دانشگاه عامل استقرار جامعه اسلامی است

به گزارش روز سه شنبه مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه ۳۵۷ شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به ریاست منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و با حضور اعضا و با موضوع ارایه و بررسی گزارش رویکردها و پیشنهادهای مطرح شده در خصوص «آیین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی» در دبیرخانه این شورا برگزار شد.

در این جلسه سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این که آیین‌نامه مستقلی برای هیچ دانشگاهی نداریم و همه ارکان آموزش عالی کشور با یک آیین‌نامه اداره می‌شود، گفت: مصوبه ۸۲۵ این شورا ماده واحده‌ای بود که به وزارتخانه های علوم و بهداشت و دانشگاه آزاد ابلاغ شد و معنای این امر این بود که ملاحظات هر یک از این سه نهاد در آیین‌نامه مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: ماده واحده‌ای که در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید، هدفمند شدن آیین‌نامه ارتقا برای پیشرفت کشور و علم و فناوری کشور بود؛ با این رویکرد مقرر شد که آیین‌نامه بازنگری و پیشنهادها بررسی شود. مشکلی که وجود داشت، مسأله وتویی بودن مقالات Web Of Sciences بود. برخی بر این نظر بودند که اگر این وتو برداشته شود، ارتقای آموزش عالی کشور لطمه می‌خورد، اما این‌گونه نیست.

 استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تاکید کرد: باید وزن پیشرفت اعضای هیأت علمی متناسب با پیشرفت کشور تنظیم شود و جایگاه پیدا کردن در سطح بین المللی یکی از مولفه های زنجیره توانمندی علمی است. آیین‌نامه جدید متناسب با این رویکرد اصلاح شده است. آیین نامه جدید با مشورت با دانشگاه های کشور و تشکیل ۱۰ کارگروه تدوین شد و تلاش شده توانمندی های آموزشی و پژوهشی و رابطه دانشگاه با صنعت را مورد توجه قرار دهد.

عاملی ادامه داد:، این آیین‌نامه چند پیوست دارد که یک پیوست مختص دانشگاه آزاد و پیوست دیگر مربوط به ملاحظات دانشگاه‌های علوم پزشکی خواهد بود. همچنین بخشی از علوم انسانی و اجتماعی که مورد توجه قرار نگرفته است، مدنظر قرار خواهد گرفت. دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها هم ملاحظاتی در مورد مولفه‌های ماده ۱ که اختصاص به فعالیت‌های فرهنگی دارد، مورد نظر دارد که لازم است به آنها توجه شود.

وی خاطرنشان کرد: در اهداف گام دوم، مقام معظم رهبری تمدن نوین اسلامی که از مسیر استقرار جامعه اسلامی محقق می‌شود مورد توجه قرار گرفته است. در این مسیر، دانشگاه عامل استقرار جامعه اسلامی است و بنیان این حرکت دانش و دانایی است. بنابراین شاخص‌های پویایی متناسب با استقرار عدالت، توسعه سلامت و کاهش درد مردم در آیین‌نامه می تواند مورد توجه قرار گیرد. در واقع نظام امتیاز دهی دانشی می تواند با خلق ارزش های تمدنی گره بخورد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: شاخص های فناوری و نوآوری که در ماده چهار این آیین نامه تعریف شده لزوما اختصاص به رشته های مهندسی ندارد. فناوری  یک تعریف خاص ابزاری اعم از ابزار سخت و نرم دارد و یک تعریف عام که در واقع خلق توانائی های متنوع برای حل مسأله است که بسیار از مفاهیم و دانش های فهم اجتماعی نیز از جنس فناوری و زیرساخت های اصلی فناوری است که تبدیل به صنعت و صنایع سخت  و نرم می شود.

عاملی تاکید کرد: سه کارگروه برای جمع بندی نظرات وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی همچنین نظرات مرتبط با ماده یک و پیوست آیین‌نامه در خصوص مولفه‌های مرتبط با ارتقاء اساتید حوزه‌های علمی کار تکمیل و تدوین آیین‌نامه ارتقا را دنبال کنند و در جلسه بعدی نتیجه کار مجددا ارایه شود.

در تشکیلات دانشگاه‌ها باید پست سازمانی جدید تعریف شود

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هم در این جلسه گفت: آنچه در پیش‌نویس آیین نامه جدید ارتقای اعضای هیأت علمی دانشگاه ها ارایه شده، پس از اعمال نظرات و پیشنهادات و تلفیق مباحث بر اساس نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل به آیین‌نامه ارتقا می‌شود.

غلامی در این جلسه اظهار داشت: بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در اسفندماه، وزارتخانه های علوم و بهداشت موظف شده‌اند آیین‌نامه ارتقا مرتبه اعضای هیات علمی دانشگاه ها را پیشنهاد و بازنگری کنند و آن را در شورا به تأیید و تصویب برسانند.

وی افزود: با توجه به این که مراکز بزرگی از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی به لحاظ تخصص و تنوع رشته‌ای وجود دارد از اواخر فروردین ماه کار شروع و پیگیری‌ها آغاز و نظرخواهی‌های جامعی از اقشار مختلف و متخصصان و اعضای هیأت علمی به عمل آمد و جمع‌بندی‌هایی انجام شد.

وی خاطرنشان کرد: رویکرد وزارت بهداشت به این موضوع تخصصی‌تر بود و در این زمینه همکاری‌هایی با وزارت علوم داشت. نکته این است که باید گزارش‌ها تلفیق شود، چرا که یک آیین‌نامه ارتقا وجود دارد و نباید چارچوب‌ها متفاوت باشد.

وزیر علوم ادامه داد: علت این که فرصت کمی برای ارایه مجموعه تهیه شده وجود داشت، این بود که پیش‌بینی در زمینه مدیریت زمان برای تهیه پیشنهادها با دقت همراه نبود و ما تلاش داشتیم کل اعضای دخیل در تدوین آیین‌نامه را به جلسه بیاوریم تا نظرات بهتر و دقیق‌تری دریافت شود.

غلامی خاطرنشان کرد: آنچه در پیش‌نویس ارایه شده، پس از اعمال نظرات و پیشنهادات و تلفیق مباحث بر اساس نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل به آیین‌نامه ارتقا می‌شود حتما در اولین فرصت جلسه‌ای با دانشگاه آزاد ترتیب داده می‌شود تا نظرات و دیدگاه‌ها و پیشنهادهای آنان اعمال شود.

وی ادامه داد: نکته دیگر اینکه مأموریتی برای نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه وجود دارد و در حال اجرا است. بازدهی بیشتر باید در آیین‌نامه مدنظر قرار گیرد و بهبود و توسعه مأموریت‌ها باید در دستور کار باشد. در این بازنگری تلاش می کنیم برای بهبود و رفع نقدها به آیین‌نامه قبلی، پیشنهاداتی ارایه شود.

وزیر علوم تصریح کرد: در تشکیلات دانشگاه‌ها باید پست سازمانی جدید تعریف شود که هر وقت این پست خالی از نیرو شد، نفر دیگری جایگزین آن شود. می‌توان ۲۰ تا ۲۵ درصد تعداد اعضای هیأت علمی را به صورت پست سازمانی تعریف کرد.

الگوی ارتقای اعضای هیأت علمی علوم پزشکی ها

در ادامه این جلسه علی‌اکبر حق‌دوست معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به ارایه گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص «الگوی جامع توسعه و ارتقای مبتنی بر صلاحیت اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی« پرداخت و اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌هایی که قادر است حرکت نظام علمی کشور را متناسب اهداف بلند و آرمانی انقلاب اسلامی پیش ببرد، آیین‌نامه ارتقای اساتید و اعضای هیأت علمی است. آن چیزی که تا کنون به عنوان آیین‌نامه ارتقا وجود دارد، با وجود احترام به همه عزیزانی که در تدوین آن نقش داشته‌اند، به هیچ عنوان در جهت رسیدن به اهداف آرمانی مدنظر نبوده است. برای اصلاح این آیین‌نامه حرکت پایین به بالا ضروری است، ولی در کنار آن حرکت بالا به پایین و تبلور آرمانی بسیار اهمیت دارد.

حقدوست ادامه داد: آن چه که در یک سال و نیم گذشته در وزارت بهداشت انجام شد، تلاش برای اصلاح برخی بندهای آیین‌نامه بوده است. بر این اساس، تیم‌ها و گروه‌های متعدد بر روی این موضوع کار کردند و اسناد بالادستی مورد بررسی قرار گرفتند و نهایتاً به چارچوبی رسیدیم.

تشریح اهمیت نقش آیین نامه ارتقا

در بخش دیگری از این جلسه، عبدالرضا باقری قائم‌مقام وزیر علوم در سخنانی در این جلسه درباره آیین‌نامه پیشنهادی وزارت علوم اظهار داشت: پس از ابلاغ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مطالعات بنیادی خوبی انجام شد که خوب است در ادامه این آیین‌نامه بیاید. اهمیت نقش آیین‌نامه ارتقا در نظام آموزش عالی کشور از این‌روست که به اعضای هیأت علمی و متخصصان کشور جهت‌دهی می‌کند و موجبات ایجاد رقابت سالم، حفظ و ارتقای استانداردهای نظام آموزش عالی  به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه‌ها در نظام آموزش عالی کشور را فراهم می‌کند و از این منظر بسیار مهم است.

وی ادامه داد: آیین‌نامه فعلی که در دانشگاه‌ها محل رجوع است، در سال ۹۴ تدوین شد و هر ۶ سال یک بازنگری انجام گرفته است. در کل کشور یک آیین‌نامه قابل انعطاف در نظام آموزشی نیاز است تا همه بخش‌ها و زیرنظام‌ها بتوانند از آن بهره‌مند شوند. اقدام ما در مجموعه وزارت علوم در این راستا، مطالعه اسناد بالادستی از جمله نقشه جامع علمی، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، دریافت نظرات از دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی، استفاده از نظرات سایر افراد دانشگاهی و دریافت تمامی ایرادات وارده و انتقادهایی که در فضای عمومی منتشر می‌شدند را جمع‌آوری و بررسی کردیم.

این مقام مسوول در وزار علوم یادآور شد: رویکرد این بود که چارچوب اصلی آیین‌نامه حفظ و برای بهبود آن در راستای توسعه مهارت‌افزایی و اشتغال‌پذیری فارغ التحصیلات و تحقق و توسعه فناوری و ... در دستور کار قرار گیرد.

باقری خاطرنشان کرد: لازم است این انعطاف به وجود بیاید که متناسب با مأموریت‌ها در هر زیرنظام، بتوانند مطالبی را به آیین‌نامه اضافه کنند. برای این منظور، کارگروه‌های تخصصی متعددی در حوزه‌های مختلف تشکل شدند که نتیجه کار آنها آن چیزی است که امروز درباره آن صحبت می‌کنیم.

وی به ویژگی‌های آیین‌نامه ارتقای پیشنهادی وزارت علوم اشاره کرد و افزود: توجه خاص به حوزه آموزش با تغییرات زیاد، بها دادن به افزایش کیفیت آموزش، همه جانبه‌گرایی در آیین‌نامه به ویژه توجه به تنوع رشته‌ای، هدفمند کردن توسعه فناوری و تقویت ارتباط دانشگاه با جامعه و نیز تقویت و توسعه همکاری‌های بین‌المللی و حفظ و ارتقای شاخص‌های علمی کشور در سطح بین‌المللی، در کنار این‌ها توجه به مسوولیت‌های اجتماعی اعضای هیأت علمی متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی از جمله این ویژگی‌هاست.

قائم مقام وزیر علوم گفت: در آیین‌نامه ارتقا همچنین پیوستی اضافه شد که بر اساس آن، ۸۰ مورد از فعالیت‌هایی که اعضای هیأت علمی در رشته‌های مختلف می‌توانند انجام دهند که معطوف به رفع مشکلات کشور است، در قالب جدولی اعضا می‌توانند از امتیازات آن استفاده کنند.

فلسفه نگاه دانشگاه آزاد، دولتی است

همچنین محمدمهدی طهرانچی رییس دانشگاه آزاد اسلامی در این جلسه در سخنانی اظهار داشت: در بحث روشی، به دانشگاه آزاد ابلاغ شد که این دانشگاه اصلاحات خود را برای درج در آیین‌نامه ارتقا تدوین کند.  برخورد با دانشگاه آزاد در این زمینه مانند برخورد به مثابه شهروند درجه ۲ است. فلسفه نگاه دانشگاه آزاد، دولتی است و مأموریت دانشگاه و تناسب آن با هیأت علمی مهم نیست و حرکت دانشگاه را با مأموریت تطبیق نمی‌دهیم.

وی تاکید کرد: ابتدا مأموریت‌گرایی و سپس ارتقا مهم است و مگر می‌شود بدون توجه به مأموریت‌گرایی، در ارتقا موفق بود.

رییس دانشگاه آزاد افزود: ارتقای فرد موجب ارتقای سازمان نمی‌شود و این اشکال در آیین‌نامه قبلی وجود داشت. سازمان در این شرایط غنی‌تر نخواهد شد، چون هیچ ارتباطی بین ارتقای افراد و تحقق مأموریت‌های محول به سازمان وجود ندارد. در مسأله آموزش و پاسخگویی دانشگاه نیز مشکلاتی وجود دارد. روح مأموریت بر این آیین‌نامه حاکم نیست. بین مأموریت و اقتصاد آموزش عالی و ارتقای سازمان و فرد باید تناسب وجود داشته باشد آنچه در این آیین‌نامه مورد توجه بوده، ارتقای فرد است.

طهرانچی بیان کرد: اشکال دیگر این است که آیین‌نامه کار تیمی را پشتوانه نمی‌داند. استادیار کسی است که در تیم استاد قرار می‌گیرد. همچنین طبق این آیین‌نامه، ارتقا امری خطی است. بدون برگزاری کرسی نظریه‌پردازی، هیچ استایاری نباید استاد شود، بدون توجه به این موضوع نمی‌توان جهش را شاهد بود.