به گزارش ایرنا، روز شنبه کنفرانس بغداد با عنوان «کنفرانس همکاری و شراکت بغداد» با حضور سران و مقامات کشورهای مختلف از جمله فرانسه، ایران، ترکیه، عربستان، مصر، اردن، امارات، قطر، کویت و برخی از نهادهای بین المللی و منطقه ای برگزار شد.
در مقابل راهبرد تامین امنیت بومی و درون زای تهران، برخی از کشورهای منطقه به دنبال تامین امنیت با کمک عوامل بیرونی هستند و تلاش می‌کنند با منابع مالی و دلارهای نفتی از ظرفیت‌های قدرتهای فرامنطقه ای برای تامین امنیت خود استفاده کنند. این در حالی است که قدرتهای فرامنطقه ای عملا امنیت و توسعه این کشورها را گروگان میگیرند و امنیت این کشورها عملا تابع و وابسته به خواسته های این قدرتهاست. فارغ از اینکه چه عواملی باعث رویکرد برون گرایانه به مقوله تامین امنیت از سوی این کشورها شده است، نتایج و پیامدهای منفی و مخرب آن بر منطقه آشکار است. نزدیکترین نمونه آن رها کردن کشور و مردم افغانستان در هفته های اخیر است. اظهارات مقامات آمریکا نشان داد که این کشورها صرفا به منافع خود نگاه می کنند و حتی ادعاهای حقوق بشری، مقابله با تروریسم هم باید در همین چهارچوب مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.
واقعیت این است که بیگانگان و در راس آنها آمریکا به‌عنوان بازیگرانی مداخله‌گر در مجموعه امنیتی منطقه محسوب می‌شوند که مانع از توسعه همکاری‌های منطقه‌ای شده و سیاست‌های آنها به تشدید رقابت‌ها و خصومت‌ها منجر شده است. با توجه به موانع درون منطقه‌ای و برون منطقه‌ای ایجاد امنیت پایدار در منطقه، الگوی امنیتی مشارکتی و همکاری‌جویانه و بهترین سازوکارهای برای بهبود شرایط منطقه است.
در چنین شرایطی هدف از برگزاری نشست بغداد ، نزدیک کردن دیدگاه‌ها درباره مسائل امنیتی و سیاسی مهم میان کشورهایی که با یکدیگر اختلافاتی دارند، عنوان شده است.
تلاش عراق برای نزدیک سازی دیدگاه کشورهای منطقه
عراق مدتی است که می‌کوشد جایگاه خود را در سطح منطقه از طریق نزدیک کردن دیدگاه‌های کشورهای منطقه و حل اختلافات میان آنها ارتقا دهد. پیش از این بغداد تلاش هایی را برای نزدیک سازی دیدگاه ایران و عربستان انجام داده است. همچنین این کشور ۲۷ ژوئن (ششم تیرماه ۱۴۰۰) نشستی را در بغداد با هدف همکاری با اردن و مصر با حضور «عبدالفتاح السیسی» رییس جمهوری مصر و عبدالله دوم پادشاه اردن برگزار شد.
مرکز پژوهش ها و بررسی های راهبردی «الروابط» عراق در گزارشی با عنوان «نشست عراق؛ الکاظمی و دیپلماسی تنش زدایی منطقه ای» نوشت: «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق در چارچوب تلاش ها برای نقش آفرینی در منطقه خواستار برگزاری یک نشست منطقه ای با هدف بررسی بحران ها و مشکلات میان کشورهای منطقه ای شده است. علت اصلی برگزاری این نشست منطقه ای، تحقق منافع همه کشورها و بازیابی جایگاه منطقه ای بغداد است. موفقیت این نشست در گرو استقلال عراق در تصمیم گیری ها و بی توجهی به خواسته های بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای است. این کنفرانس که در شرایط حساس عراق برگزار می شود یک اقدام و تحرک مثبت است. زیرا عراق نیاز به تعامل با کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای دارد و تلاش برای گرد آوری کشورهای همسایه و منطقه ای بر روی یک میز سبب می شود بسیاری از پرونده های سیاسی، امنیتی و اقتصادی حل و فصل شود. عراق از زمان شکست داعش در این کشور در پایان سال ۲۰۱۷ تلاش می کند میان کشورهای همسایه خود نقش وساطت را بازی کند. این کشور در ۲۷ ژوئن (ششم تیرماه ۱۴۰۰) یک نشست سه جانبه را با حضور سران سه کشور برگزار کرد که در آن عبدالفتاح السیسی رییس جمهوری مصر و عبدالله دوم پادشاه اردن با الکاظمی دیدار کردند. پیشنهاد برگزاری یک کنفرانس منطقه ای و بین المللی در شرایط حساس کنونی برای بررسی مسائل امنیتی، سیاسی و اقتصادی در راستای درک الکاظمی از پیامدهای تنش هایی است که در منطقه در جریان است. عراق یکی از کشورهای منطقه ای است که با کشورهای همسایه روابط خوبی دارد. در حالی که بغداد تلاش می کند میان عربستان، اردن و مصر به عنوان همپیمانان آمریکا روابط نزدیکتری در جریان باشد این کشور از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب هم حمایت کرده است.
«جواد الهنداوی» سفیر پیشین عراق در قطر در تارنمای خبرگزاری «براثای» عراق نوشت: حضور ایران و عربستان در نشست عراق یک هدف ایده ال برای کشور میزبان این کنفرانس است. عراق برای پیش برد اقدامات سابق خود با هدف نزدیک سازی دیدگاه های ایران و عربستان تلاش خواهد کرد. ابراهیم رییسی رییس جمهوری ایران در سخنرانی خود در مراسم تنفیذ ریاست جمهوری بر روی امنیت منطقه و تقویت روابط ایران با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به عنوان یک اولویت تاکید کرده است. بنابراین دولت عراق می تواند با هدف افزایش انعطاف پذیری و امتیاز دهی از سوی این دو کشور بر روی این گفتمان تمرکز کند. امنیت و ثبات منطقه به سود عربستان، ایران و عراق و همه مردم منطقه است.
به نوشته تارنمای «الکتابات» عراق «مناف موسوی» رییس مرکز روابط بین الملل «بغداد» معتقد است که دولت عراق در پرونده سیاست خارجی موفق عمل کرده است. او تلاش می کند با استفاده از جایگاه ژئوپلتیک عراق مشکلات منطقه را حل کند. عراق دارای روابط خوبی با همه کشورهای منطقه است و این موضوع سبب شده است که عراق به بازیگر اساسی تبدیل شود. نشست بغداد آغازی برای عراق است تا جایگاه طبیعی خود را در منطقه بازیابد. اکنون دیدگاه های سیاسی در منطقه متفاوت است. عراق مرحله اقدام به نقش میانجیگری را پشت سر گذاشته و اکنون اقدام عملی را آغاز کرده است. نشست کشورهای مختلف در بغداد نقطه اساسی برای آغاز صفحه جدیدی از روابط سیاسی در منطقه است و عراق اکنون طرح صلح را در منطقه رهبری می کند.
«طارق عجیب» کارشناس مسائل کشورهای اروپایی و عربی و سردبیر تارنمای «مید لاین نیوز» پاریس به صفحه عربی خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه گفت آشکار است که عراق در طول تاریخ به دلیل موقعیت جغرافیایی خود نقش اساسی در منطقه داشته است. این کشور در عرصه های نظامی، سیاسی و اقتصادی وزنه بزرگی بوده است. حتی هدف از حمله به عراق هم این بود که سراسر منطقه ویران شود. اکنون نیز تحولات جدید منطقه اقتضا می کند کشورهای منطقه از طریق برگزاری نشست هایی مانند نشست بغداد راه حلی برای حل مشکلات منطقه بیابند. عراق می تواند با گردآوری کشورهای منطقه و نزدیک سازی دیدگاه های آنها کلید قفل بحران های منطقه باشد.
امید عراق برای بازیابی جایگاه منطقه ای خود از طریق نشست بغداد
بسیاری از تحلیلگران معتقدند این نشست به سود عراق است و تاثیر مستقیمی بر نقش عراق در منطقه و جامعه جهانی خواهد داشت. عراق به ارتباطات منطقه‌ای با کشورهای همسایه و منطقه نیاز دارد و این موضوع در پرونده‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی به سود این کشور خواهد بود.
«احمد الوند» عضو ائتلاف «النصر» در پارلمان عراق به خبرگزاری رسمی عراق «واع» گفت حضور کشورهای مختلف منطقه در بغداد برای رسیدن به توافق مشترک در راستای منافع عراق و تقویت حاکمیت این کشور است. این موضوع آثار مثبتی را به دنبال خواهد داشت. زیرا عراق می خواهد جایگاه خود را در سطح منطقه ای و بین المللی بازیابد. این موضوع تاثیر مستقیمی در جایگاه عراق در جامعه بین الملل به دنبال خواهد داشت.
«احسان الشمری» رئیس اندیشکده «التفکیر» عراق هم به خبرگزاری رسمی عراق «واع» گفت درخواست برای برگزاری کنفرانس کشورهای همسایه عراق در بغداد برای تقویت جایگاه عراق در منطقه است تا عراق در مسیر تقویت ثبات منطقه، کنشگری فعال باشد. ماهیت رفتار عراق در سطح نشست سه جانبه عراق و مصر و اردن و روابط مثبت عراق با عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و آمریکا سبب می شود اعتماد به عراق بیشتر شود. نشست بغداد به نوبه خود گامی برای مهار اختلاف میان کشورهای منطقه و نزدیک سازی دیدگاه های آنها است. این اعتقاد وجود ندارد که نشست بغداد سبب برطرف شدن همه اختلاف ها به ویژه پرونده های در هم تنیده می شود. اما این نشست به نزدیک سازی دیدگاه ها منتهی خواهد شد. این موضوعی است که عراق برای رسیدن به آن تلاش می کند. حل همه اختلاف ها و بسته شدن همه پرونده های نیاز به زمان و نشست های بیشتری دارد و نشست بغداد گام نخست در این زمینه است.
رهبران و مقام های شرکت کننده در نشست همکاری و مشارکت بغداد در بیانیه پایانی این نشست بر حمایت از تلاش های دولت جمهوری عراق در بازسازی و ارائه خدمات و پشتیبانی از زیر ساخت ها و تقویت نقش بخش خصوصی تاکید کردند.
فواد حسین وزیر خارجه عراق در پایان اجلاس بغداد گفت که نشست های سریالی دیگر در راه است و اجلاس۲ و ۳ نیز در بغداد برگزار خواهد شد. اگر چنین باشد، عقلانیت ایجاب می کند که صرف هزینه و وقت برای برگزاری چنین نشست هایی با فراهم سازی پیش نیازهای ضروری آن انجام شود.
البته ناظران منطقه می گویند: چنین نشست هایی تنها زمانی به نتیجه مطلوب می رسد که موانع اصلی از سر راه اهداف آن برداشته شود. اگر قرار بر توسعه عراق بر بنیان امنیت سازی است که منطقا باید چنین باشد، دخالت خارجی بیگانگان و اشغالگران در کنار اهرم فشارهایی مانند تروریسم، اولین و دومین مانع بزرگ توسعه منطقه ای است. ۱۸ سال اشغالگری در عراق برای توسعه یا دستکم بنای زیرساخت ها کافی بود، اگر چنین اراده ای در کشورهای مداخله کننده وجود داشت. ۲۰ سال اشغالگری در افغانستان نیز کاملا گویا است.
نظر شما