ماموریت مرگبار؛ روایت ماتادورها از جنگ افغانستان

به گزارش ایرنا، اسپانیا در قالب سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو)، به عنوان نخستین ماموریت خارج از قلمرو سنتی ناتو ، در جریان لشکرکشی دو دهه پیش آمریکا به افغانستان، به همراه دیگر هم پیمانان ناتویی واشنگتن، ناگزیر بخش هایی از نیروهایش را به افغانستان گسیل کرد.

ماموریتی که برای یک بازه زمانی سه ماهه از ژانویه ۲۰۰۲ (دی و بهمن ۱۳۸۰) تعریف شد اما عمر طولانی ۱۹ ساله آن سبب شد تا صبح پنج شنبه ای (۱۳ می ۲۰۲۱/ ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰) که آخرین نیروهای باقیمانده اسپانیا (۲۴ نظامی زن و مرد) راه خانه را در پیش گرفتند، فیلیپه ششم پادشاه این کشور شخصا با حضور در پایگاه هوایی توررِخون دِ آردوس مادرید (Torrejón de Ardoz) به استقبال رفت تا تاب‌آوری یونیفورم‌پوشان اسپانیایی در این ماموریت طولانی و دشوار را ارج نهد؛ اگرچه این ارج نهادن، هرگز به معنی حمایت از مشارکت اسپانیا در این جنگ نبود. مشارکتی که شاید به خواست دولت و مردم سرزمین ماتادورها نبود و آنها مجبور به حرف شنوی و همراهی با آمریکا شدند.

حضور  ۴۸۵ سرباز اسپانیایی برای یک بازه زمانی سه ماهه در نشست شورای وزیران ۲۷ دسامبر ۲۰۰۱ (ششم دی ۱۳۸۰) تصویب شد و نخستین گروه ۳۵۰ نفره در ژانویه ۲۰۰۲ (دی و بهمن ۱۳۸۰) وارد کابل شدند. ناتو در آگوست ۲۰۰۳، فرماندهی نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (ایساف) را بر عهده گرفت و دو سال بعد، اسپانیا پایگاه هرات در غرب افغانستان را تحویل گرفت.  

به نوشته نشریه ال پریودیکو، اسپانیا در حالی به عملیات ۱۹ ساله خود پایان داد که به اذعان وزارت دفاع اسپانیا، حدود ۲۷ هزار نظامی این کشور برای «صلح و امنیت همگان» تلاش کردند. مارگاریتا روبلس وزیر دفاع اسپانیا، ماموریت افغانستان را یکی از دشوارترین ماموریت‌های تاریخ معاصر این کشور عنوان کرد.  

ماموریت افغانستان، کشنده ترین ماموریت ارتش اسپانیا

به نوشته این نشریه، در طول ۱۹ سال ماموریت، ۱۰۴ اسپانیایی شامل سربازان و دو مترجم که برای نیروهای اسپانیایی کار می‌کردند در این کشور آسیایی کشته شدند. به این ترتیب از حدود ۱۸۰ سرباز اسپانیایی که در عملیات های بین المللی کشته شده اند،  پس از کشته شدن ۲۳ نظامی در بوسنی هرزگووین، افغانستان عملیاتی است که بیشترین هزینه برای نیروهای مسلح اسپانیا را به همراه داشته است.

۶۲ تن از این تعداد در سانحه هوایی در ترکیه در ماه می سال ۲۰۰۳ حین بازگشت به اسپانیا کشته شدند.

آرخِمینو باررو (Argemino Barro) نویسنده و خبرنگار نشریه ال کنفیدنسیال اسپانیا در گفت‌وگو با ایرنا گفت، خروج نظامیان اسپانیایی، پایان دو دهه حضور در پایگاه‌های هرات و قلعه نو به عنوان مناطقی است که کمتر از سایر کشورهای حاضر، شاهد درگیری بوده است. اما حتی با این شرایط، این کشنده ترین ماموریتی است که ارتش اسپانیا در آن شرکت کرده است.  

این خبرنگار اسپانیایی با بیان جزئیات این ماموریت دشوار گفت: در این ۱۹ سال، سربازان اسپانیایی مستقر در افغانستان، سه میلیون کیلومتر پیمودند، ۲۸ هزار گشت‌زنی انجام داده و بیش از یکهزار و ۴۰۰ عملیات خنثی‌سازی مواد منفجره انجام دادند. هزینه این ماموریت برای اسپانیا طبق برآوردهای سال ۲۰۱۵، ۳.۵ میلیارد یورو بوده است.  

به گفته باررو، اوج حضور اسپانیا در این کشور آسیایی، سال ۲۰۱۰ با استقرار یکهزار و ۵۴۹ سرباز بوده است تا اینکه در پایان سال ۲۰۱۵، این تعداد به تنها ۱۰۰ نفر کاهش یافت.

این روزنامه‌نگار اسپانیایی همچنین گفت: دور بودن افغانستان و کنترل سختگیرانه رسانه‌ها برای دسترسی به سربازان از عواملی است که ارزیابی افکار عمومی جامعه اسپانیا از این ماموریتی که برای سه ماه آغاز شد و یک نسل به طول انجامید را دشوار می‌کند.

امنیت افغان‌ها هرگز برای آمریکا اولویت نبود

پس از ۱۱ سپتامبر، نخستین کشوری که به عنوان مأمن طالبان و گروههـای حـامی القاعده مورد هجوم نیروهای ائتلاف غربی به سرکردگی آمریکا قرار گرفت، افغانستان بود. به این ترتیب از منظر بسیاری از کشورها، توفیق یا ناکامی ناتو در افغانستان به حیثیت آمریکا و مجموعه کشورهای قدرتمند غربی و نظام هژمونی آن‌ها گره خورده است.

موسسه مطالعات درگیری‌ها و اقدامات بشردوستانه اسپانیا (iecah) نوشت: ناتو درحالی از افغانستان خارج می‌شود که در مورد علت موجودیت خود دچار ابهام شده است. ناتو نه تنها پس از ۲۰ سال نتوانسته ثباتی برای این کشور به ارمغان آورد و یا آن را در مسیر توسعه پایدار قرار دهد بلکه طالبان به طور کامل قدرت را در دست گرفته اند.

نشریه لا وانگواردیا اسپانیا پیرامون خروج نیروهای نظامی آمریکایی از افغانستان نوشت، «آمریکایی‌ها حتی خروج از افغانستان را شبانه انجام دادند تا هیچ تصویری از آن لحظه ثبت نشود. ژنرال های آمریکایی در جنگ دیگری شکست خوردند». 

به نوشته این روزنامه، پس از ناکامی در از بین بردن القاعده و شکست طالبان، آمریکا حتی در هدف سومش، ایجاد یک کشور با ثبات در افغانستان شکست خورد. امنیت افغان‌ها هرگز برای آمریکا اولویت نبود.

هجوم به افغانستان، به سرعت پس از ۱۱ سپتامبر به عنوان "جنگ علیه وحشت" و بدون وجود دشمنی مشخص آغاز شد

لوئیس میکِل اورتادو (Lluis Miquel Hurtado) خبرنگار حوزه خاورمیانه روزنامه ال موندو نیز در گفت‌وگو با ایرنا گفت: افغانستان طولانی‌ترین ماموریت ارتش اسپانیا خارج از کشور بوده است. اسپانیا ۲۷ هزار سرباز خود را وقف این عملیات کرد، ۱۰۲ نفر جان خود را از دست داده و حجم زیادی پول برای ثبات افغانستان پس از سرنگونی طالبان سرمایه گذاری کرده است.

این فعال حوزه رسانه گفت: اینکه بعد از ۲۰ سال، همان گروه طالبان فرصت یافته تا قدرت خود را دوباره به دست‌آورد، باید باعث ایجاد این پرسش برای ایالات متحده و متحدانش شود که چه اشتباهاتی مرتکب شده اند که اکنون به این نقطه رسیده اند.

اورتادو در توضیح رویکردها و انگیزه‌های نادرست آمریکا و ناتو گفت: هجوم به افغانستان، به سرعت پس از ۱۱ سپتامبر به عنوان "جنگ علیه وحشت" و بدون وجود دشمنی مشخص آغاز شد. استراتژی که با انتخاب متحدان ضعیف، فاقد هرگونه دانش و آگاهی در مورد واقعیت مسئله بود. یک مداخله نظامی، تحریک کننده تر از آنچه بتوان تصور کرد.     

این خبرنگار اسپانیایی با بیان ضعف دولت افغانستان در تامین امنیت گفت: از نظر اقتصادی، افغانستان امروز بسیار بهتر از دو دهه پیش است و از بخش تجاری شکوفا و روابط اقتصادی امیدوارکننده با هند و ایران بهره‌مند است. با این حال همه شرایط، نیازمند ثبات است. ما اکنون به یک دوره بی ثباتی رسیده ایم که در آن، حصول تفاهم بین کشورهای منطقه به ویژه پاکستان از اهمیت برخوردار است.

اورتادو با اشاره به اینکه در صورت وقوع دوباره مشابه آنچه در دهه ۹۰ اتفاق افتاد و فراهم شدن زمینه برای جنگ داخلی، پیشرفت‌ها در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی از بین خواهد رفت، گفت: نخستین کسانی که از عواقب منفی این منازعه رنج می‌برند، همسایگانی همچون ایران در قالب بحران پناهندگان خواهند بود.  

فرجام سخن

اسپانیا به عنوان یکی از کشورهای یاری‌دهنده به ناتو، به عنوان پیام‌آور صلح و ثبات به افغانستان وارد شد اما آنچه شاهد آن هستیم کشیده شدن افغانستان به ورطه جنگ داخلی،  بی‌ثباتی هرچه بیشتر این کشور و برجای گذاشتن ده‌ها هزار کشته غیرنظامی افغان است. به این ترتیب چه از لحاظ نظامی و چه از نظر تحقق دیگر اهداف تعریف شده برای این جنگ، آنگونه که کارشناسان آمریکایی و غربی اذعان می کنند، دستاوری نداشته است. جنگی که نه تنها باعث وخیم تر شدن اوضاع مردم مظلوم افغانستان و نا آرام تر شدن این کشور شد، بلکه هزینه های جانی، مالی و روانی قابل توجهی برای کشورهایی همچون اسپانیا که به سرکردگی دولت واشنگتن ناگزیر به مشارکت در این جنگ شدند، به همراه داشت.