خانه-برج جلال شهرستان خواف در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد

ابوالفضل مکرمی‌فر روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به شواهد معماری، این بنا مربوط به اوایل دوره قاجاریه است.

وی ادامه داد: این بنا ساحتمانی برجی شکل است که همزمان ۲ کاربری داشته است هم سه اتاق کوچک مسکونی در سه طبقه و بر روی هم ساخته شده و هم نقش برج دیده بانی و حفاظتی را در وسط باغ داشته است.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی  با اشاره به ویژگی‌های خاص این اثر گفت:کاربرد پوشش های گنبدی و هشت طاق هر طبقه، اجرای پلکان مارپیچ دسترسی به طبقات بالا که ارتباط طبقات را بر قرار می کرده و همچنین مصالح خشتی و آجری به کار رفته در اثر از ویژگی‌های خاص آن است.

مکرمی فر افزود: این بنا دارای سند ششدانگ ملکی به نام غلام محمد هنرخواه است که مالک به منظور حفظ و نگهداری از بنا پیشنهاد ثبت اثر در فهرست آثار ملی ایران را داده  است.

مسوول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی هم درباره مشخصات این اثر گفت: این "خانه برج"که هم اکنون  در باغی مستطیل شکل به ابعاد ۱۵۵ در ۳۲ متر قرار گرفته تنها نمونه به جای مانده از این سنت خانه سازی در باغ ها و مزارع قدیمی منطقه است که به همت مالک هنوز قابل استفاده است.

محمود طغرایی افزود: محوطه باز وسیعی که شامل درختان و باغچه های پیرامونی است نیز جلوه خاصی به بنا داده است.

وی اضافه کرد: مصالح به کار رفته در بنا خشت خام و ملات گل و آهک در جرز دیواها و استفاده محدود از آجر است همچنین  قطر فضای داخلی اتاق اول این خانه در طبقه همکف ۶۵۰ سانتی‌متر و ضخامت دیوار ۷۰ سانتی‌متر است و از گوشه این اتاق راه پله‌ای به صورت پلکان مارپیچ با عرض ۷۰ سانتی‌متر به طبقه بالا ارتباط دارد.

مسوول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: همین حالت در ۲ طبقه بالایی نیز تکرار شده تا به پشت بام می‌رسد و  پلان ساختمان در بیرون دایره‌ای و در داخل چهارگوش و دارای چهار طاق است که در چهار طرف با پنجره‌ای به بیرون است.

طغرایی به اهمیت طراحی معماری سنتی در ترکیب دو کاربری مختلف مسکونی و دفاعی در یک بنا و پیچیدگی این طراحی اشاره کرد و افزود: در پوشش طبقه همکف، سقف گنبدی و در طبقات بالا سقف چوب‌پوش استفاده شده است و در فضای پشت نیز یک بام جان‌پناه به ارتفاع ۱.۲۰ متر ساخته شده و روزنه‌هایی به سمت اطراف وجود دارد که از بالا به بیرون احاطه داشته و از فضای پایین هیچ گونه دیدی به سمت روزنه‌ها ندارد و اطراف بنا تحت نظارت برج بوده و به محدوده اطراف تسلط و دارای کاربری امنیتی و مسکونی بوده است ضمن این که از پشت بام نیز در تابستان ها به عنوان محلی برای استراحت استفاده می‌شده است.

هم اکنون بیش از هزار و ۷۵۰ اثر تاریخی، فرهنگی و معنوی استان خراسان رضوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.