بیست و هشتمین روز خردادماه فرصتی تازه برای مشارکت میلیون‌ها ایرانی را فراهم آورده تا همچنان که رهبر انقلاب فرموده‌اند خط سیر کشور نه تنها برای چهار سال بلکه زمانی طولانی‌تر را تعیین کنند. هدف مطلوب در این میان، مشارکت حداکثری است که دلسوزان و دغدغه‌مندان نظام بارها به تبیین ضرورت‌های آن پرداخته‌اند. ضرورتی که البته با چالش‌های متعددی هم روبرو است.
پژوهشگر ایرنا با «سیدمجید امامی» عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) در این باره به گفت و گو پرداخته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم:
انتخابات و فرصت جبران برای سرمایه‌های اجتماعی
امامی پیرامون لزوم مشارکت مردم در انتخابات گفت: جامعه ما در ده سال گذشته یک روند فروکاهشی سرمایه اجتماعی را تجربه کرده است؛ وضعی که عوامل مختلفی در آن موثر بوده و همچنین راه‌های متعددی برای حل آن وجود دارد. جبران این فروکاهش سرمایه اجتماعی، بازگشت امید به آینده و نیز تقویت اتکا به داشته‌ها برای جبران نداشته‌ها ابعاد مختلفی دارد که متاسفانه نظام رسانه‌ای کشور ، روشنفکران و نخبگان نتوانسته‌اند آنچنان که باید و شاید برای آن کاری کنند.
مشکلات اقتصادی در سال‌های گذشته این فروکاهش سرمایه اجتماعی را تبدیل به نوعی درماندگی کرده است. برخی می‌گویند نظام اجتماعی جامعه ما به سمت متارکه از نظام سیاسی حرکت می‌کند و این متارکه از نظام سیاسی اگر که در یک نظام غیر مردمسالار و غیرانتخاباتی اتفاق بیافتد شاید آثاری برای تغییر بنیادین در نظام سیاسی داشته باشد. در مقابل و در یک نظام انتخاباتی و ساختاری که بر اساس قانون اساسی‌اش مردم می توانند تغییرات استراتژیک و تغییر در بازیگران ایجاد کند این امر آثار سلبی دارد تا ایجابی. بزرگترین آثار سلبی آن تضعیف اقتدار ملی است که رهبری هم به آن اشاره کرده اند.
نمی‌شود کتمان کرد که گلایه‌های مردم از نهادهای انتصابی و نهادهای انتخابی پرشمار است و بخشی از این گلایه‌ها ناشی از عدم اطلاع رسانی، توجیه، اقناع و پاسخگویی عاقلانه و ماهرانه است ولی حتی اگر قرار باشد که اصلاحی نسبت به ضعف‌ها، خطاها و نقدها صورت پذیرد، در یک شرایط اقتدارآمیز ممکن است. مانند بیماری که پزشک او را جراحی نمی‌کند در حالی که فرد بیمار به طور فوری و عاجل نیاز به جراحی دارد. پاسخ پزشک این است که بدن ضعیف است و من جراحی نمی‌کنم زیرا زیر تیغ جراحی در لحظه بیهوشی این بیمار از دست می رود. می‌دانیم که ما در صحنه انتخابات ۲۸ خرداد گزینه‌هایی داریم که به عملکرد سیاسی نهادهای انتصابی نقد دارند. گزینه‌هایی داریم که به عملکرد اقتصادی و اجتماعی نهادهای انتخابی نقد دارند، گزینه‌هایی داریم که به هر دو نقد داشتند و گزینه‌ای داریم که نوعی دوری از دو جریان اساسی پیر شده سیاسی در کشور داشت. این به اندازه‌ای است که ما مشارکت در انتخابات ولو رای سفید را عاقلانه‌تر از عدم مشارکت بدانیم.
مردمسالاری باید با رای ایجابی و مشارکت واقعی پیش برود
این استاد دانشگاه افزود: ما تا قبل از انقلاب اسلامی واقعا ماهیت مردمسالاری و نهاد انتخاباتی در کشور نداشتیم. هر چند در پنج سال اول مشروطه این تجربه تا حدودی محقق شد اما اگر کسی از این منظر به انتخابات ۲۸ خرداد نگاه کند، شرکت در انتخابات را مفیدتر از عدم شرکت می‌بیند. البته باز تاکید می‌کنم گلایه‌ها از عرصه‌های مختلف اقتصادی- اجتماعی و یا سیاسی و اجتماعی ناشی از منتخبان قبلی مردم یا منصوبان نهادهای انتصابی تا حد زیادی منتقل شده و پیگیری و جبران و تداوم اصلاحات هم در گرو توان یابی و حفظ قوت و اقتدار نسبی جامعه و نهاد سیاست است که با یک مشارکت بالا محقق خواهد شد.
به گفته امامی، برآوردهای موسسه تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران و مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) نشان می‌دهد که مشارکت مردم، عددی بیش از نیمی از مردم است. اگر چه انتظار نظام مقدس جمهوری اسلامی مشارکت بالا است اما شرایط کرونا حداقل ده درصد بر مشارکت اثر مستقیم می‌گذارد و افراد را از شرکت در صندوق‌های رای بازمی دارد. همچنین در شرایط فعلی که کلا نهادهای انتخاباتی و ابزارهای انتخاباتی در دنیا تضعیف شده اند مشارکت ۵۵ درصدی کمتر از مشارکت ۶۵ درصدی در دهه ۷۰ نیست.
وی در پایان گفت: به هر حال اتفاق مهمی که باید بیافتد این است که جمهور ایرانی و اکثریت مردم ایران به این جمع بندی برسند که می‌توانند تغییر رو به بهبودی در آینده در چارچوب قانون اساسی ایجاد کنند. این گاهی با یک نفر در شورای شهر است گاهی با یک رای مثبت به رییس جمهور آینده است و حتی گاهی با یک رای سلبی به یک نامزد دیگر است. البته رای سلبی در غرب هم وجود دارد، من هم طبعا نقدهایی به آن دارم زیرا مردم سالاری نباید در رای سلبی متوقف شود و باید با رای ایجابی و مشارکت واقعی پیش برود.
نظر شما