مجلس به حفظ انسجام کابینه توجه داشته باشد

روزنامه ایران یکشنبه ۲۴ مرداد در گفت وگو با آیت الله سیدمحمد غروی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نوشت: فهرست وزرای پیشنهادی رئیس جمهوری درحالی به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده است که دو انتظار در جامعه و از سوی نخبگان مطرح است؛ نخست، رفع سریع‌تر مشکلات و دیگری تشکیل سریع کابینه. بخش دوم این انتظارات، متوجه مجلس شورای اسلامی است که اکنون کار بررسی صلاحیت‌ها و کارنامه وزرای پیشنهادی را آغاز کرده است.

همان طور که آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مطرح کرد، همگان انتظار دارند که مجلس در بررسی‌های خود حفظ انسجام کابینه مدنظر رئیس جمهوری را در اولویت قرارداده و درعین حال در کمترین زمان، زمینه و فرصت را برای آغاز به کار سیزدهمین دولت جمهوری اسلامی ایران فراهم کند. آنچه می‌خوانید، گفت‌وگوی «ایران» با این عضو جامعه مدرسین است که او دیدگاه‌ها و دغدغه‌های خود نسبت به مجلس، کابینه سیزدهم و نیز ملاحظات درباره عملکرد خود دولت را مطرح کرده است.

 انتظارات شما به عنوان یک شهروند و نیز به عنوان عضو جامعه مدرسین از کابینه سیزدهم چیست و به نظر شما کابینه جدید باید چه رویکردی داشته باشد؟
انتظاری که از کابینه آیت‌الله رئیسی وجود دارد، صرفاً این است که همکاران پیشنهادی یا انتخابی برای دولت از تخصص کافی و تعهد لازم برخوردار باشند و هم اینکه بتوانند همه ظرفیت فکری و توان جسمانی خود را برای اصلاح جامعه و رفع مشکلات کشور بکار بگیرند. این یک انتظار کلی است که؛ اولاً اعضای کابینه و دولت، کسانی باشند که واقعاً از عهده کارها بربیایند، یعنی توانایی، تخصص و تعهد داشته باشند و دیگر اینکه واقعاً شیفته خدمت باشند، نه اینکه خدمت را نردبانی قرار بدهند برای دستیابی به دنیای متنوع‌تر.

این انتظار شما ناشی از چیست؟
این انتظار به این دلیل مطرح است که امروز ما مشکلات زیادی در کشور داریم. البته نمی‌خواهم بگویم این مشکلات طبیعی نبوده است، اما مسأله این است که اگر افراد کارایی بیشتری می‌داشتند یا هماهنگی‌های بهتری انجام می‌گرفت، چه بسا مشکلات مردم کمتر و وضعیت ما بهتر از امروز بود. لذا از کابینه آیت‌الله رئیسی انتظار این است که این رویکردها اتخاذ شود.

البته برخی در همین روزها که هنوز کابینه تشکیل نشده، تلاش می‌کنند سطح انتظارات را بالا ببرند و حتی برخی به طعن یا جدی می‌پرسند که چرا فلان مشکل حل نشده است.

این رویکرد درست و صادقانه نیست و البته طرح این مطالب را نباید متوجه همه مردم دانست. به عبارت دیگر همه مردم این طور فکر نمی‌کنند زیرا مردم توجه دارند که مشکلات زیاد است و این مشکلات یک شبه حل نمی‌شود. مردم فهیم ما می‌دانند که باید به مسئولان و مدیران دولت زمان بدهند تا در مسیر رفع مشکلات بکوشند.

اما زمان دادن به دولت، نافی تشکیل سریع کابینه نیست.
در اینجا، مسأله به نوع انتظار ما از مجلس باز می‌گردد. به عبارت دیگر، علاوه بر انتظاراتی که از دولت داریم، یک انتظار ویژه هم از مجلس داریم و آن همکاری با دولت جدید است.

 این نکته بسیار مهمی است. گاهی رئیس جمهوری در بخشی از دولت چینش خاصی از مدیران را انتخاب می‌کند و افرادی که به نظر او متعهد هستند را با رایزنی‌ها و بررسی‌های مختلف انتخاب و منصوب می‌کند. اما به رغم این، گاهی دیده می‌شود که بر اثر دغدغه‌های غیرطبیعی، ممکن است این افراد در مجلس رأی اعتماد نگیرند که در این صورت چینش و ترکیب مد نظر رئیس جمهوری نیز به هم می‌خورد.

اگر ما انتظار داریم این افراد و شخصیت‌ها کارایی لازم را داشته باشند، ضمن درنظر گرفتن این نکته که قرار نیست مشکلات در کمترین زمان حل شود، با درنظر گرفتن همه این ملاحظات، انتظار می‌رود مجلس محترم هم همکاری کرده و به وزرای پیشنهادی رأی اعتماد بدهد. مجلس باید توجه داشته باشد که در مقابل خداوند مسئولیت دارد. در جایی که می‌بینند افراد توانمندی‌های لازم را دارند و قبلاً هم رایزنی‌های لازم شده، به وزرای پیشنهادی رأی اعتماد بدهند.

این طور نباشد که خدای نکرده هم وقت مجلس و هم وقت نظام گرفته شود و پس از بررسی‌های زیاد، به این افراد رأی اعتماد داده نشود تا به این ترتیب در کار کابینه و دولت هم ناهماهنگی ایجاد شود.

بنابراین شما معتقد هستید که حفظ انسجام کابینه و چینش مدنظر رئیس جمهوری برای کار دولت، اهمیت دارد؟
حفظ انسجام کابینه از اولویت بالایی برخوردار است زیرا در برخی دولت‌ها دیدیم برای فلان وزارتخانه که نقش مهمی هم دارد، رئیس جمهوری فردی را به مجلس پیشنهاد می‌کند، اما مجلس رأی اعتماد نمی‌دهد، در صورتی که همه می‌دانند آن فرد واقعاً کارا است، ولو اینکه مثلاً با جهت‌گیری‌های سیاسی یا مدیریتی ما همسو نباشد. این رأی عدم اعتماد باعث می‌شود گاه افراد ضعیف‌تری برای وزارتخانه‌ها و مسئولیت‌های مختلف انتخاب شوند که این هم به اجبار اتفاق می‌افتد، ضمن اینکه با کلیت تیم دولت هم هماهنگ نیستند. اما در همین حال، ما با وجود این رأی عدم اعتماد و بهم خوردن انسجام، همچنان انتظار داریم که چون وزرا، وزرای رئیس جمهوری هستند، کابینه و دولت کارایی لازم و مورد انتظار را داشته باشند.

این انتظار نادرستی است و به نظر می‌رسد اگر تا حدی رایزنی‌ها انجام شده و این طور تشخیص داده شده که این وزرا، وزرای مناسبی هستند، نمایندگان محترم به آنان اعتماد کنند و درعین حال به سلیقه رئیس جمهوری نیز اعتنا کرده و الزامات آن را لحاظ کنند زیرا در مرحله نخست، رئیس جمهوری مسئول کابینه است و مورد سؤال واقع می‌شود و مردم از او انتظار دارند. این مسأله بسیار مهمی است که انتظار می‌رود مجلس به آن توجه داشته باشد. گروه گرایی و جریان گرایی، باید کنار گذاشته شود و نباید گروه گرایی شاخص باشد. گاهی ما افراد خوب، متخصص، متعهد و متدینی را کنار می‌گذاریم، فقط به این دلیل که او مثل ما فکر نمی‌کند یا اینکه ما فکر می‌کنیم فرد دیگری بهتر می‌تواند این کار را انجام دهد. در حالی که باید حدنصابی در این رابطه‌ها در نظر گرفت و اگر کسی این حدنصاب را دارد، برای رضای خدا باید به او اعتماد کنیم.

اتفاقاً یکی از مواردی که برای کابینه آیت‌الله رئیسی شمرده می‌شود، این است که این کابینه وامدار جناح‌ها و گروه‌ها نیست و کسی نمی‌تواند بگوید فلان شخص در کابینه، سهمیه فلان جریان سیاسی است.

من این را یک نقطه مثبت برای کابینه می‌دانم، باوجود این مطمئن نیستم که مجلس به این انتظار نظر مثبتی داشته باشد، ولو اینکه ممکن است در شعار این طوری باشد. من مجلس را متهم نمی کنم، اما معتقدم مجلس باید نشان دهد که چنین رویکردی نسبت به مسائل دارد و غیرجناحی بودن کابینه را ارج می‌گذارد. نکته ای که هم مجلس و هم دیگران باید به آن توجه داشته باشند این است که بالاخره رئیس جمهوری می‌خواهد با این وزرای پیشنهادی کار کند.
گاهی ممکن است نقاط ضعفی از نظر کارایی و دیانت وجود داشته باشد که به دلیل همین ضعف‌ها، طبیعتاً فرد مورد نظر نمی تواند چنین مسئولیتی را قبول کند که این امر، حساب دیگری دارد.

اما مته به خشخاش گذاشتن و اینکه گاهی اوقات دوآتشه به مسائل نگاه کردن و مسائل تخصصی را ندیدن، یا اینکه بگوییم فلان فرد با ما آشنا است و می‌تواند به شهر و استان ما کمک کند، چنین نگرش‌هایی نباید نسبت به وزرای پیشنهادی وجود داشته باشد. آنچه همگان باید در نظر بگیرند، منافع کلی و نیازها و جهت گیری‌های اساسی نظام است.

شما درحالی بر ضرورت همراهی مجلس با وزرای پیشنهادی تأکید دارید که رهبر معظم انقلاب هم بر تشکیل فوری کابینه تأکید کردند. آیا این انتظار، ناظر به مشکلات اقتصادی یا کرونایی است که تشکیل فوری کابینه را ضروری می‌کند؟
وقتی کار دولتی به پایان می‌رسد و دولت جدیدی روی کار می‌آید، چه بخواهیم و چه نخواهیم، دولت و امور اجرایی کشور دچار فترت می‌شود، ولو اینکه مجموعه‌ها بسیار هم متعهد باشند. درحالی که امروز زمانی نیست که وقت و فرصت ما برای این فترت از دست برود. بلکه باید مسئولان به سرعت و فوریت انتخاب شوند و بر کارها مسلط  تا برای رفع مشکلات همت کنند.

 البته در این فوریت باید به یک نکته مهم هم توجه کرد و آن، حفظ و نگه داشتن نیروهای خوب گذشته است. به عبارت دیگر این طور نباشد که همه افراد و مدیران باقی مانده از گذشته را عوض کنند، بلکه باید کسانی که کارایی و پرونده سالمی دارند، ولو اینکه از دولت گذشته باشند، آنان را حفظ کنند تا به سرعت کارها آغاز شود. بنابراین، در کنار تذکر به مجلس، باید در این زمینه به دولت سیزدهم تذکر داد که نباید جناحی برخورد شود و کسانی که توانمند هستند، ولو اینکه در دولت گذشته بوده‌اند، نباید حذف شوند. اینکه بخواهیم صدر تا ذیل دولت، از معاونت‌ها تا رده‌های پایین‌تر را جابه جا کنیم، خطری برای کشور است.

در کشورهای دیگر هم این طور نیست که چنین تغییرات عمده‌ای پدید بیاید، بلکه در سطح محدودی تغییرات ایجاد می‌شود و براساس سیاست‌هایی که تدوین شده، کار پیش می‌رود. بنابراین، انتظار دیگر من یا مردم هم این است که نصب افراد از سوی وزرای جدید، براساس چارچوب باشد، یعنی کسانی که کارایی داشتند و بر کارها مسلط هستند، در مسئولیت‌های خود ابقا شوند زیرا در همه حال باید مصالح کلی نظام و شاخص‌های اصلی را در نظر گرفت.

آیت‌الله رئیسی بعد از انتخابات سفری به قم داشت و با علما و مراجع دیدار کرد. انگیزه و جهت‌گیری‌های ایشان به عنوان رئیس جمهوری را چطور دیدید؟
جهت گیری‌های کلی ایشان خوب است، اما این جهت گیری‌ها برخی مربوط به خود ایشان است و برخی دیگر مربوط به این است که ترکیب نهایی دولت چگونه خواهد بود. زیرا رئیس جمهور نمی‌تواند کار وزرا یا کار مدیران کل را انجام دهد. همه باید دست به دست هم بدهند و به رئیس جمهوری کمک کنند. صرف اینکه جهت گیری رئیس جمهوری چیست یا صرف اینکه آیت الله رئیسی شاخص‌های خوبی را هدفگذاری کردند، کفایت نمی‌کند، بلکه باید همه کمک کنند تا دولت و کشور در مسیر تحقق این اهداف حرکت کند.

به همین دلیل است که معتقدم باید به افراد مورد نظر رئیس جمهوری برای کابینه اعتماد کرد تا رئیس جمهوری بتواند با هماهنگی و انسجام و تعهد و تخصص مدنظر خود کارها را به سمت اهداف تعیین شده پیش ببرد. به عبارت دیگر رسیدن به اهداف، به ابزار، طرح و هماهنگی نیاز دارد. همه باید کمک کنند تا این اهداف محقق شود زیرا مردم انتظار زیادی دارند. ضمن اینکه نباید به مردم القا شود که رئیس جمهوری به این زودی مشکلات را حل کند، بلکه باید احساس کنند تلاش‌ها به سمت حل مسائل است و دولت در مسیر حل مسائل قرار دارد.