هادی میرزایی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره نقش، جایگاه و ماموریت‌های صندوق توسعه صنایع‌دستی، فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور گفت: سامان‌دهی و مشخص‌کردن وضعیت بناهای تاریخی از ماموریت‌های این صندوق است؛ البته تعدادی از این بناها در مالکیت صندوق نبوده است و تحت مالکیت نهادهای دیگر مانند سازمان اوقاف و امور خیریه، ستاداجرایی فرمان امام(ره)، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و... است که اخذ مالکیت این اماکن را پیگیری می‌کنیم.
مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور گفت: مدتی پیش تفاهم‌نامه مشترکی با سازمان اوقاف امضا کردیم که طبق آیین‌نامه صندوق می‌تواند بناهای تحت مالکیت اوقاف را با معرفی از سوی ادارات کل استان‌ها به بخش خصوصی واگذار کند و منافع این واگذاری را با اوقاف بدهد؛ همچنین تفاهم‌نامه‌ای هم با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امضا شد که اختیار بناهای این وزارتخانه برای واگذاری به بخش خصوصی و ایجاد خانه‌های خلاق و فرش دستباف به صندوق داده شد.
میرزایی گفت: اساسا واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی وظیفه ذاتی و انحصاری صندوق است، صندوق اکنون به عنوان حلقه واسط میان‌بخشی است که با یک تجربه ۱۵ساله مستقیم و یک تجربه غیرمستقیم از سال‌های قبل از آن - از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۴ - این مسیر را شروع کرده و اکنون از یک پشتوانه ۲۵ ساله علمی و فنی برخوردار است.
هیچ کدام از سازمان‌ها و وزارتخانه ها تجربه واگذاری علمی و فنی بنای تاریخی را ندارند، و رفتن به این سمت یعنی تجربه‌های بسیار گران‌سنگی که اگر چه شاید خطایی هم داشته اما نباید دوباره تکرار کنند با همین نگاه قانون‌گذار این ماموریت را انحصاری به صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی داده است، در هیچ جا قانون‌گذار وظیفه تعیین و اعطای کاربری را به هیچ نهاد و دستگاه دیگری نداده است، این ماموریت درباره واگذاری برای مرمت و احیا بناهای تاریخی اعم از واجد ارزش یا ثبت ملی به صورت انحصاری در وظایف صندوق است.
میرازیی تصریح کرد: صندوق یک مجموعه انتفاعی نیست که برای مجموعه‌های دولتی و عمومی ایجاد نگرانی کند؛ با همین نگاه اساسنامه آن به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی تصویب شد که باعث می‌شود صندوق بتواند به عنوان یک مجموعه میان‌بخشی نمایندگی در واگذاری‌ها را انجام و تضمین‌های لازم را دریافت کند و انتفاع واگذاری را به سازمانی که نمایندگی آن را بر عهده دارد، بدهد.
مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور گفت: هفته گذشته مذاکره با ارتش جمهوری اسلامی درباره واگذاری بناهای تاریخی در اختیارشان را آغاز کردیم، این رویکرد نشان از شکوفایی و نگاه رشدیافته یک مجموعه نظامی است و شاید این تجربه برای اولین بار در دنیا در حال وقوع است که یک مجموعه نظامی بدون نگاه اقتصادی یا درون‌گرایی حاضر است این ثروت‌های میان‌نسلی را با حفظ حقوق مالکانه برای خود، به مردم و به بخش خصوصی واگذار کند، اکنون در حال بررسی فرایند واگذاری مجموعه پادگان ۰۶ تهران هستیم که با احیای فضای درونی آن و کاربری فعال اقتصادی به عنوان یک نقطه تنفسی در پایتخت معرفی شود.
روند واگذاری بناهای تاریخی را ریل‌گذاری کردیم
میرزایی گفت: واگذاری یک بنا به بخش خصوصی برای مرمت و احیا و ایجاد کاربری مناسب و نوع واگذاری، خود یک نوع حفاظت و صیانت از بنای تاریخی است؛ این یکی از رویکردهای مهم در حوزه حفاظت از بناهای تاریخی و در همه جهان و در کشور ما محسوب می‌شود.
مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری اماکن تاریخی گفت: از زمان تاسیس صندوق (سال ۱۳۸۴) تا سال ۱۳۹۸ بر مبنای حدود ۱۴ فعالیت صندوق، حدود ۶۰ مجموعه و بنای تاریخی به بخش خصوصی واگذار شده و در فرایند مرمت، احیا و بهره‌برداری قرار گرفت که ارزش جذب سرمایه آن ۶۵ میلیارد تومان بوده است.
وی با اشاره به آغاز فعالیت خود در صندوق از سال ۹۸ اظهار داشت: از نیمه دوم سال ۹۸ تا پایان سال ۹۹ که ۱۳ ماه آن در کرونا بودیم و صنعت گردشگری به شدت آسیب دید و به تبع آن سرمایه‌گذاری هم کاهش یافت؛ اما با اقداماتی که در حوزه کاربری‌های متناسب و در شان و همچنین در حوزه واقعی‌کردن هرینه‌های مرمت، احیا و بهره‌برداری توانستیم ۷۰ مجموعه تاریخی را به بخش خصوصی واگذار کنیم که رشد ۱۱۰۰ درصدی یک‌سال را نسبت به ۱۵سال قبل خود را نشان می‌دهد؛ در حالی که ارزش جذب سرمایه آن ۱۸۱میلیارد تومان بود که رشد ۳۰۰ درصدی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را نشان می‌دهد.
مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور افزود: گاهی با اعتراض علاقه‌مندان، دوستداران و حامیان میراث‌فرهنگی مواجه می‌شویم، افزایش تعداد واگذاری بناها در دوره‌های مختلف است در حالی که عملکرد صندوق باید بر اساس برنامه‌های بلندمدت ۲۰ ساله تبیین شود، میزان جذب سرمایه برای مرمت‌ها و احیاها تشریح شود، در حالی که واگذاری ۶۰بنا در ۱۵سال و حتی ۷۰ بنا در یک سال هم عدد چندان بزرگی نیست؛ زیرا تعداد بناهای در اختیار صندوق برای هدف واگذاری برای مرمت و احیا، بسیار بیشتر از این آمارها (بیش از ۷۵۰ بنا) است.
برای توسعه احیا و مرمت بناهای تاریخی و جذب مشارکت و سرمایه بخش خصوصی و جلب همکاری با تشکل‌های حرفه‌ای حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به یک نگاه فراجناحی و جامع و غیرسیاسی در کشور نیاز داریم، ما فرایند و مسیر واگذری‌ها را ریل‌گذاری کردیم و امیدواریم در دوره های مدیریتی بعدی هم این رویکرد تداوم داشته باشد تا حداکثر در مدت ۱۰ سال همه بناها و مجموعه‌های تاریخی در اختیار صندوق، به بخش خصوصی واگذار شود.
ایجاد مراکز اقامتی و رستوران هدف واگذاری‌ها نیست
میرزایی گفت: نگاه ما در واگذاری بناهای تاریخی، صرفا ایجاد مراکز اقامتی یا تبدیل کردن به رستوران و پذیرایی نیست، بلکه مهمترین رسالت صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی، تبدیل این بناهای تاریخی به یک مرکز به عنوان پاتوق فرهنگی است، ضمن اینکه مداخله‌های غیر اصولی در بنا هم به حداقل و یا صفر برسد.
مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور افزود: تعدادی از مجموعه بناهای واگذار شده مانند کاروانسرای سعدالسلطنه در قزوین، کاروانسرای میان دشت در سمنان و کاروانسرای یام در آذربایجان‌شرقی و بسیاری از کاروانسراهای دیگر در سراسر کشور که در پرونده ثبت جهانی یونسکو هستند، نشان می‌دهد که صندوق بناها را به شکلی احیا کرده که ممیزی و امکان قرار گرفتن در ثبت جهانی با ریسک مواجه نشده است؛ و امیدواریم با ورود در ارزیابی نهایی، از فهرست موقت به فهرست قطعی ثبت جهانی منتقل شود.
نظر شما