نشست تخصصی ظرفیت‌ها و کارکردهای تلویزیون تئاتر ایران و نمایش تلویزیونی برای رونق‌دهی به تئاتر در دوران بحران کرونا با حضور رضا بصیرت مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران و کاظم نظری رئیس دانشکده هنر دانشگاه سوره و به دبیری محمود ترابی‌اقدم کارشناس تئاتر و تلویزیون شامگاه ۲۸ تیر ماه به صورت مجازی برگزار شد.
گام نخست عرضه نمایش با ۵۰ اثر
در ابتدای نشست مجازی رضا بصیرت در سخنانی به تشریح ایده اولیه راه‌اندازی تلویزیون تئاتر ایران پرداخت و گفت: در ابتدای امر نگاه‌های مختلفی نسبت به این پلتفرم بود. برخی دوستان معتقد بودند ماهیت تئاتر به نفس تماشاگر در صحنه وابسته است و اجرا باید حتماً در صحنه اتفاق بیفتد. اما وقتی تعطیلی‌ها پی‌درپی شد، ضرورت این کار بیشتر به چشم آمد و ما مجبور شدیم تئاتر را در بستر فضای مجازی ارائه کنیم.
از تیرماه ۱۳۹۹ برای تلویزیون تئاتر ایران ۴ فاز را طراحی کردیم. در فاز اول به دنبال موضوعات آرشیوی برای عرضه به مخاطب بودیم و نشست‌ها و سمینارهایی که در ادوار مختلف به‌عنوان بخشی در حاشیه جشنواره‌ها یا برنامه مستقل انجام‌شده بود عرضه کردیم.
بصیرت با اشاره به اینکه در فاز دوم مأموریت پشتیبانی از رویدادهای نمایشی سی و نهمین جشنواره فجر و هجدهمین دوره جشنواره عروسکی تهران مبارک و نوروز نمایشی را بر عهده گرفتیم، تصریح کرد: در فاز سوم با صاحبان اثر و تولیدکنندگان آثار نمایشی در اقصی نقاط کشور وارد مذاکره شدیم. ۱۲۵ مذاکره انجام شد و درنهایت با ۵۰ فیلم تئاتر قرارداد منعقد گردید. در حال حاضر ۲۵ نمایش در حال پخش است و ۲۵ نمایش در صف دریافت مجوز قرار دارد.
وی با تأکید بر اینکه ما این فاز را با یک شیب ملایم ادامه می‌دهیم، اضافه کرد: اولین هدفی که از اجرای فاز سوم مدنظر داریم ارائه آرشیوی از نمایش‌ها به مخاطب است. پس‌ازآن در تلاش هستیم یک بازار دیجیتالی برای حمایت اقتصادی از صاحبان اثر داشته باشیم. ایجاد فضای تخصصی برای فعالان تئاتر برای پژوهش‌های نظری و تاریخ‌نگاری، حمایت از تئاتر استان‌ها و عرضه آثار جشنواره‌های تئاتری از دیگر موضوعاتی است که در تلویزیون تئاتر دنبال می‌شود.
تئاتر همیشه مظلوم است
در ادامه دکتر کاظم نظری در پاسخ به این سؤال محمود ترابی اقدم که اگر بخواهیم حوزه تله‌تئاتر را آسیب‌شناسی کنیم، چه فرآیندی باعث کاهش ارتباط تلویزیون و تئاتر شد، گفت: تئاتر باوجودی که هنر مادر و در جامعه تأثیرگذار محسوب می شود، همیشه مظلوم است.
وی با اشاره به اینکه جای تئاتر در تلویزیون خالی است، اضافه کرد: درگذشته شاهد تله‌تئاترهای خوبی از تلویزیون بودیم اجراهای بی‌نظیری از هنرمندان تئاتر از جمله استاد حمید سمندریان پخش شد. متأسفانه بعد از مدتی تئاتر نتوانست جایگاه خود را حفظ کند و ارتباطش با تلویزیون قطع شد. تا سال گذشته که جناب علی عسگری رئیس سازمان صداوسیما رونق تئاتر تلویزیونی را پیگیر شدند.
در حال حاضر منبع عظیمی از آثار هنری در مرکز هنرهای نمایشی وجود دارد که فیلم خیلی از آنها باکیفیت است و امکان پخش در تلویزیون رادارند و می‌توانیم از آنها استفاده کنیم.
رویکرد تلویزیون تئاتر ایران حمایتی است
در ادامه بصیرت در پاسخ به این سؤال ترابی اقدم که ظرفیت‌های تلویزیون تئاتر ایران و چشم‌اندازهایی که برای آن وجود دارد، چیست و چقدر توانسته‌ایم به مدل‌های خارجی نزدیک شویم، گفت: بی‌شک تلویزیون تئاتر ایران در زیباشناختی تئاتر، ارتباط با مخاطب و معرفی این هنر به مخاطب تأثیرگذار است.
وی افزود: ما برای اینکه آثار باکیفیت‌تری برای اجرا آماده کنیم پس از جشنواره فجر، ضوابط و دستورالعمل‌هایی برای نحوه ضبط، صداگذاری و تصویربرداری آماده کردیم. برای این کار، یک منبع خارجی را دریافت و ترجمه کردیم و نظر کارشناسان را گرفتیم تا تولیدکنندگان آثار بدانند اثری که قرار است ضبط و برای پخش در پلتفرم‌ها تهیه شود، باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد.
تلویزیون تئاتر ایران ماحصل این رویکرد بود تا بتوانیم این اتفاق را در شرایط کرونا و ضرورتی که به آن رسیده بودیم عملی کنیم و مخاطبان تئاتر را در این شرایط حفظ و مکانی برای عرضه آثار فعالان تئاتر فراهم کنیم.
بصیرت با اشاره به نمایش ۴۷ اثر جشنواره فجر در این پلتفرم، گفت: تلویزیون تئاتر ایران یک نوزاد چندماهه است و برای ارتقای آن نیازمند مشورت با همه دغدغه مندان تئاتر می‌باشد. بی‌شک مطالبه اهالی تئاتر آن را تکمیل‌تر خواهد کرد. چون به دنبال آن هستیم تا نخست نگاه حمایتی به صاحبان اثر داشته باشیم و در گام بعدی با معرفی تئاتر به مردم، به چرخه آن کمک کنیم.
این پلتفرم می‌تواند به اقتصاد تئاتر کمک کند
در ادامه ترابی اقدم با تأکید براینکه رویکرد حمایتی مانعی برای درآمدزایی محسوب نمی‌شود و می توان از راه‌های گوناگون کسب درآمد کرد، از نظری درخواست کرد پیشنهادهای خود را در خصوص چگونگی توسعه تلویزیون تئاتر ایران عنوان نماید.
یکی از راهکارهای جذب مخاطب به این سمت، دعوت از خانواده سینماست. ادبیات نمایشی ما نیازمند برنامه‌ساز تلویزیونی است. ما باید در زمان ضبط نمایش، جنبه‌های زیباشناختی را برای آثار تعریف کنیم. اینکه بخواهیم با یک دوربین تئاتر را ضبط کنیم، قطعاً به‌مرور مخاطب را از دست می‌دهیم.
وی با اشاره به اینکه کمپانی‌های بزرگ برای ضبط نمایش از برنامه‌سازان تلویزیونی استفاده می‌کنند، تصریح کرد: اگر لحظات مهم اثر شکار نشوند و تصویرسازی درست نداشته باشیم مطمئناً مخاطب را نمی‌توانیم جذب کنیم.
رئیس دانشکده هنر دانشگاه سوره تأکید کرد: ما در تله‌تئاتر به خاطر کاهش هزینه، دکور را حذف کردیم، موسیقی را حذف کردیم و... فکر کردیم می‌توانیم مخاطب را جذب کنیم اما درنهایت همین اقدامات باعث شد تئاتر از گروه برنامه‌های تلویزیون حذف شود. در تئاترهایی که از پلتفرم‌های مجازی بهره می‌گیرم باید زیباشناختی را لحاظ کنیم. اینکه بخواهیم فقط نمایش نشان دهیم در برنامه‌ریزی بلندمدت با مشکل روبرو می‌شویم.
وی اضافه کرد: با یک برنامه‌ریزی درست می‌توانیم ۳۰-۴۰ میلیون جوان کشور به‌ویژه در شهرستان‌ها که به دلایل مختلف ازجمله مسافت امکان حضور در تماشاخانه‌های بزرگ را ندارند را جذب کنیم. این پلتفرم می‌تواند معرف باشد، می‌تواند به اقتصاد تئاتر کمک کند اما لازمه آن تعریف درست از این مقوله است.
نظری در ادامه با اشاره به اینکه این پلتفرم برای مخاطب ساکن برنامه‌ریزی‌شده است، گفت: ما مخاطبان ایستگاهی و محرک مثل مسافران هواپیما یا مترو هم داریم که می‌توانیم برای آنها نیز برنامه‌ریزی کنیم و آنها با صرف یک هزینه، آثار کوتاهی را در مدت‌زمان طی مسیر ببینند.
آینده روشن تلویزیون تئاتر ایران در کمک به اقتصاد هنرهای نمایشی
در ادامه رضا بصیرت در پاسخ به این سؤال که آینده تلویزیون تئاتر ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید گفت: تلویزیون تئاتر ایران بی‌شک یکی از ماندگارترین آثار انجمن هنرهای نمایشی است. آینده آن را بسیار روشن می‌دانم و بی‌شک به مرحله‌ای خواهیم رسید که آثار استاندارد به نمایش گذاریم.
وی افزود: ما فقط بر معرفی تأکید نداریم و به دنبال کمک به اقتصاد تئاتر هستیم و در آینده حتماً کارهای اقصی نقاط کشور دیده و آثار به سراسر جهان عرضه خواهد شد. بی‌گمان با بودجه دولتی نمی‌توانیم برای مخاطب برنامه‌ریزی کنیم و این هدف نیازمند حمایت و همکاری سایر سازمان‌های و نیز صاحبان اثر است.
رئیس دانشکده هنر دانشگاه سوره نیز در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: بی‌شک تلویزیون تئاتر ایران یک مطالبه است و خیلی زودتر باید اتفاق می‌افتاد. یقین دارم این پلتفرم آورده‌های زیادی خواهد داشت و همه هنرمندان از آن استفاده خواهند کرد.
نظر شما