بسیاری از مردم در کسب و کارشان ملاک مادی داشته و می‌کوشند در قبال تلاش در حرفه خود درآمد بالا داشته باشند اما، چراغ خانه خبر نورش را از فرهنگ، عشق و معرفت گرفته و به قول قدیمی‌ترها شاید آب و نان کمی داشته باشد اما، رضایت قلبی خبرنگار در سامان آشفتگی‌های جامعه، کمک به مردم و ارایه اخبار و اطلاعات صحیح مقوله‌ای است که شاغلان این حرفه آن را بر درآمد اندکشان ترجیح داده‌اند.
خبرنگاری و روزنامه‌نگاری در ایران پولساز نیست و همین امر باعث می‌شود تنها افرادی در آن بمانند که عشق خالص به رسالت خبری دارند و بسیاری از شاغلان این حرفه با دشواری‌های درآمد اندک می‌سازند اما، قلمشان را نمی‌فروشند و از حق مردم و نقد منصفانه کوتاه نمی‌آیند.
به خبرنگار لقب گوش شنوا و چشم بینای جامعه را داده‌اند و این کسوتی است که بر تن هر فردی نخواهد بود ، نوعی تعهد سنگین که خبرنگاران متعصبانه برای آن می‌کوشند و هر تنگنا و سختی را به جان می‌خرند.
گام برداشتن در مسیر اطلاع‌رسانی آگاهانه به معنی خطرنگاری است، تجربه‌ای متفاوت که با همه دشواری‌هایش حلاوت خدمت صادقانه را در خود دارد و سربازان سنگر خبر آن را آگاهانه برگزیده‌اند.
هفدهم مرداد در تقویم با عنوان روز خبرنگار نامگذاری شده و بهانه مناسبی است که دغدغه‌های این حرفه را از زبان خبرنگاران چند رسانه متفاوت کشورمان مرور کنیم و با سختی‌های کار خبرنگاری در حوزه‌های مختلف آشنا شویم.
سالگرد شهادت مظلومانه «محمود صارمی» خبرنگار ایرنا به دست طالبان در افغانستان، نماد تلاش، حقیقت، صداقت، استقلال، ایثار، امانت، مسئولیت، تعهد، دلسوزی، وظیفه‌مندی است و با اینکه خبرنگاری سال‌هاست عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور را یدک می‌کشد اما، زحمتکشان این عرصه بسیاری از موارد اشاره شده در قانون را در حد گفتار می‌بینند و از وضع موجود رضایت ندارند ضمن آنکه شاغلان این حرفه در کارهایشان ناگفته‌های زیادی دارند که شاید باید به بهانه این روز برجسته‌تر مطرح شود.
خبرنگاری تنها یک شغل نیست بلکه عشق به مردم است
«یدالله رحمتعلی» متولد ۱۳۲۷ از سال ۱۳۴۱ در روزنامه اطلاعات کار خبر را آغاز کرده و هنوز با عشق وافر در خبرگزاری مهر استان مرکزی قلم می‌زند و معتقد است که با همه سختی‌ها اگر بار دیگر قدرت انتخاب شغل داشته باشد ، خبرنگار خواهد بود.
وی اظهار داشت: وقتی با عشق به انعکاس و بیان مشکلات مردم به مسئولان می‌پردازم تمام مشکلات زندگی کمرنگ می‌شود و به حاشیه می‌رود و این سرمایه‌ای است که آرامش حاصل از آن را با هیچ چیز نمی‌توان عوض کرد.
این خبرنگار پیشکسوت افزود: خبرنگار در حین جسارت باید صداقت بیان داشته باشد و چنانچه با مسئولی ناخودآگاه به مشکلی برخورد کرد دست به قلم نشود و مطالبی را صورت غرض‌ورزی به رشته تحریر درآورد و می‌طلبد که خبرنگاران جوانی که وارد عرصه خبر می‌شوند در نگارش خود صداقت داشته باشند و امانتدار باشند.
رحمتعلی اظهار داشت: خبرنگاران همانند یک سرباز در خط مقدم جبهه هستند و باید قلم به دست و آماده باش در خدمت جامعه باشند.
وی ادامه داد: عشق و علاقه مهمترین عامل حضور در عرصه رسانه است بین مردم و با مردم خندیدن و با قصه های مردم اشک ریختن است که این مهم می‌تواند از شاخصه‌های یک خبرنگار ایده‌آل باشد.
وی بیان کرد: تلخ ترین اخبار مربوط به شیوع ویروس کرونا، تلفات هموطنان و مدافعان سلامت و در ساله‌ای گذشته نیز تصادفات جاده ای، زلزله ، سیل که موجب ویرانی خانه‌ها و تلفات بسیاری از مردم این سرزمین شد که به ناچار باید برای آگاه بخشی و اطلاع رسانی مردم منعکس می‌کردیم.
برخوردهای سلیقه‌ای خبرنگاران را می‌آزارد
سردبیر روزنامه عطریاس مرکزی در گفت وگو با ایرنا بیان کرد: محدودیت‌های قضایی و سیاسی و برخوردهای سلیقه‌ای مسایلی است که خبرنگاران را می‌آزاد ، باید قوانین مربوط به حوزه مطبوعات بازنگری جدیدی داشته و به درستی از جایگاه خبر و خبرنگاری دفاع کند.
«آزاده بکایی» افزود: در ایام کرونا با وجود اینکه در ستاد کرونا، مطبوعات و رسانه‌ها در گروه یک شغلی قرار گرفته اند اما، خبرنگاران از عرصه اطلاع‌رسانی حذف شده‌اند که این امر سبب انتشار خبرهای کانالیزه شده و فضای غبار آلود از وضعیت جامعه شده، فضایی که تحلیل‌های کارشناسی دقیق را به حاشیه برده است.
وی تصریح کرد: به‌نظر می‌رسد که وزارت فرهنگ و ارشاد باید راهبردهای قوی‌تری را به‌عنوان نهاد مادر برای اهالی رسانه لحاظ کند و تشکیلات اداره کل فرهنگ و ارشاد در استان‌ها نیازمند بازنگری و پوست اندازی است، ضمن آنکه وجود یک سندکای قوی صنفی برای خبرنگاران ضرورت است.
بکایی خاطرنشان کرد: نبود تشکل صنفی قدرتمند برای فعالان عرصه رسانه سبب شده خبرنگاران آن‌گونه که باید در جایگاه واقعی خود قرار نگیرند، شاید به‌همین دلیل ما شاهد فعالیت نشریاتی با تاثیرگذاری پایین در جامعه و عدم تحقق روزنامه‌نگاری حرفه ای هستیم و این مسئله در کنار مسایل اقتصادی و توجه کم به معیشت خبرنگاران فضای خبری را به محاق برده است.
این فعال عرصه رسانه دراستان مرکزی، توسعه فضای مجازی را فرصتی مغتنم برای اهالی خبرعنوان کرد و گفت: با وجود محدودیت‌ها و معضلات اینترنت، خبرنگاران تلاش می‌کنند در کمترین زمان اخبار را به اطلاع مردم برسانند و بسیاری از نشریات سعی دارند نسخه‌های خود را به‌صورت الکترونیکی منتشر کنند اما، به دلیل برخی مشکلات در به‌روزرسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تحقق حمایت‌های حداقلی این وزارتخانه و اصرار متولی فرهنگی کشور مبنی بر چاپ نسخه کاغذی مجبور هستند هنوز به انتشار روزنامه‌های مکتوب بپردازند و نمی‌توانند با فضای روز انتشار مطبوعات در دنیا رقابت کنند.
سردبیر روزنامه عطریاس مرکزی با اشاره به این مطلب که خبر دنیای متنوعی دارد و خبرنگاران هزاران روز تلخ و شیرین را تجربه می‌کنند، گفت: سخت‌ترین روزهای کاری یک خبرنگار،هنگامی است که در حسرت آزادی بیان خودسانسوری می کند و هنگامی است که همکار خود را می بیند که به‌دلیل یک اظهار نظر باید دشواری‌های قضایی را تحمل کند.
رسانه‌های محلی نیازمند تغییر راه
مدیر مسئول هفته‌نامه «نامه اراک» نیز در خصوص مشکلات خبرنگاران گفت: فناوری ارتباظی روز به روز درحال گسترش است و اگر رسانه‌های محلی به سرعت تغییر مسیر ندهند از غافله عقب می‌مانند.
«سمیه بصیرت» تاکید کرد: رسانه‌های محلی تا قبل از ظهور رسانه‌های مجازی با شیوه سنتی تولید، چاپ و طراحی را انجام می‌دادند و روزنامه‌نگاران کمتر برای تغییر در سبک نوشتن و انتخاب خبر چالش داشتند اما،این روزها با وجود تلفن همراه و شبکه‌های مجازی هر شهروند یک خبرنگار است محتویات سرگرم‌کننده و اطلاعات در کمترین زمان رد و بدل می‌شود و اینجاست که روزنامه‌نگاران حرفه‌ای باید گوی سبقت را ربوده و ابراز جدید فناوری را با حرفه خود صحیح و بهنگام پیوند دهند.
وی افزود: هر چند که مطالب رنگارنگ فضای مجازی از نظر سندیت و صحت به صورت صددرصدی ممکن است مورد تایید نباشد اما، مخاطبان تشنه خبر را ارضا می‌کند بنابراین هنر اهالی رسانه‌است که در بازه زمانی مناسبی با استفاده از ترفندهای حرفه‌ای اخبار درست را به مردم برسانند و تحلیل‌های اصولی در عرصه خبر داشته باشند.
مدیر مسئول هفته‌نامه «نامه‌اراک» یادآور شد: از سوی دیگر با رواج سواد رسانه‌ای به مخاطب آگاهی داده شود و همه آن چیزی که در رسانه‌های موبایلی منتشر می‌شود علیرغم ظاهر فریبی آن صحیح نیست و مخاطب باید به دنبال خبر درست از مجرای حرفه‌ای آن باشد.
عشق به خبر گفتنی نیست
خبرنگار هفته‌نامه سرچشمه استان مرکزی نیز گفت : تیرماه سال ۱۳۷۸ به پیشنهاد یکی از دوستانم با حرفه خبرنگاری آشنا شده و به دفتر هفته‌نامه لاله‌سرخ استان مرکزی رفتم و در این سال‌ها عشق به شغل خبرنگاری هرروز در من شعله‌ورتر شده و اگرچه مشکلات زیادی در این مسیر بوده و بی‌مهری‌ها شده اما، به خبرنگار بودن افتخار می‌کنم.
«اکرم یوسفی» افزود: نبود درآمد ثابت و پایین بودن میزان درآمد از مشکلات جدی است و بسیاری از اهالی قلم مجبورند برای تامین معیشت شغل دوم و سوم داشته باشند که مسئولان باید در حل این معضل بکوشند.
وی، خبرنگاران که چشم بینا و گوش شنوای جامعه و پل ارتباطی بین مردم و مسئولان عنوان کرد و گفت: به این قشر می‌بایست توجه بیشتری شود، متاسفانه از حداقل‌های مزایای شغلی نیز بی بهره هستند وامنیت در حرفه خود ندارند.
یوسفی بیان کرد: همیشه از مشکلات مردم گفته‌ایم و امروز می‌خواهم گوش شنوایی برای مشکلات خبرنگاران باشد که طیف بزرگی از آنان هنوز زیر چتر بیمه نیستند و برای تامین مسکن و گذران زندگی دغدغه جدی دارند.
وی تاکید کرد: خبرنگاران، بیمه قالیبافان، زنان خانه دار،رانندگان را پیگیر می شوند اما بیمه خودشان بلاتکلیف است.
این فعال رسانه اظهار داشت: قوانین دست و پا گیر سازمان ها و ادارات سبب شده بعد از بیست و چند سال فعالیت در حرفه خبرنگاری، با توجه به اینکه این شغل از مشاغل سخت و زیان‌آور در کشور ما محسوب می‌شود به‌دنبال این باشیم که چگونه می‌شود با قانون بازنشستگی ۲۰ سال سابقه خود را بازنشسته کنیم.
مسئولان دردهای خبرنگاران را بشنوند
خبرنگار خبرگزاری ایسنا نیز گفت: خبرنگاری شغل سخت و زیان‌آور مشخص شده اما در عمل بسیاری از مزایای آن برای شاغلان این حرفه لحاظ نمی‌شود.
«شقایق ابراهیمی» تاکید کرد: شغل خبرنگاری یعنی شنیدن درد مردم اما هیچ گوش شنوایی دردهای یک خبرنگار که در گرما و سرما، سیل و زلزله صف اول اطلاع رسانی است و نوک انگشتانش به واسه تایپ کردن‌های سریع بی‌حس شده، را نمی شنود، راهکارهای ارایه شده از سوی مدیران و مسئولان مربوطه فراوان است اما به عمل که می‌رسد این قشر بهره‌ای ندارند.
وی افزود: بسیاری از دست‌اندرکاران امور همواره صدا و سیما را بر رسانه‌ها و مطبوعات ترجیح داده و به جایگاه و عظمت و صلابت خبرنگاران هیچ‌گونه التفاتی ندارند و گاهی ساعت‌ها آنان را پشت در محل کارشان معطل می‌گذارند.
خبرنگار ایسنا بیان کرد : بیمه خبرنگاران با هفت خوان رستمش دغدغه حوزه رسانه است که هدفمند در استان اتفاق نیفتاده است و اکنون عده‌ای بازاریاب فرهنگی در این استان بیمه هستند و خبرنگاران واقعی از این امکان بهره‌ای ندارند.
ابراهیمی افزود: شرایط بیمه برای اصحاب رسانه در قانون باید به گونهای باشد که اصل استقلال خبرنگار حفظ شود و نباید بیمه برای برخی از رسانه‌ها وسیلهای باشد که دروازه‌بانی خبر از سویی مدیران رسانه به پیگیریهای اصحاب خبر بچربد.
وی گفت: بدتر از همه این است که بسیاری از بیمههای خبرنگاری در هفتهنامههای استان به شکل خانوادگی شده است و خبرنگاران محکوم به پرداخت حق بیمه خود در لیست کارفرما هستند.
ابراهیمی عنوان کرد: ما به‌عنوان خبرنگار شاید با مشکلاتی چون نبودن بیمه و حقوق پایین کنار آمده باشیم ولی نحوه پاسخگویی مسئولان بیش از هر چیز دیگری از نظر روحی ما را اذیت می‌کند.
این فعال رسانه‌ای بیان کرد: خبرنگار هیچگاه از مسئولان برای خود چیزی نخواسته و تمام همتش در پیگیری مشکلات مردم است ولی متأسفانه برخی از مدیران و مسئولان به موقع و دقیق پاسخ سؤال خبرنگار را نمی‌دهند.
وی تصریح کرد: در ایام شیوع کرونا جلسات خبری به‌صورت ویدئو کنفرانسی، وبینار و نشست‌های آنلاین برگزار می‌شود که این موضوع هزینه اینترنت زیادی را بر دوش خبرنگار می‌گذارد که با توجه به حقوق پایین بسیاری از خبرنگاران این نکته حائز اهمیت است.
۱۷ مردادماه همزمان با شهادت محمود صارمی در تقویم روز خبرنگار نامگذاری شده است.
نظر شما