رگبارِ پاییز،
میانِ کاسبانِ بازار
لبخندِ چترفروش
مبداء هایکو کشور ژاپن است و بخاطر سادگیاش امروزه در اقصا نقاط دنیا طرفداران زیادی پیدا کرده و شاعران بسیاری در جهان به این سبک شعر می گویند . در زبانهای کشورهای میهمان بصورت مشترک، هایکو در سه سطر کوتاه، کمیبلند و کوتاه نوشته میشود و احساسات درونی را در انگارهای عینی و ملموس بازتاب میدهد. اغلب یکی از عناصر طبیعت و چهار فصل در متن میآید. اما در جامعهی مدرن امروز که انسانها شهرنشین و کمی دور از طبیعت هستند ممکن است عناصر طبیعت در متن نیاید و به جای فصلواژه شاعر هایکوسرا از واژههای کلیدی استفاده کند.
مسیح طالبیان شاعر نامی در مقدمه این کتاب آورده است:
"سکوت و کلام در هایکو طوری به هم می آمیزند که سکوت نقطه ضعف کلام را رفع می کند و کلام نقطه ضعفِ سکوت را و حاصل حقیقتی است که عریان خودش را نشان می دهد.
مهارت در به کارگیری سکوت و سخن برای عریان نشان دادن حقیقت با تمرین نفسگیر ممکن است .می گویند :شعر اتفاقی است که در زبان روی می دهد »، اما به قول محمد مستقیمی در کتاب آیینه پردازان این قوه ی خیال است که در او شعر اتفاق می افتد. شعریت هایکو هم در همین حوزه تثبیت می شود در غیر این صورت )اتفاق در زبان ) به بازی با واژه ها منجر می شود ( word play) ، که متن فاقد جذابیتِ هنری و شاعرانه خواهد شد.
اگر که هایکو حاصلِ یک تجربه است، چه تجربه ای ذهنی و چه تجربه ای عینی، آن تجربه هیچگاه به هایکو تبدیل نمی شود، مگر اینکه در فضای آن تجربه چیزی ترجمه ناپذیر، مثل سایه رنگهای حقیقت حضور داشته باشد، و یا به عبارت دیگر متن پوشیده با مِه باشد، فضای مِه آلود نفوذ بیشتری در ذهن دارد تا فضای باز و شفاف.اما وقتی مِه هست، چشمِ دلِ ما هزار و یک چیز را در دلِ مِه می بیند.
فضای مِه آلود در هایکو با تکنیک میسر می شود که علی شالکوهی در اغلب هایکوهای این دفتر موفق شده تا این فضا را برای خوانش های مختلف مهیا کند."
بارشِ برف،
سکوت روی سکوت
چه سنگین!
علی شالکوهی متولد ۱۳۶۲ در شهر رشت است اما هایکوهایش تا ژاپن سرزمین مادری این گونه ی شعری نیز رسیده است .
از شالکوهی در مورد آغاز راهش بعنوان یک هایکوسرا می پرسم . می گوید: نخستین بار هایکو را از زبان دوستی شنیدم و سپس در کتاب (هایکو شعر ژاپنی از آغاز تا امروز/احمد شاملو-ع.پاشایی) کمی بیشتر با حال و هوایش آشنا شدم. اما شناخت تکنیکهای سرودن هایکو را بیش از همه مدیون استاد عزیزم مسیح طالبیان محقق، مترجم و هایکوسرا هستم که بیش از یک دهه دوستداران و علاقهمندان هایکو را از مقالهها و ترجمههای بسیار ارزشمند و کاربردی خود بهره مند کرده است.
و اما سرودن هایکو را از سال ۸۸ شروع کردم و هایکوهای این مجموعه حاصل یک دهه آزمون و خطا و تجربهی هایکونویسیام زیر نظر و در کنار استاد عزیزم جناب مسیح طالبیان و دیگر دوستان هایکونویس در کارگاه هایکونویسی شبنمِ بینیام میباشد.
در مورد ایدهی اولیه ی هایکوهایش جویا می شوم . پاسخ می دهد: اکثر هایکوهایی که مینویسم حاصل مشاهدات و تجربههای عینی و شخصی ام در طبیعت هستند، که سپس با استفاده از تجربههای زندگی و اتفاقات گذشته ما به ازای ذهنی به آنها اضافه میکنم.
مجلسِ ختم،
میان نطقِ واعظ
غارغارِ کلاغ
هایکوهای این شاعر گیلانی علاوه بر نشریات داخلی در مجلههای بینالمللی گینیو و اینترنشنال در ژاپن، و همچنین در سال میلادی جاری در شماره هفدهم نشریهی هایکوی جهان (زیر نظر انجمن جهانی هایکو) منتشر شدهاند.
دوستداران شعر خاصه سبک هایکو همچنان در انتظار پرسه های علی شالکوهی در فضای مه آلود و الهام بخش جهان شعر هستند .
نظر شما