هر بار که پیاده‌رویی عریض با موزاییک‌های صاف یا رمپی در جایی احداث می‌شود، این موتورسواران با ویراژهای وحشتناک و صدای اگزوز گوشخراش هستند که اول از همه سر و کله‌شان پیدا می‌شود و آسایش را از مردم سلب می‌کنند. بیش از ۱۱ میلیون دستگاه موتورسیکلت در کشور که بیش از دو میلیون دستگاه آن در تهران تردد می‌کنند، به کابوسی برای رهگذران تبدیل شده‌اند.
جای‌جای سطح پیاده‌روها می‌توان میله‌هایی را مشاهده کرد که به‌منظور جلوگیری از تردد موتورسواران یا جلوگیری از پارک خودروهای متخلف در پیاده‌رو نصب شده‌اند. هرچند که تخلف‌های پی‌درپی موتورسواران داد مردم به ویژه رهگذران را درآورده است اما موتورسواران همواره به بهانه‌هایی مانند وضعیت معیشتی پایین از زیر دست قانون، پلیس و انضباط شهری قسر درمی‌روند.
می‌توان گفت بخش عمده‌ای از بی‌نظمی شهری امروز به ویژه در پایتخت تا حد زیادی به‌خاطر تخلف‌های بی‌شمار موتورسواران است.
تجاوز موتورسواران به حریم‌شهری موجب شده تا متاسفانه برخی شهروندان تمایلی به ایجاد رمپ نداشته باشند. نمونه آن را می‌توان در حادثه درگیری با جانباز بابلسری یافت که این جانباز براساس حقوق شهروندی خود خواستار ایجاد رمپ نزدیک خانه‌اش بود و همسایه‌ها به‌خاطر نگرانی از تردد موتورسواران و سر و صدای آنها مخالف آن بودند و اگرچه دست آخر از جانباز دلجویی و رمپی ایجاد شد اما مساله نگرانی از موتورسواران به‌طور کلی حل‌نشده باقی ماند.
سحر مادری که دارای معلولیت است، در این‌باره به خبرنگار ایرنا می‌گوید: ماموران راهنمایی و رانندگی همه‌جا هستند اما بارها دیده‌ام که نسبت به موتورسواران راحت می‌گیرند. البته شاید هم کار از کار و گذشته و سختگیری پلیس‌ها دردی را درمان نکند چون چند روز پیش دو مامور راهنمایی و رانندگی را دیدم که مقابل کوچه‌ای با تابلوی «ورود ممنوع» ایستاده بوده‌اند و به موتورسواری متخلفی که قصد ورود به کوچه را داشت، تذکر دادند اما موتورسوار بدون اعتنا به آنها وارد کوچه شد و حتی تلاش پلیس برای متوقف کردن موتورِ در حال حرکت با دستانش و دویدن پشت سر آن، بی‌نتیجه ماند.
وی اضافه می‌کند: بارها با ویلچر با کمک همراه در حال عبور از پیاده‌رو بودم که موتورسواری از کنارم رد شده و حتی از اینکه چرا عرض پیاده‌رو را اشغال کرده‌ام، با داد و فریاد شکایت کرده است.
محمد، سالمندی که سالهاست به علت کهولت سن با عصا قدم می‌زند نیز به خبرنگار ایرنا می‌گوید: تعداد پیاده‌روهای با سطح صاف برای منِ پیرمرد چندان زیاد نیست اما هربار که برای کاری در پیاده‌رو قدم می‌زنم، ویراژ موتورسواران در اطرافم کلافه‌ام می‌کند و می‌ترسم که به من بزنند.
وی می‌افزاید: هر دفعه که در خیابان راه می‌روم از ترس موتورسوارها آرامش ندارم و هر بار که موتوری از کنارم رد می‌شوم چشمانم را از ترس می‌بندم.
کیف‌قاپی موتورسواران متخلف، عاملی برای مانع‌تراشی در پیاده‌روها
رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب‌سازی کشور در این‌باره به خبرنگار ایرنا می‌گوید: پیش از این با نیروی انتظامی در این رابطه صحبت‌هایی انجام شده است. اما مساله این است که با نصب میله‌ها از میزان موارد دزدی کاهش کاسته می‌شود. موتورسواران که کیف‌قاپی می‌کنند از پیاده‌روها فرار می‌کنند اما به خاطر این مساله نمی‌توان از حق افراد دارای معلولیت و همه شهروندانی که می‌خواهند ترددی آسوده داشته باشند، گذشت.
ابراهیم کاظمی مومن‌سرائی می‌افزاید: ویلچر نمی‌تواند از بین میله‌های نصب شده در پیاده‌روها عبور کند البته در سال‌های اخیر شهرداری، فضای ویلچری میان میله ها قرار داده است اما در کل وجود موتورسواران در پیاده‌رو مانعی برای تردد راحت و ایمن عابران است.
وی اضافه کرد: به ویژه افرادی که ناتوانی جسمی دارند، تردد موتور با سرعت زیاد تعادل جسمی آنها را به هم می‌زند یا اینکه شخص به زمین می‌افتد چون آمادگی ندارد که موتورسوار از کنار او عبور کند. همچنین هنگامیکه سالمندان از فضاهای پیاده استفاده می‌کنند، رفت و آمد موتورسواران مشکلاتی برای آنان ایجاد می‌کند یا ممکن است بر اثر بی‌احتیاطی موتورسواران، تصادفی رخ دهد و به رهگذران آسیب وارد شود.
نابینایان و چالش موتورسواران
رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب‌سازی کشور می‌گوید: نابینایان نیز در گذر از پیاده‌روها و برخورد با موتورسواران مشکلات خاص خود را دارند. آنها موتورسواران را نمی‌بینند یا اینکه موتورسوار متوجه نمی‌شود که فرد نابینا است.
مومن‌سرائی می‌افزاید: بحث موتورسواران از وظایف نیروی انتظامی است و از آن نهاد درخواست داریم نظارت بیشتری بر موتورسواران داشته باشند چراکه رهگذران به ویژه افراد دارای معلولیت، جانبازان و سالمندان برای تردد در پیاده‌روها نیاز به امنیت‌خاطر دارند.
کمپینی برای موتورسواران
در حال حاضر کمپین «موتورسوار خوب» در تهران به‌راه افتاده است. در این کمپین پلیس راهور همیار شهرداری تهران است. یکی از اهداف این کمپین عدم حضور موتورسواران در در پیاده رو و احترام به حقوق عابران پیاده است. در این طرح از موتوریاران استفاده می‌شود. طبق این طرح برای جلوگیری از ایجاد تنش و فرهنگ‌سازی از موتور سواران متخلف خواسته می‌شود که بین توقیف موتور خود و پوشیدن کاور و در اختیار گرفتن علامت «ایست» جهت کمک کردن به پلیس‌ها یکی را برگزینند.
با توجه به اینکه این کمپین در مراحل قبلی نیز اجرا شده است، به‌نظر می‌رسد آنچنان که باید نتوانسته در نیل به هدف خود موفق باشد و از سوی دیگر اجرای این طرح فعلا فقط در تهران صورت می‌پذیرد.
معیشت، ابزاری در دست موتورسواران برای توجیه بی‌نظمی
موتورسیکلت‌ها به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران به دلایل متعددی مانند شرایط اقتصادی و معیشتی، هزینه کم نگهداری و امکان ورود به مناطق طرح ترافیک بدون پرداخت هزینه‌ای مورد اقبال و استفاده عده زیادی از مردم قرار گرفته‌اند. با این وجود مقررات سفت و سختی که بتوان تخلفات آنها را کنترل کرد، اجرا نمی‌شود. بارها دیده شده است که موتورسواران حتی جلوی چشم پلیس، چراغ قرمز را رد کرده‌اند یا بی‌محابا وارد پیاده‌روها و ترس عابران شده اند.
به نظر می‌رسد دست نیروی انتظامی در مقابله با موتورسواران بسته است و راهکاری جدی در این زمینه وجود ندارد و مسائل معیشتی به عنوان ابزاری توجیه‌کننده در دست موتورسواران متخلف است تا به بی‌نظمی‌های خود ادامه دهند و انضباط شهر را به هم بزنند. فضاهای عمومی شهر به ویژه فضای مرکزی، احساس ناتوانی و ناایمنی را به رهگذران القا می‌کند و موتورسواران به راحتی به حریم پیاده‌رو تجاوز می‌کنند.
سختگیری در صدور گواهینامه راهی برای برخورد با متخلفان موتورسوار
متاسفانه رَمپ‌های معلولان و پیاده‌روها، جولانگاه موتورسواران شده است و ویراژ موتورها در این فضاها، بلای جان تمام رهگذران دارای ناتوانی و حتی سالم شده است. توقیف موتورها و انتقال آنها به پارکینگ از جمله سخت‌ترین شیوه‌های برخورد با تخلف موتورسواران است.
اما به‌نظر می‌رسد برخورد با موتورسواران متخلف به برنامه‌ریزی‌های منسجم و جدی‌تری نیاز دارد. سختگیری در صدور گواهینامه برای موتورسواران شاید بتواند در این مساله تاثیرگذار باشد هرچند که از نقش مهم فرهنگ‌سازی و مسائل معیشتی نیز در این‌باره نمی‌توان غافل ماند.
از: سادات حسینی خواه
نظر شما