باید های پیش و پس از تزریق واکسن کرونا

به عقیده پزشکان و کارشناسان حوزه بهداشت و درمان، تردیدی نیست که رعایت برخی نکات تغذیه‌ای و پرهیز از مصرف برخی غذاها، می‌تواند باعث ارتقای سلامت و تقویت کارایی سیستم ایمنی بدن افراد شود که این وضعیت مانع از بروز علائم و عوارض احتمالی ناشی از تزریق واکسن کرونا در آنان خواهد شد.

رییس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: این روزها برای بسیاری از افراد، که برای واکسیناسیون علیه ویروس کرونا آماده می‌شوند یا این واکسن را تزریق کرده اند،  این سوال مطرح می‌شود که قبل و بعد از واکسیناسیون چه نکاتی را در تغذیه و رفتار خود باید رعایت کنند تا بیشتر به ایمنی آنها کمک شود.

دکتر زهرا اباصلتی افزود: به طور کلی می توان گفت ضروری است افراد با مواد غذایی که به سلامت و افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن آنان در زمان واکسیناسیون کمک می‌کند،  آشنا شوند تا بتوانیم علائم و عوارض احتمالی ناشی از واکسیناسیون را به حداقل رسانده و سیستم ایمنی خود را در برابر این بیماری موذی تقویت کنند.

وی در خصوص نکات مهم تغذیه‌ای قبل از واکسیناسیون بیان کرد: در زمان واکسیناسیون فرد نباید ناشتا باشد، زیرا ممکن است پس از تزریق واکسن دچار سرگیجه یا اُفت فشار شود که برای جلوگیری از بروز این مشکلات در هنگام واکسن زدن، لازم است افراد صبحانه یا میان وعده ساده‌ای مصرف کرده و شب قبل از واکسیناسیون نیز غذای سبکی مانند سوپ حاوی مرغ، سبزی‌های سبز تیره تازه (اسفناج، جعفری و کلم بروکلی) میل کنند که این موضوع به ویژه در مورد افرادی که ترس از آمپول زدن دارند، حتما باید رعایت شود.

رییس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: همچنین مصرف شیر، میوه، تخم‌مرغ و لقمه نان و پنیر، همراه با سبزیجاتی مثل گوجه فرنگی، خیار و غیره به عنوان صبحانه یا میان وعده قبل از تزریق واکسن توصیه می‌شود.

دکتر اباصلتی تأکید کرد: توصیه دیگر ما این است که فرد شب قبل از واکسیناسیون، خواب خوب و راحتی داشته باشد و بهداشت خواب را رعایت کند، زیرا خواب کافی و آرام یکی از رازهای سلامت و طول عمر انسان، همراه با زندگی بانشاط است و نقش مهمی در آماده‌سازی سیستم ایمنی بدن و تقویت آن ایفا می‌کند.

وی با بیان اینکه خواب خوب، آرام و پیوسته به دفع مواد زاید بدن کمک می‌کند، خاطرنشان کرد: بنابراین باید از کار کردن با هرگونه دستگاه الکترونیکی همچون تلفن همراه و کامپیوتر و تماشای طولانی‌مدت تلویزیون،  حداقل یک ساعت قبل از خواب تا حد امکان پرهیز شود، این کار باعث می‌شود فرد بتواند خواب راحت و عمیقی داشته باشد و بدن وی در آرامش کامل تا صبح استراحت کند.

اباصلتی افزود : از سوی دیگر مصرف غذاهای ساده و سبک می‌تواند زمینه ساز یک خواب خوب باشد، که باید سعی کرد بین مصرف شام و زمان خواب حدود ۲ ساعت فاصله بیفتد، ضمن اینکه مصرف یک لیوان شیر گرم به داشتن یک خواب راحت کمک می‌کند.

رییس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در مورد اینکه در زمان‌های قبل و بعد از واکسیناسیون کدام ماده غذایی باید بیشتر مصرف شود، تصریح کرد: در این زمان‌ها مصرف آب و مایعات فراوان، مواد غذایی ضدالتهاب، مصرف بیشتر سبزی‌ها و میوه‌ها، مصرف منابع غذایی پروتئینی و مکمل ویتامین "د" توصیه می‌شود.

دکتر اباصلتی همچنین در خصوص اینکه در زمان‌های قبل و بعد از واکسیناسیون از چه غذاهایی باید پرهیز کرد، افزود: مصرف فست فودها، غذاهای چرب، سنگین و پرنمک و تنقلات شور و نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی شده و زمینه را برای ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله کرونا فراهم می‌کند که همواره باید از مصرف بی‌رویه آنها اجتناب شود؛ همچنین توصیه می‌شود به منظور عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن، قبل و پس از واکسیناسیون از مصرف اینگونه غذاها خودداری شود، ضمن اینکه از مصرف روغن‌های نباتی جامد و نیمه جامد، روغن‌ها و چربی‌های حیوانی به دلیل تحریک و ایجاد التهاب،  پرهیز شود.

وی گفت: عوارض ناشی از واکسن به طور معمول از ۱۲ ساعت تا کمتر از ۷ روز بعد از تزریق واکسن به طور متغیر و خفیف در بعضی افراد ممکن است رخ دهد و در موارد بسیار نادر برخی عوارض ممکن است یک ماه بعد از واکسیناسیون بروز یابد که این عوارض شامل تب، بدن درد و خستگی، ضعف و بی‌حالی، تهوع و استفراغ، اسهال، یبوست و بی‌اشتهایی است و توصیه ما در این حالات مصرف مایعات و غذاهای آبدار، میوه‌جات، سبزیجات، لبنیات، گوشت، دل و جگر، زرده تخم‌مرغ، غلات سبوس دار، حبوبات، مغزها، منابع غذایی ویتامین‌های گروه "بی"، منابع غنی از امگا ۳، منابع غذایی منیزیم دار، ترکیبات حاوی کافئین، منابع غذایی حاوی ب۶، ب ۱۲ و ب ۲ و شربت عسل با کنترل قند خون است، ضمن اینکه افزودن دارچین، زنجبیل و سیاهدانه به غذاها هم توصیه می‌شود.
معاون دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: در حال حاضر واکسیناسیون گروههای هدف در مشهد برای گروه سنی ۵۸ به بالا و در شهرستانهای زیر پوشش این دانشگاه برای گروه ۵۵ سال به بالا آغاز شده‌ است.  اکنون ۷۰ درصد جمعیت ۸۰ سال به بالا، ۸۰ درصد جمعیت ۷۰ تا ۷۵ ساله، ۶۱ درصد جمعیت ۶۵ تا ۶۹ ساله و ۴۶ درصد جمعیت ۶۰ تا ۶۴ ساله در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد علیه کرونا واکسینه شده‌اند.
وی ادامه داد: روند انجام واکسیناسیون در گروههای هدف به سرعت پیش می‌رود و دانشگاه علوم پزشکی مشهد هر هفته دو تا سه محموله واکسن دریافت می‌کند.
دکتر مهدی قلیان اول اگفت: بررسی ها نشان داده است که فوتی‌های ناشی از کرونا در جمعیت بالای ۷۰ سال کاهش یافته و میانگین سنی فوت‌شدگان از ۶۲ به ۵۳ رسیده که گسترش واکسیناسیون در سنین بالا و همچنین ابتلا به سویه هندی آن در سنین پایین‌تر علت اصلی آن مطرح شده است.
وی افزود: اکنون دوران خودمراقبتی و آگاه‌سازی است، به طوری که هر فرد باید از خود و اطرافیانش مراقبت کند و با مشاهده علائمی مانند گلودرد، تب، بی‌حالی، کسالت، کوفتگی و آبریزش‌ بینی خود را قرنطینه کرده و رعایت پروتکل‌های بهداشتی شامل ماسک زدن، دوری از تجمع و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی را جدی بگیرد.

از سوی دیگر به زعم کارشناسان دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، می توان به اطلاعاتی اشاره کرد که می تواند به شما در بهتر گذراندن دوره پس از واکسیناسیون کمک کند.

نیاز به استراحت

توصیه می شود که شب قبل از واکسیناسیون خواب خوب و راحتی داشته باشید و بطور کلی بهداشت خواب را رعایت کنید.

خواب کافی همراه با آرامش، نقش مهمی در آماده سازی سیستم ایمنی بدن و تقویت آن ایفا می کند. خواب خوب، آرام و پیوسته به دفع مواد زاید بدن کمک می کند، شب قبل از واکسیناسیون از کار کردن با هرگونه دستگاه دیداری الکترونیکی (موبایل، کامپیوتر و تلویزیون) تا حد امکان پرهیز شود، این کار باعث می شود بتوانید خواب راحت و عمیقی را تجربه کنید و بدن شما بتواند در آرامش کامل تا صبح استراحت کند.

چه مواد غذایی را باید بیشتر خورد

مواد غذایی ضد التهاب، از جمله یک رژیم غذایی سالم که در طولانی مدت رعایت شود پاسخ ایمنی بدن را بهبود بخشده و به ما کمک می کند تا بهتر با عفونت ها مبارزه کرده و پاسخ ایمنی به واکسیناسیون را تقویت کرد. مصرف بیشتر غذاهای تازه و طبیعی مانند میوه ها، سبزیجات، ماهی های چرب، آجیل و مغز دانه ها به کارکرد بهتر سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند زیرا التهاب کمتری در بدن ایجاد می کند.

خوردن غذاهای ضد التهاب پس از تزریق واکسن می تواند موثر باشد بطور مثال زردچوبه جزو ادویه ای است که خاصیت ضد التهابی دارد و می توانید آنرا به غذا اضافه کرده و یا در چای مصرف کنید. همچنین ماهی نوعی غذای ضد التهاب محسوب می شود. ماهی آزاد، خال مخالی، ساردین و شاه ماهی و روغن ماهی بیشترین امگا ۳ را به عنوان عامل ضد التهابی دارند. آجیل، بادام، گردو و روغن زیتون فرابکر نیز از مواد غذایی ضد التهاب محسوب می شوند.

مواد مغذی تقویت کننده سیستم ایمنی بدن، خوردن غذای بسیار مغذی حاوی انواع ویتامین ها و مواد معدنی بویژه زینک و ویتامین "ث" به سیستم ایمنی بدن کمک می کند. البته این به آن معنی نیست که مصرف مکمل ها سبب عملکرد بهتر واکسن می شود. منابع غذایی ریزمغذی ها عبارتند از انواع میوه و سبزی تازه فصل و لبنیات.

تامین آب بدن به میزان کافی قبل و بعد از تزریق واکسن کووید بسیار مهم است. مصرف مایعات کافی نه تنها سبب عملکرد بهتر بدن در شرایط جدید واکسیناسیون می شود، بلکه، سبب می شود از افت فشار افرادی که معمولا ترس از آمپول و یا واکسن دارند نیز جلوگیری کند. افرادی که ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، فشار خون بالا یا بیماری های ریوی دارند در خصوص میزان مصرف مایعات باید با پزشک خود مشورت کنند. مواد غذایی آبدار مانند میوه ها، سبزیجات، انواع سوپ و آبگوشت علاوه برکمک به تامین آب بدن، سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می کند. همچنین در صورت ایجاد تب بعد از واکسیناسیون، توصیه می شود مایعات به میزان فراوان نوشیده شود.

در خصوص غذاهایی که باید از مصرف آنها پرهیز شود هم باید از مصرف غذاهای فرآوری شده، نه فقط هنگام تزریق واکسن، بلکه در تمام طول سال پرهیز کرد، روغن های گیاهی مانند روغن ذرت، روغن سویا و سایر مواد غذایی فرآوری شده (مانند فست فود، غذاهای سرخ شده و غذاهای کنسروی) که معمولا در بدن ایجاد التهاب می کنند، نیز اجتناب شود.