چالش‌های پیش‌روی لیبی برای خاتمه اختلاف‌های داخلی و حضور خارجی

به گزارش ایرنا، روند پایان دادن به اختلاف‌های داخلی که ریشه در حضور نیروهای خارجی در لیبی دارد، از دیروز (دوشنبه) و با اعلام واشنگتن مبنی بر مذاکره با برخی از احزاب مهم این کشور در خصوص خروج نیروهای خارجی و نیابتی از لیبی، پیش از انتخابات برنامه‌ریزی شده برای پایان دسامبر ۲۰۲۱ وارد مرحله جدیدی شده است. انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی لیبی ۲۴ دسامبر (سوم دی ۱۴۰۰ ) برگزار خواهد شد.

لیبی پس از سقوط «معمر قذافی» دیکتاتور این کشور در سال ۲۰۱۱ به دلیل اختلاف‌های جناح‌های مختلف با جنگ داخلی روبرو شده است؛ دولت «وفاق ملی» لیبی مورد حمایت کشورهایی چون قطر، ترکیه، برخی کشورهای اروپایی، سازمان ملل است، اما کشورهایی مانند مصر، روسیه، عربستان و امارات از ارتش «خلیفه حفتر» ژنرال بازنشسته مستقر در «بنغازی» و «طبرق» حمایت می‌کنند.

در پایان نشستی چهار روزه در ژنو در دوم آبان سال گذشته، گروه‌های درگیر در لیبی، توافقنامه آتش بس دائمی را با هدف پایان دادن به جنگ داخلی ۹ ساله در این کشور امضا کردند و هیات اعزامی سازمان ملل به لیبی یک نسخه از توافق صورت گرفته را به طرفین درگیری برای آتش بس فراگیر و دائمی ارایه داد.

به نوشته «فرانس ۲۴ » عربی، در حالی که تصمیم‌ها برای تشکیل یک دولت واحد و فشارها بر برگزاری انتخابات ماه دسامبر در لیبی به عنوان روزنه امیدی برای دستیابی به یک راه‌حل سیاسی پایدار در این کشور تلقی می‌شود، اما این روند همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است. از یک سو، عمده مناطق لیبی تحت کنترل گروه‌های مسلح بوده و از سوی دیگر قدرت‌های بزرگ نیروهای خود را از خط مقدم درگیری‌ها در این کشور خارج نکرده‌اند. علاوه بر این، همچنان بین گروه‌های درگیر و احزاب داخلی در خصوص مدیریت بر منابع اقتصادی اختلاف‌نظرهای عمده‌ای وجود دارد.

تلاشهای خارجی برای خاتمه جنگ در لیبی

پس از گذشت ۸ ماه از این توافق، قدرت‌های بزرگ و کشورهای منطقه بر تلاش‌های خود برای پایان دادن به اختلاف‌ها در لیبی با راه‌حل سیاسی افزوده‌اند.

از میان این کشورها، عربستان که در ابتدای بحران داخلی در لیبی پس از سرنگون شدن معمر قذافی در کنار مصر و امارات و رژیم صهیونیستی، دولت موقت برپا شده در شهر «البیضاء» در شرق لیبی به رهبری حفتر را مورد حمایت‌های سیاسی و نظامی خود قرار داد، به دنبال پیروزی‌های متوالی نظامی ائتلاف «دولت وفاق ملی» به رهبری «فائز السراج» و ترکیه در لیبی و شکست‌های متوالی ژنرال حفتر همپیمان ریاض، رویکرد نظامی خود را در لیبی کنار گذاشته و به حل مساله این کشور از طریق سیاسی روی آورده است.

ریاض که تلاش دارد تا در سطح منطقه و جهان خود را به عنوان قهرمان خاتمه دهنده بحران در لیبی مطرح کرده و به اثبات برساند، به همین منظور « فیصل بن فرحان » وزیر خارجه سعودی را در هفته گذشته رهسپار مصر، الجزایر، تونس و مغرب کرد؛ اقدامی که بنا به اعتقاد تحلیل‌گران سیاسی، از این طریق عربستان سعی دارد با همکاری کشورهای شمال آفریقا یک صف متحد و یکپارچه در برابر حضور و نقش‌آفرینی گسترده و روزافزون ترکیه در پرونده لیبی به وجود آورد.

بر  این اساس، ترکیه نیز به عنوان نقطه مقابل عربستان، مصر و امارات، دولت وفاق ملی که مورد تایید سازمان ملل و وابسته به «جنبش اخوان المسلمین» است را مورد حمایت سیاسی و نظامی قرار داده است.

روزنامه «الشرق الاوسط» چاپ لندن هم دیروز به نقل از یک گروه معارض سوری نوشت که ترکیه ۲۰۰ عنصر تروریستی را از سوریه به لیبی منتقل کرده است.

از سوی دیگر حفتر روابط خوبی با رژیم صهیونیستی دارد و در سخنان رسمی به دریافت کمک از اسرائیل نیز اشاره کرده است. در مقابل رژیم صهیونیستی نیز حفتر را یک مهره خوب برای جلوگیری از ورود سلاح به غزه از طریق لیبی می‌داند. اسراییل همچنین برای تنگ کردن شعاع محاصره غزه نیاز به حضور در لیبی دارد، بنابراین حفتر با چراغ سبز عربستان روابط خوبی با رژیم صهیونیستی برقرار کرده و به نقطه پیوند منافع اسرائیل، عربستان و مصر در شرایط سیال لیبی تبدیل شده است.

در دیگر سو، واشنگتن هم اعلام کرده که در حال مذاکره با برخی از احزاب مهم این کشور در خصوص خروج نیروهای خارجی و نیابتی از آن پیش از انتخابات برنامه‌ریزی شده برای پایان دسامبر ۲۰۲۱ است.

بر اساس گزارش فرانس ۲۴ عربی در این ارتباط فرستاده ویژه ایالات متحده به لیبی تاکید کرده که بر دستیابی به پیشرفت در روندی واحد برای حل بحران لیبی تا سال آینده منتظر نخواهد ماند؛ «ریچارد نورلند» دیروز در گفت و گو با خبرنگاران گفت: بخشی از اهمیت انتخابات در لیبی آن است که دولتی قوی، مشروع و قابل اعتماد می‌تواند گروه‌های خارجی را برای عقب نشینی نیروهای خود تحت فشار قرار دهد.

او پیش از سفر «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا به برلین برای شرکت در دومین «کنفرانس لیبی»، از این رویداد به عنوان تحولی بسیار مهم و چشمگیر در خصوص حل بحران عنوان کرد.

برلین روز چهارشنبه میزبان مذاکرات لیبی

به گزارش شبکه تلویزیونی « ۵ Monde » فرانسه، نشست بین‌المللی جدیدی برای آینده لیبی فردا (چهارشنبه) در برلین برگزار می‌شود.  تضمین برگزاری انتخابات در لیبی در پایان سال جاری میلادی و خارج کردن نیروهای خارجی و نیابتی از این کشور، از اهداف کشورهای درگیر در اختلاف‌های موجود است. دولت انتقالی لیبی برای نخستین بار در این کنفرانس که در سطح وزرای خارجه این کشورها برگزار می‌شود، شرکت خواهد کرد.

همچنین به نوشته خبرگزاری نیمه رسمی ترکیه «آناتولی»، در میان تلاش این کشورها، دفتر ماموریت پشتیبانی از لیبی سازمان ملل متحد به تازگی با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که نشست مجمع گفت وگوی سیاسی لیبی درباره سازوکار حقوقی برگزاری انتخابات در این کشور در ژنو در سوئیس برگزار خواهد شد؛ براین اساس ۷۵ عضو مجمع گفت وگوی سیاسی لیبی از ۲۸ ژوئن جاری تا اول ژوئیه طی نشستی در ژنو وضعیت حقوقی انتخابات آتی این کشور را مشخص خواهند کرد.

همچنین نشست کمیته حقوقی ۱۵ نفره مجمع گفت وگوی سیاسی لیبی برای آماده کردن توافق اولیه وضعیت حقوقی انتخابات نیز ۲۴ تا ۲۸ ماه جاری در تونس برگزار خواهد شد. در اطلاعیه ماموریت پشتیبانی از لیبی سازمان ملل متحد بر تلاش‌های «ژان کوبیس» نماینده ویژه سازمان ملل در امور لیبی به منظور ایجاد توافق میان مجمع گفت وگوی سیاسی، مجلس نمایندگان و شورای عالی رهبری لیبی برای برآورده ساختن خواسته‌های مردم این کشور تاکید شده است.

سفر رئیس شورای ریاستی لیبی به رم برای مذاکره با طرف ایتالیایی و تاکید سخنگوی دبیرکل سازمان ملل بر ضرورت بازگشایی مسیر ساحلی مصراته - سرت که اهمیتی عمده در اجرای توافق آتش‌بس دارد، از جمله دیگر اقدام‌ها برای رسیدن به راه‌حلی سیاسی در خصوص بحران لیبی است. در نشستی که منجر به توافق طرف‌های درگیر در لیبی برای بازگشایی این مسیر شد، «عبدالحمید الدبیبه» نخست‌وزیر این کشور از آنها خواست که با کنار گذاشتن تفرقه و نفاق، برای سازندگی و پیشرفت برای رسیدن به ثبات تلاش کنند.

رئیس دولت لیبی یکشنبه گذشته بازگشایی مسیر ساحلی ارتباطی شرق و غرب این کشور که به مدت دو سال بسته مانده بود را اعلام کرد.

در عین حال به گزارش «عرب نیوز»، «سامح شکری» وزیر خارجه مصر دیروز در کنفرانس خبری مشترک با «نجلا منگوش» وزیر خارجه دولت مورد حمایت ژنرال حفتر،‌ خواستار خروج نظامیان خارجی از این کشور بحران زده شد.

منگوش نیز گفت که دولت مورد حمایت حفتر به حمایت مصر در روند سیاسی به منظور برقراری ثبات و آتش بس در لیبی نیاز دارد.