اهدای خون تو، تداوم تپش قلب‌هاست

به گزارش ایرنا، ۱۴ ژوئن برابر با ۲۴ خرداد ماه هر سال روز جهانی اهدای خون است در این روز در سراسر جهان از همت والا و فعالیت انسان دوستانه تمام تلاشگران اهدا و انتقال خون، قدردانی می‌شود. ۱۴ژوئن روز تولد «کارل لندشتاینر» زیست‌شناس اتریشی برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۳۰ به خاطر کشف گروه‌های خونی است و این روز را به پاسداشت این مرد علم و زندگی، روز جهانی اهدای خون نامگذاری کرده اند.

شعار امسال با عنوان «اهدای خون تو، تداوم تپش قلب جهان» انتخاب شده است. این شعار بر نقش کلیدی اهداکنندگان در ارتقاء سلامت جهان و نجات جان انسان ها تاکید دارد و از همه مردم در هر نقطه از این جهان درخواست می کند که به طور مستمر خون اهدا کنند و تمرکز کمپین امسال بر نقش جوانان در تضمین خون سالم و کافی است.

اهدای خون، اهدای زندگی است به همنوعی که جانش به قطرات خون اهدا کنندگان بستگی دارد و اهدا کننده بی‌هیچ چشم داشتی فقط به امید نجات جان انسانی خون خود را اهدا می‌کند تا شادمانی و سلامتی که بزرگترین نعمت الهی است را به نشانه انسانیت و ایثار به بیمار و خانواده‌اش هدیه کند، هدیه‌ای از جنس نوع دوستی.

۴۷سال خدمت صادقانه برای نجات بیماران

سازمان انتقال خون در سال ۱۳۵۳ با هدف سامان بخشیدن به وضع آشفته خون رسانی و به منظور ترویج فرهنگ اهدا، تهیه و تامین خون و فرآورده های سالم، مطمئن و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند به ویژه مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی (سرطان خون) تاسیس شد. اهداف این سازمان با سابقه ۴۷سال خدمت، شامل مشارکت در مراقبت از بیماران، تامین خون سالم و کافی، بسیج اهدا کنندگان داوطلب، همکاری با بیمارستان‌ها در حل مشکلات انتقال خون و گسترش شبکه پایگاه های انتقال خون است، این سازمان، جمع آوری و توزیع خون و فرآورده‌های آن را از طریق مراکز اهدا خون در سراسر کشور بر عهده دارد.

سالانه در ایران بیش از دو میلیون و ۱۰۰ هزار نفر خون اهدا می کنند

اهدای خون در شمار کمک‌های نوع دوستانه ای قرار دارد که جان را حیات دوباره می بخشد، درد و رنج ناشی از بیماری را می کاهد، سلامتی را به بیمار هدیه می کند و نشاط و شادی را به اطرافیان بیمار ارزانی می دارد.
در دین اسلام و فرهنگ ایران همواره به ایثار و انفاق سفارش شده است و چه بهتر که این ایثار از جنس اهدای خون، مایه حیات باشد و خون سرخ با خود زندگی سبز را به همراه داشته باشد.
اهدای خون در ایران سال ها است که به صورت کاملا داوطلبانه انجام می شود و خون و فرآورده های خونی مورد نیاز بیماران در ایران از این طریق تامین می شود و در حال حاضر سالانه در ایران بیش از دو میلیون ۱۰۰ هزار نفر به صورت کاملا داوطلبانه خون اهدا می کنند.

 ضرورت اهدای خون

بشیر حاجی بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون ایران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در خصوص ضرورت اهدای خون گفت: خون سالم، نجات دهنده زندگی است و همه روزه، در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده های خونی نیاز دارند، به طوری که از هر سه نفر مردم دنیا، یک نفر در طول زندگی احتیاج به تزریق خون و فرآورده های خونی پیدا می کند.

وی افزود: بارزترین مثال برای موقعیت هایی که در آن نیاز مبرم به خون پیدا می شود، عبارت از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگون نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی ها و اعمال جراحی است.

حاجی بیگی اضافه کرد: همچنین زنان باردار در حین زایمان، نوزادان و به خصوص نوزادان نارسی که به زردی دچار می شوند، نیازمند خون هستند و از طرفی بیماران مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی یا اشعه درمانی قرار دارند هم از مصرف کنندگان خون و فرآورده های خون هستند.

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: بسیاری از بیماران دیگر مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی نیز ناگزیرند برای بهره مندی از یک زندگی به نسبت طبیعی برای تمام عمر به شکل منظم خون یا فرآورده های خون دریافت کنند.

سخنگوی سازمان انتقال خون با اشاره به اینکه دلایل نیاز برای انتقال خون متفاوت است، گفت: نیاز به خون و فرآورده های خون به صورت مداوم وجود دارد و به طور مرتب هم در حال افزایش است.

وی افزود: آنچنان که کشورهای در حال توسعه امکانات تشخیصی و درمانی خود را در مورد درمان بیماری های گوناگون، مانند انواع سرطان ها گسترش می دهند، بیشتر به تزریق خون احتیاج پیدا کرده اند و این نیاز هم به طور مستمر افزایش می یابد.

حاجی بیگی تاکید کرد: همین طور پیشرفت های فناوری در کشورهای صنعتی و پیشرفته باعث می شود که اقدامات درمانی جدید ابداع و به تبع آن نیاز به خون و فرآورده های خون بیشتر شود.

یک واحد خون جان سه نفر را نجات می دهد

وی تاکید کرد: با اهدای یک واحد خون می‌توان جان سه نفر را نجات داد؛ از یک واحد خون، گلبول خون فشرده گرفته می‌شود که در جراحی‌ها کاربرد دارد، پس از آن پلاکت گرفته می‌شود که به مصرف بیماران سرطانی می‌رسد، پلاسمای خون نیز در بیماران کبدی و سوختگی استفاده می‌شود.

حداقل سن برای اهدای خون ۱۸ و حداکثر ۶۰ سال است

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: حداقل سن قابل قبول برای اهدای خون ۱۸ سال تمام و حداکثر سن ۶۰ سال تمام است. حداکثر سن برای اولین اهدای خون ۶۰ سال است و برای دفعات بعدی سن اهداکننده مستمر (با سابقه حداقل ۲ بار اهدای خون در سال) حداکثر ۶۵ سال است و هر واحد خون اهدایی حدود ۴۵۰ میلی لیتر و معادل فقط ۱۰ درصد حجم کل خون بدن است. پلاسما و گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها، ظرف مدت چند روز به طور طبیعی توسط سیستم خون ساز بدن جایگزین می‌شوند و بدن با افزایش جذب آهن از دستگاه گوارش، آهن از دست رفته را به مرور و طی حدود یک ماه جایگزین خواهد کرد، بنابراین گلبول‌های قرمز خون حداکثر در سه تا چهار هفته در بدن بازسازی می‌شود.

سلامت اهداکننده چگونه برای سازمان محرز می‌شود؟

وی ادامه داد: علاوه بر دقت سازمان انتقال خون ایران در مرحله مشاوره پزشکی قبل از اهدای خون، نتیجه چهار آزمایش، سلامت خون اهدایی را تائید می‌کنند و در این آزمایش ها، علاوه بر تعیین گروه خونی، چهار آزمایش تشخیصی ویروس‌های هپاتیت بی‌ (HBV)؛ اچ. آی. وی (HIV)، هپاتیت سی (HCV) و سیفلیس روی خون‌های اهدایی انجام می‌شود.

سالم ترین خون ها در ایران

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: جمهوری اسلامی ایران سالم ترین خون ها را دارد. وجود بیش از ۲۰ هزار بیمار تالاسمی در کشور از جمله بزرگ ترین دلایل سالم بودن خون ها در کشور است که از خدمات انتقال خون استفاده می کنند.

وی ادامه داد: در کشور برای این تعداد بیمار تالاسمی بیش از ۳۰۰ هزار واحد خونی مورد استفاده قرار می گیرد که شامل یک هفتم خون تولیدی به شمار می آید. در میان بیماران تالاسمی دریافت کننده خون هیچ موردی از بیماری HIV مشاهد نشده است و این، خود دلیل بر سلامت خون درایران است.

وی تاکید کرد: از سوی دیگر انتقال خون ایران در منطقه مدیترانه شرقی در ابعاد آموزشی و پژوهشی انتقال خون، همکار سازمان بهداشت جهانی است و برنامه ها و پیشرفت های ایران در این منطقه به عنوان یک الگوی برتر برای کشورهای منطقه مطرح است.

انتقال خون در دوران کرونا و اهدای پلاسمای بهبود یافتگان 
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: با شیوع ویروس کرونا در کشور با کاهش میزان اهدا کنندگان خون مواجه شدیم و در حال حاضر نیاز است که مردم نوع دوست بیش از هر زمان دیگری برای اهدای خون اقدام کنند.

وی ادامه داد: همچنین در حال حاضر یکی از بهترین روش های درمان مبتلایان به کرونا استفاده از پلاسمای بهبود یافتگان است و سازمان انتقال خون اهدای پلاسمای بهبود یافتگان را در دستور کار دارد.

حاجی بیگی افزود: بهترین زمان برای اهدای پلاسما بهبودیافتگان حداقل ۱۴ و ترجیحا ۲۸ روز بعد از بهبودی است تا در این فاصله زمانی مطمئن شویم که آن‌ها دیگر ناقل نیستند و می توان بدون هیچ دغدغه ای آن‌ها را به مراکز اهداء فراخوان داد. اقدامات لازم برای اهدای پلاسمای بهبود یافتگان ویروس کرونا در پایگاه‌های انتقال خون از اوایل اردیبهشت امسال آغاز شد و قبل از آن هم این اقدام در بیمارستان ها انجام می شد.

وی اضافه کرد: بر اساس استانداردهای جهانی بهبودیافتگان کرونا، یک ماه بعد از بهبودی و با توجه به شرایط بالینی بیمار، می توانند خون یا پلاسمای خود را اهدا کنند. توصیه ما این است که به فاصله یک ماه بعد از اولین اهدا نیز می‌توانند، دوباره پلاسما اهدا کنند و حداقل تا ۳ ماه بعد از بهبودی بیمار مبتلا به کرونا، اهداء پلاسما را ادامه دهند، چرا که بعد از گذشت این زمان سطح پادتن کاهش خواهد یافت و میزان مراجعه کم می شود، ذخایر خون منفی هم پایین می‌آید.

اهداف کمپین امسال روز جهانی اهدای خون :

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: اهداف کمپین امسال  روز جهانی اهدای خون شامل: تقدیر از اهداکنندگان و افزایش آگاهی های عمومی در خصوص نیاز به اهدای خون مستمر و داوطلبانه، ارتقاء ارزش های اجتماعی اهدای خون و نقش آن در اتحاد و همبستگی اجتماعی، تشویق جوانان به اهدای خون در فراخوان های بشر دوستانه و الهام بخشیدن به دیگران برای شرکت در این فراخوان ها و استفاده از پتانسیل جوانان در ارتقاء سلامت است.

وی ادامه داد: امسال نیز همانند سال پیش در تلاش هستیم که با توجه به شیوع بیماری کووید ۱۹، مراسم و برنامه های مرتبط با این روز حتی الامکان به صورت مجازی و با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی برگزار شود وبا تقویت و راه اندازی کمپین های مجازی و استفاده از ظرفیت شبکه های اجتماعی در دستور کار استان ها قرار می گیردو با توجه به تاکید کمپین امسال بر نقش جوانان و تقدیر از اهداکنندگان  با اولویت های : تقدیر از جوانترین اهداکننده خون، پلاکت، پلاسما فرزیس(روشی که درآن پلاسمای خون جدا و باقی اجزای خون به بدن اهدا کننده باز گردانده می شود)، پلاسمای هایپرایمیون(خاص) و پلاسمای بهبودیافتگان کرونا (زن /مرد) در هر استان خواهد بود.

حاجی بیگی خاطرنشان کرد: تقدیر از رکوردداران اهداکننده خون، پلاکت، پلاسما فرزیس، پلاسما ی هایپرایمیون و پلاسمای بهبودیافتگان کرونا (زن / مرد) بین ۱۸ الی ۲۵ سال در هر استان و همچنین  تقدیر از اهداکنندگانی که برای اولین بار در سال ۱۳۹۹ اقدام به اهدای خون کردند و در همان سال موفق به سه بار اهدای خون شدند. (حداکثر ۳ اهداکننده در هر استان) از دیگر برنام های امسال در روز جهانی اهدای خون در ایران است.

سلامت خون پیشنهاد تاسیس روز جهانی اهداکننده

حاجی بیگی گفت: درپنجاه و هشتمین مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشت با تاکید بر قطع نامه WHA۲۸.۷۲ که دولت ها را به توسعه مرکز خدمات خون ملی بر پایه اهدای خون داوطلبانه و بدون چشمداشت ترغیب می کند و با توجه به گزارش سلامت خون سازمان جهانی بهداشت که نسبت به بحران کمبود خون و محصولات خونی مزمن بخصوص در کشورهای با درآمد پایین و متوسط هشدار می دهد.

وی ادامه داد:  با توجه به اهمیت پیشگیری از انتقال HIV و سایر پاتوژن های قابل انتقال از طریق تزریق خون و محصولات خونی ناسالم که نیاز به جمع آوری خون از اهداکنندگان با خطر پایین دارد و اهمیت نقش بنیادین اهدای خون داوطلبانه و بدون چشمداشت در تامین خون سالم و کافی که تمام نیازهای بیماران را پوشش دهد.

وی  با بیان اینکه  توافق شده است که روز جهانی اهداکننده هرساله در ۱۴ ژوئن مورد پاسداشت قرار گیرد، تاکید کرد: سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند که روز جهانی اهداکننده به عنوان جزء اصلی برنامه های جذب اهداکننده قرار گیرد و از کشورها می خواهد که  در ارتقا و حمایت جشن سالانه روز جهانی اهداکننده کوشا باشند، سیستم های جذب و حفظ اهداکنندگان داوطلب و بدون چشمداشت و معیارهای دقیق برای انتخاب اهداکنندگان را ایجاد و یا ارتقاء دهند، قوانینی را جهت از بین بردن اهدای پولی جز در مواقع ضرورت های پزشکی و آنهم با رضایت آگاهانه دریافت کننده، وضع کنند، منابع مالی کافی را برای ایجاد و توسعه مراکز خدمات اهدای خون با کیفیت فراهم کنند، همکاری های چندگانه را میان  وزراء دولتی، مراکز خدمات خون، سازمان های غیر دولتی، جوامع مدنی و رسانه ها در راستای تقویت اهدای خون بدون چشمداشت ارتقاء دهند.

وی افزود:تضمین کشورها برای استفاده صحیح بالینی از انتقال خون، چراکه عدم مصرف صحیح خون سبب کاهش ذخایر خونی و ایجاد نیاز به اهدای پولی می شود، از اجرای کامل یک برنامه ملی و پایدار خون با سیستم های بازرسی مناسب حمایت کننداز دیگر برنامه های سازمان بهداشت جهانی در روز جهانی اهدای خون امسال است.

از:ناهید حاجی خانی