به گزارش عصر سه شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، لاله جعفری در نشست مجازی کارگروه نقد و بررسی داستان انجمن نویسندگان کودک و نوجوان «شخصیت» را ستون داستان دانست و گفت: بدون شخصیت تمام تلاش ارکان داستان شامل فضاسازی و دیالوگ و اتفاق داستانی فاقد معنا و مفهوم خواهد بود. مثلاً اگر «ماتیلدا» ویژگی‌های خاص خودش را نداشت آن رمان، رمان نمی‌شد.
وی دربارۀ شکل‌گیری شخصیت «عمه ذرت» در مجموعه کتاب‌های «کلاس اولی، کتاب اولی» گفت: من بیشتر اوقات از شخصیت به داستان می‌رسم. مثلاً اولین بار اسم «عمه ذرت» در ذهنم شکل گرفت و فکر کردم که این اسم چقدر برای بچه‌ها ویژگی دارد و شیرین است. همان خوراکی ذرت که برای بچه‌ها دوست‌داشتنی است و اسم عمه و این ترکیب. بنابراین یک اسم شخصیت من را ساخت و بعد من به آن بال و پر دادم و بر اساس آن داستان طراحی کردم.
این فعال حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان در این نشست مجازی که با حضور تعدادی از علاقه‌مندان ادبیات کودک و نوجوان تشکیل شد، افزود: وقتی برای کودک می‌نویسم اول به سن مخاطب توجه می‌کنم. از نظر من سه گروه سنیِ زیر ۳ سال، خردسال و کودک در زیرشاخۀ کودک وجود دارد و انتخاب شخصیت هم با توجه به این گروه سنی‌هاست. اگر برای مخاطب زیر سه سال بنویسم چون کودک در این سن تازه در مرحلۀ شناخت به سر می‌برد و در حال شناسایی پیرامون خودش است، مجبورم شخصیتی را انتخاب کنم که برایش قابل دیدن و دسترس باشد.
سن که بالاتر می‌رود می‌توانم از شخصیت‌های بیشتری استفاده کنم که کودک ممکن است حتی آنها را ندیده و می‌تواند شگفتی هم در آنها وجود داشته باشد. مثلاً ماتیلدا یک بچه چهار سال و نیمه است که سواد دارد. این خیلی چیز عجیبی است و همین شگفت‌انگیزی عاملی است که شخصیت را برای کودک جذاب می‌کند.
این عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان توجه به ویژگی مخاطب را موضوع حائز اهمیتی در شخصیت‌پردازی داستان کودک برشمرد و افزود: مهم‌ترین ویژگی کودک شیطنت و بازیگوشی و سرزندگی است. پس سعی می‌کنم شخصیتی خلق کنم که این ویژگیها را داشته باشد و بتواند با کودک همراه باشد و او را راضی نگه دارد. کودک باید بتواند خودش را جای شخصیت بگذارد. مثلاً کودک نمی‌تواند با یک شخصیت پیر خمودۀ سالخورده ارتباط بگیرد ولی می‌تواند با خاله پیرزنی مثل پیرزن قصۀ «مهمان‌های ناخوانده» که پرجنب و جوش و شیرین و پرتوان است ارتباط برقرار کند.
خالق رمان نینانه در خصوص چگونگی استفاده از تکنیک برای معرفی شخصیت تصریح کرد: ورود سریع‌تر و بدون حاشیه به ماجرا، انتخاب دایرۀ واژگان و لحن برای شخصیت بسیار مهم است که به اندازۀ حافظۀ ذهنی مخاطب و برایش قابل فهم باشد. همچنین از پرداختن به دو داستان موازی و تعدد شخصیت هم باید بپرهیزیم چون حوزه حافظۀ کودک به ویژه در سن پایین محدود است و خیلی بهتر است حداکثر با دو شخصیت ماجرا را شکل بدهیم.
نویسندۀ داستان با عددها دوست می‌شوی؟ دربارۀ ایجاد جذابیت برای شخصیت خاطرنشان کرد: اول باید توجه کرد شخصیتی که انتخاب می‌شود تا چه اندازه برای کودک جذاب است و چقدر خودمان آن را می‌شناسیم. میزان جاذبۀ طرح مسئله و موضوع داستان هم در جذابیت شخصیت مؤثر است که چقدر بتواند مخاطب را با خودش همراه کند. وقتی کاراکتر انسانی انتخاب می‌کنیم سن و سال شخصیت هم حائز اهمیت است. هر چه سن و سال شخصیتی که انتخاب می‌کنیم به مخاطب نزدیک باشد، او بهتر می‌تواند همذات‌پنداری کرده و بیشتر با داستان همراه شود.
نظر شما