پسری نوجوان میان شلوغی لاله‌زار «فوق‌العاده؛ فوق‌العاده؛ خبر جدید...» را با صدای بلند فریاد می زند، عده ای برای چند لحظه توقف می‌کنند و با پرداخت چند قران صاحب روزنامه می‌شوند و عده ای هم همانجا روزنامه را باز می کنند و می خوانند اما همه مردم سواد ندارند و گاهی پیش می آید که آنهایی که باسوادترند، خبرها را در میان قهوه‌خانه یا به تناسب اهمیت خبر و تحلیل‌های روزنامه‌نگاران، در پیاده‌رو برای بقیه می‌خوانند. با همه اینها روزنامه ها در میان مردم جایگاه ویژه ای دارد، آن را نماد آگاهی و روشنفکری می دانند و این روزنامه نگاران هستند که به نوبه خود در وقایع مختلف مردم را نسبت به موضوعات مختلف آگاه می‌کنند و نمی توان امروز درک کرد که خبرنگاران و روزنامه نگاران تا چه اندازه تاثیرگذار بودند اما حالا روزنامه‌ها آرام گوشه‌ای از دکه آرام گرفته‌اند. تیترهای‌شان هرچقدر هم جنجالی باشد، میان همهمه ها گم می‌شود. آدم‌ها بیشتر توی گوشی‌های‌شان
به دنبال جنجال و خبرند تا روی دکه‌های مطبوعاتی، خبرها داغ داغ در شبکه‌های اجتماعی به دست آدم‌ها می‌رسد. هرکس تحلیل خود را از وقایع دارد و خبرنگاران آنچنان که باید مورد توجه قرار نمی گیرند.
روز خبرنگار
نخستین خبرنگار خارجی که در اثنای اشغال «کابل» توسط طالبان به شهادت رسید، یک خبرنگار ایرانی بود. شبه نظامیان طالبان در بدو ورود به پایتخت افغانستان به قتل عام گسترده ای دست زدند که در این میان یک خبرنگار ایرانی به همراه هشت تن از اعضای کنسولگری ایران به شهادت رسیدند. شهادت خبرنگار ایرانی بازتاب گسترده ای در سطح جهان داشت. این روز؛ یعنی ۱۷ مرداد به دلیل اهمیت موضوع در شورای فرهنگ عمومی به عنوان «روز خبرنگار» تصویب و اعلام شد. از آن زمان سالروز شهادت محمود صارمی، روز نمادین در بزرگداشت ضرورت آزادی مطبوعات و نقش بی بدیل روزنامه نگاران و خبرنگاران در این فرآیند است.
شکارچی داغ‌ترین اخبار
خبرنگاران باید همیشه گوش به زنگ باشند و به مانند یک شکارچی ماهر، بهترین و داغ ترین خبرها را شکار کنند. آنها در کنار حس کنجکاوی که جز جدایی ناپذیر وجودشان است، ذوق و استعداد، سرعت و حق طلبی نیز دارند. این قشر در هر رویداد، بحران و اتفاق کوچک و بزرگ همواره آماده‌باش هستند تا افکار عمومی را با اخبار و گزارش‌های مستند، صادقانه و حرفه‌ای خود در مسیر صحیح هدایت کنند و حتی در موارد لازم با جریان‌سازی خاص، طیف وسیعی از جامعه را به سمت آن رویداد و مدیریت صحیح سوق دهد. پس خبرنگار اسلحه‌ای به قدرت قلم‌ها، چشمی به وسعت دوربین‌ها و جریانی تاثیرگذار به نعمت کلام و بیان دارد که می‌تواند بهترین راهبردها را در جامعه به سرعت جاری سازد و در زمان کمی انبوهی از افکار، اراده‌ها و حتی افراد، نهادها و مجموعه‌ها را در کنار هم برای انجام رویدادی خاص و مورد نیاز جامعه به ویژه برای ایجاد روحیه و همدلی در بحران‌ها منسجم و متمرکز کند.
البته در کنار همه اینها خبرنگار با گریه مردم می‌گرید، با شادی مردم می‌خندد، با درد مردم درد می‌کشد و با بی‌تفاوتی و بی‌مسوولیتی برخی نیز در مدیریت خون غصه دار شده و نیشتر از قلم بر جان می‌زند تا بتواند به رسالت خود عمل کند. خبرنگار سپر بلای برخوردها، تحقیرها و شاید سالی یکبار در جایگاه تقدیرها و روزی به نام روز خبرنگار لوح تقدیر دریافت و بر مسوولیتی خطیر و سرنوشت‌ساز رسالت قلم را معنا می‌کند.
وظیفه خبرنگاران اطلاع رسانی، آگاهی دهی به افکار عمومی، ایجاد سرگرمی و تفریح برای افکار عمومی و مخاطبان و در نهایت حفظ و انتقال میراث است که در تاریخ روزنامه نگاری در ایران، نیز تلاش شده است که رسالت‌های نام برده شده به صورت خواسته یا ناخواسته پیگیری شود.
خبرنگاران و کرونا
خبرنگاری کار بسیار سخت، استرس زا و پرمسوولیتی است که ورود و فعالیت افراد شاخص و نخبه را در این عرصه می‌طلبد. به خصوص در این روزهایی که که ویروس کرونا جهان را درگیر خود کرده و جبهه ای پراسترس، حساس و حیاتی برای خبرنگاران در امر اطلاع‌رسانی و آموزش مردم در مواجهه با این پدیده شوم و مرگبار شده است، مسوولیت این قشر دوچندان شده است. شیوع کرونا، کار فعالان خبری را تعطیل نکرد، بلکه بار مضاعف را آنهایی به دوش کشیدند که علاوه بر مسایل روزانه و همیشگی، حالا بحران کرونا هم اضافه شده است و این افراد خود را موظف می‌دانند که کار کنند، هر چند که جلسه‌ای برگزار نشود چرا که تولید محتوا، نیازی به این جلسه ها ندارد و خبرنگار به شکل تلفنی یا پیام‌های نوشتاری و صوتی در فضای مجازی، این کار را انجام می‌دهد.
بنابراین به طور کلی خبرنگار در محل وقوع رویدادها، چشم و گوش رسانه و مردم است. او باید با استفاده از ویژگی های خدادادی و نیز خصوصیاتی که در دوره های آموزشی دیده به کشف حقیقت ها بپردازد و آن را در کمترین زمان به مخاطبان خود برساند. گاه خبرنگاران تیزهوشی پیدا می شوند که با توجه به حوادث پیش آمده و نیز تجربه های گذشته، به پیش بینی حوادث آینده می پردازند و به مردم در مورد منافع ملی، اعتقادات و نیز فرهنگ حاکم هشدارهایی می دهند. خبرنگار خوب، خبرنگاری است که از خطر کردن نهراسد و همواره به دنبال کشف حقیقت باشد.
مشکلات و دغدغه‌ها
در دنیای کنونی قدرت در دست رسانه‌ها و خبرهایی است که روی خروجی رسانه منتشر می‌شود. خبرنگاران نه تنها در زمان کار با آن بحث درگیر هستند بلکه می‌توان گفت حرفه آنها ریشه در زندگی شخصی شان دوانده و در بسیاری از مواقع جان و مال آنها را نیز نشانه گرفته است و این کمترین مشکل و دغدغه خبرنگاران است که با آن مواجه هستند اگر بخواهیم مشکلات آنها را توضیح دهیم، بارها گفته شده، پاره ای از این مشکلات عبارتند از «فقدان برخورداری از امنیت شغلی، عدم همکاری مسوولان در پاسخگویی مناسب به خبرنگاران به ویژه در بحران ها در نتیجه وارد آمدن فشار مضاعف به خبرنگار در تهیه خبر، مشکلات معیشتی و نداشتن پوشش بیمه ای برای همه خبرنگاران، ورود افراد فاقد تخصص به این حرفه و در نتیجه نامناسب سازی فضای کار رسانه ای» اشاره کرد.
اینکه فعالیت بیشتر خبرنگاران به صورت حق التحریر است، باعث شده تا نگاه خبرنگاران از سمت و سوی تخصصی شدن به طرف تامین مالی برود و همه اینها باعث شده تا خبرنگاران روز به روز غم نان بیشتری داشته باشند.
نظر شما