مثلث نفت، امنیت و دین در مناسبات پاکستان و عراق

به گزارش ایرنا، جدا از دومین روز سفر در هشتم خردادماه که اغلب دیدارهای رسمی قریشی در آن با مقامات عالی رتبه عراقی اتفاق افتاد در خصوص سه روز دیگر حضور قریشی در این کشور، گزارش خبری چندانی منتشر نشده است.
وزیر امور خارجه پاکستان روز دوم سفرخود را با دیدارهای رسمی با «فواد حسین» همتای عراقی آغاز کرد و سپس با «برهم صالح» رییس جمهوری، «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر، «جمعه عناد» وزیر دفاع و «عثمان الغانمی» وزیرکشور عراق ادامه داد.
وزارت امور خارجه عراق در همان آغاز، هدف از سفر قریشی را که به دعوت رسمی عراق به بغداد آمده بود، توسعه مناسبات دو جانبه عنوان کرد.
بعد از برنامه فشرده روز دوم، درباره بقیه دیدارهای رسمی وزیر امور خارجه پاکستان با مسوولان عراقی گزارشی منتشر نشده است.
جدا از دیدارهای رسمی، وزیر امور خارجه پاکستان با آیت الله «بشیر نجفی» از مراجع اربعه نجف اشرف که اصالتا پاکستانی است، در روز  یکشنبه گذشته نهم خردادماه در نجف اشرف دیدار کرد.

نشاط روابط عراق و پاکستان
ناظران اتفاق نظر دارند که چرخ مناسبات بین اسلام آباد و بغداد در ماه های اخیر شاهد شتاب سریعتری بوده و دو کشور در بسیاری از پرونده های منطقه ای و بین المللی، اشتراک نظر و تشریک مساعی داشته اند.
منابع رسمی پاکستانی بخشی از اهداف سفر قریشی را در ارتباط با پیشبرد طرح تنش زدایی در منطقه دانسته اند به ویژه اینکه وزیر امور خارجه پاکستان یک هفته قبل از سفر به بغداد، در ریاض حضور داشت.
وزارت امور خارجه پاکستان نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: قریشی در راس یک هیات سیاسی - اقتصادی برای دیدار با وزیر امور خارجه جمهوری عراق و دیگر مقام‌های بلندپایه این کشور راهی بغداد شد.
در این بیانیه آمده بود: وزیر امور خارجه پاکستان قرار است در این سفر در مورد مشکلات منطقه‌ای، چالش‌های پیش روی امت اسلامی و همچنین مسائل جهانی تبادل نظر کند.
به نوشته بیانیه، رایزنی برای تحکیم همکاری‌های دو جانبه و منطقه ‌ای به ویژه  همکاری در سازمان های چندجانبه به ویژه سازمان ملل و سازمان همکاری اسلامی نیز در دستور کار وزیر امور خارجه پاکستان در دیدار با مقام ‌های عراقی قرار داشت.
قریشی در سفر بغداد همچنین مسائل مربوط به سفر زائران پاکستانی به عراق و بهبود رفاه برای گردشگران و زائران پاکستانی به مقصد اماکن مقدس در شهرهای مختلف عراق را پیگیری کرد.
پاکستان به توسعه مناسبات با عراق با توجه به اینکه کشوری ثروتمند از حیث نفت است و در آینده یکی از مسیرهای مهم عبور «راه ابریشم» خواهد بود، اهتمام ویژه داده است.
جدا از همه اینها افزایش سفر زائران پاکستانی اعم از شیعیان و اهل سنت به عراق برای زیارت اماکن مقدس و زیارتگاه ها باعث شده است که موضوع سفرهای زائران دو کشور در سرفصل این برنامه ها قرارگیرد.
وزیر امور خارجه پاکستان در دیدار با وزیران دفاع و کشور نیز مسئله همکاری های تسلیحاتی و مبارزه با تروریسم و استفاده از تجارب اسلام آباد در زمینه مبارزه با تروریسم و افراط گرایی را بحث و گفت وگو کرد.
این مسائل همچنن از محورهای گفت وگوی رییس دستگاه دیپلماسی پاکستان با رییس جمهوری و نخست وزیر عراق بود.

برهم صالح و مصطفی الکاظمی به پاکستان چه گفتند؟
به نوشته بیانیه دفتر ریاست جمهوری عراق، برهم صالح رییس جمهوری و قریشی وزیر امور خارجه پاکستان درباره مناسبات دوجانبه، اهمیت تقویت آن، همکاری مشترک در زمینه مبارزه با تروریسم و بهره‌برداری از تجربیات نهادهای نظامی دو کشور و توسعه توانمندی ‌های نیروهای مسلح عراق رایزنی کردند.
برهم صالح در این دیدار تصریح کرد: جهان و به خصوص منطقه خاورمیانه با چالش‌ هایی مشترک از جمله تروریسم، افراط ‌گرایی و افزایش تنش‌های تاثیرگذار بر امنیت و ثبات جهان دست به گریبان هستند و این امر مستلزم هم‌افزایی بین‌المللی برای مقابله با چالش‌های امنیتی، بهداشتی، حفظ محیط زیست و ثبات بین المللی است.
رئیس جمهوری عراق با بیان اینکه سیاست درهای باز بغداد در برابر همه کشورها به دنبال کاهش تنش و بحران‌ ها و تاکید بر نقش محوری عراق و بازیابی آن در منطقه است، اظهار داشت: عراق امن، باثبات و دارای حاکمیت و داشتن روابط تنگاتنگ با کشورهای عربی، اسلامی و جامعه جهانی، پایه و اساس امنیت، ثبات و توسعه در منطقه است.
وزیر امور خارجه پاکستان بر پایبندی اسلام‌آباد به حمایت از امنیت و حاکمیت عراق و تمایل به تحکیم مناسبات دوجانبه و همکاری در زمینه‌ های مختلف و توسعه و آموزش نیروهای امنیتی عراق تاکید کرد.
مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق نیز در دیدار با قریشی ارتقا همکاری ها در زمینه های امنیتی، اقتصادی و نظامی و ارتقا روابط فرهنگی در زمینه زیارت های دینی و تمایل پاکستان برای ارائه تسهیلات در زمینه روادید به شهروندانش را مورد بحث و گفت وگو قرار داد.
در این دیدار همچنین ضرورت ایجاد و فعال سازی کمیته های مشترک مورد بحث قرار گرفت و دو طرف خواهان ساز وکار همکاری مستمر بین دو کشور شدند.
در این دیدار وزیر امور خارجه پاکستان از نخست وزیر عراق برای سفر به اسلام آباد دعوت به عمل آورد.

اهتمام فزاینده پاکستان به مرجعیت آیت الله بشیر نجفی  
در حالی که سفر قریشی در بغداد چند روز به طول انجامید اما گزارشی از دیدار او با «محمد الحلبوسی» به عنوان رییس پارلمان عراق منتشر نشده اما در عوض دفتر آیت الله بشیر نجفی خبر دیدار قریشی با این مرجع عالیقدر را منتشر کرده است.
جدا از علاقه مندی روبه افزون اسلام آباد به توسعه روابط با عراق در بخش های مختلف و تطابق مواضع دو کشور در پرونده های منطقه ای و بین المللی، اهتمام ویژه پاکستان به این مرجع دین اصالتا پاکستانی نیز از مسائل مورد توجه ناظران در برهه اخیر بوده است.
قبل از سفر قریشی، در طول ماه های اخیر تعدادی از مسوولان و وزیران دیگر پاکستانی به عراق سفر کرده که اغلب آنها با این مرجع دین در نجف اشرف دیدار کرده اند.
سفر سه روزه وزیر تولیدات نظامی پاکستان در ۲۵ ژانویه گذشته (ششم بهمن ماه) به بغداد و سفر چهار روزه وزیر دفاع عراق به اسلام آباد در ۲۶ فوریه (نهم اسفند ماه) سپس ورود وزیر امور دینی پاکستان در ۱۶ مارس (۲۶ اسفند ماه) و رییس ستاد ارتش پاکستان در ۱۷مارس (۲۷ اسفند ماه) به علاوه سفر «ندیم افضل چن» مشاور رییس جمهوری پاکستان در مهرماه ۱۳۹۹ به عراق مهمترین این سفرها در طول این مدت بوده اند که اغلب این مقامات عالی رتبه پاکستانی با این مرجع عالیقدر دیدار کرده و پیرامون وضعیت اتباع و طلاب پاکستانی در عراق و حوزه  نجف اشرف بحث و گفت وگو کرده و آیت الله بشیر نجفی خواهان رسیدگی به اوضاع آنها توسط دولت پاکستان شده است.
آیت الله نجفی همچنین همواره در این دیدار بر ضرورت توسعه روابط بین بغداد و اسلام آباد و ضرورت افزایش سرمایه گذاری پاکستان در عراق و بازسازی این کشور و توسعه مناسبات نفتی با عراق تاکید کرده است.
معادله جدیدی که در روابط عراق و پاکستان با مثلث نفت، امنیت و دین در برهه اخیر شکل گرفته انتظار می رود در صورت سفر نخست وزیر عراق به اسلام آباد، در چارچوب رویکرد بغداد برای توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای منطقه، وضوح بیشتری یابد.
بی شک جمهوری اسلامی ایران به عنوان حلقه وصل بین دو کشور نقش مهمی در شکل گیری این ارتباطات دارد، به ویژه اینکه قرار گرفتن نام ایران، عراق و پاکستان در کنار همدیگر همواره در اذهان تداعی کننده «پیمان بغداد» یا «سنتو» در ۱۹۵۵ است.
از این رو این اعتقاد وجود دارد که سفر وزیر امور خارجه پاکستان به عراق و هیات همراه سیاسی – اقتصادی او، فصل تازه ای در مناسبات دو کشور گشوده و انتظار می رود این مناسبات در آینده توسعه بیشتری پیدا کنند.
مدت زمان نسبتا زیاد اتراق وزیر امور خارجه پاکستان دربغداد، به دور از چشم رسانه ها، به اعتقاد ناظران حساسیت و تمایل جدی این کشور را در پیشبرد و موفقیت این مناسبات نشان می دهد به ویژه اینکه طرف عراقی نیز از حیث رسمی، اجتماعی، فرهنگی و دینی خواهان گسترش مناسبات با پاکستان است.