطلس (consultora Atlas) که بر اساس جمع‌آوری داده ها از سه هزار و ۷۲۱ شهروند برزیلی، نتایج احتمالی انتخابات این کشور در دور نخست و مرحله دوم را شبیه سازی کرده است، ژائیر بولسونارو با کسب ۳۲.۷ درصد و لولا داسیلوا با کسب ۲۷.۴ درصد آرا، هر دو به مرحله دوم راه خواهند یافت.

سرخیو مورو، ثیرو گومِس و لوئیس انریکه ماندتا به ترتیب با ۹.۷، ۷.۵ و ۴.۳ در رده‌های بعدی نامزدها در دور نخست انتخابات به لحاظ کسب بیشترین آرای مردمی قرار دارند.

و اما در مرحله دوم انتخابات، سناریو برای رئیس‌جمهوری فعلی برزیل تغییر کرده و داسیلوا با کسب ۴۴.۹ درصد آرا از بولسونارو با ۳۶.۹ درصد آرا پیش خواهد افتاد.

نتایج نظرسنجی انجام شده حاکی از آن است که تعداد آرای کسب شده توسط  ثیرو گومِس و اِنریکه ماندتا نیز از بولسونارو فراتر خواهند رفت (گومِس با۴۴.۷ در مقابل ۳۶.۹) و (ماندتا با ۴۶.۶ در برابر ۳۶.۹).

به این ترتیب به نوشته تارنمای «براسیل اکونومیا» اگر موعد انتخابات برزیل امروز بود، بولسونارو با شکست در برابر لولا داسیلوا قطعا کرسی ریاست جمهوری خود را از دست می‌داد.

موسسه آماری پودردیتا برزیل (Poderdata) نیز اخیرا (۱۵ آوریل/ ۲۶ فروردین) بر اساس نظرسنجی انجام شده از سه هزار و ۵۰۰ شهروند برزیلی از ۱۲ تا ۱۴ آوریل نشان داد، داسیلوا رئیس‌جمهوری پیشین با کسب ۵۲ درصد آرا در دور دوم انتخابات، بولسونارو نظامی سابق ارتش با ۳۴ درصد آرا را مغلوب می‌کند.

با این حال بر اساس تحقیقات این مرکز آماری، شکست بولسونارو تنها به پیشتازی داسیلوا محدود نشده و لوسیانو هاک مجری تلویزیونی نیز با کسب ۴۸ درصد آرا از وی پیشی می‌گیرد.

براساس نظرسنجی‌های انجام شده از سوی موسسه آیپک (IPEC) نیز در یک سال باقیمانده تا انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۲، «لولا» ۵۰ درصد حمایت شهروندان را در مقابل ۳۸ درصد رأی بولسونارو، از آن خود کرده است.