تلاش برای چالش‌آفرینی در لبنان، پای انگلیس در میان است؟

به گزارش ایرنا به نقل از شبکه «سی.ان.ان عربی»، سفارت انگلیس در بیروت شماری از کارمندان خود را به خاطر بحران کمبود سوخت و کالاهای اساسی از لبنان خارج کرده است.

سفارت انگلیس در بیروت اعلام کرد: کالاهای اساسی یعنی سوخت و دارو و مواد غذایی به علت بحران اقتصادی به طور فزاینده ای کمیاب شده است.

این سفارت افزود: به علت مشکلات مربوط به اطمینان از سوخت رسانی و تاثیر آن بر خدمات حیاتی در لبنان، برخی از کارمندان و کارکنان سفارت انگلیس به طور موقت خارج شده اند.

برپایه این گزارش، دولت انگلیس گفته است که لبنان با چالش های اقتصادی و مالی و سیاسی خطرناکی روبرو است و به احتمال زیاد خشونت بین نیروهای امنیتی و تظاهرکنندگان در اندک زمانی بویژه در کانون های تنش موجود تکرار شود.

سفارت استرالیا در بیروت نیز خبر از بسته بودن این سفارتخانه داده است.

در متن بیانیه ای که در سایت سفارت استرالیا در بیروت منتشر شده، آمده است: سفارت اکنون به روی مردم بسته است و قادر به پاسخ گویی به تماس های تلفنی نیست.

خارج شدن برخی از کارمندان سفارت انگلیس و نگرانی دولت این کشور از تکرار خشونت ها در لبنان و نیز بسته شدن موقت سفارت استرالیا باعث شده تا برخی جریان های سیاسی لبنانی - با توجه به تضعیف جایگاه خود بویژه بعد از ابتکار عمل حزب الله در تامین سوخت برای لبنان- این امر را نشانه ای مبنی بر تنش آلود بودن فضای این کشور در روزها و هفته های آینده بدانند و از آن برای اهداف خاص خود و ملتهب نشان دادن لبنان بهره برداری کنند.

در همین ارتباط، یک عضو ارشد حزب «نیروهای لبنانی» به ریاست «سمیر جعجع» این خبرها را نشان از آینده تاریک پیش روی لبنان توصیف کرده است.

«جورج هایک» عضور شورای مرکزی حزب نیروهای لبنانی در توییت خود نوشت: "اقدام سفارت انگلیس در خارج کردن کارمندانش از لبنان و بسته شدن موقت سفارت استرالیا همگی نشانه های ورود ما به مرحله ای تاریک با افقی نامعلوم است. انتظار می رود که این وضعیت برای سفارتخانه های دیگر نیز اتفاق بیفتند. زندگی در لبنان در نتیجه هرج و مرج خطرناک شده است و من به خاطر این دستاورد به مسئولان لبنانی تبریک می گویم!"

کشور لبنان از اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی با بحران سیاسی و اقتصادی روبرو شده که این بحران تاکنون ادامه یافته و باعث بروز شدیدترین دوران بی‌ثباتی در این کشور از زمان پایان جنگ داخلی ۱۵ ساله در سال ۱۹۹۰ شده است.

بهای کالاهای اساسی و نرخ تورم به شکل سرسام آوری در لبنان افزایش یافته و ارزش پول ملی این کشور به شدت پایین آمده است. درحالی که پیش از بحران اقتصادی و سیاسی در لبنان هر ۱۵۰۰ لیره برابر با یک دلار آمریکا بود، امروز هر ۱۸۹۰۰ لیره برابر با یک دلار است.

این کاهش شدید ارزش پول ملی با توجه به اینکه لبنان اکثر محصولات و کالاها را وارد می کند، تاثیر خود را به شدت روی قیمت این کالا بویژه سوخت و کالاهای اساسی گذاشته و کمبود و گرانی شدید دارو و دیگر اقلام ضروری نظیر گندم را به همراه داشته است.

با توجه به اینکه منبع درآمد لبنان به طور عمده از گردشگری و فروش محصولات کشاورزی، باغی و پرورش آبزیان و داد و ستدهای مالی به همراه ارسال پول از جانب لبنانی هایی که در خارج از این کشور کار می کنند، تامین می شود، این بحران اقتصادی به شدت روی قدرت خرید مردم و بخش گردشگری و واردات تاثیر گذاشته است.

رکود گردشگری در سایه شیوع کرونا نیز خود مزید بر علت شده و سطح درآمد لبنانی ها را کاهش داده است.

در این میان، پذیرایی لبنان از صدها هزار آواره سوری که به خاطر جنگ تحمیلی علیه این کشور مجبور شدند تا خانه و کاشانه خود را از بیم حملات تروریست ها رها کرده و به کشورهای همسایه از جمله لبنان پناه ببرند، خود فشار مضاعفی را بر سیستم اقتصادی و خدمات رسانی لبنان وارد کرده است.

بی ثباتی سیاسی ناشی از عدم توافق چندین ماهه گروههای سیاسی برای تشکیل دولت به منظور سروسامان دادن به اوضاع اقتصادی، معیشتی و اجتماعی این کشور همراه با انباشت بحران های ناشی از مدیریت نادرست دولت های پیشین بر شد وخامت اوضاع افزوده است.

بحران سوخت در لبنان در طول هفته های اخیر باعث تشدید وخامت اوضاع اقتصادی این کشور شده است؛ بویژه که رئیس بانک مرکزی لبنان در تصمیمی که به گفته مقامات لبنانی یکجانبه بوده، یارانه فرآورده های سوختی را حذف کرده است.

این درحالی است که اساسا لبنان ماهها است با کمبود شدید فرآورده های سوختی روبرو است و این امر باعث صف های طولانی در جایگاهها و افزایش قیمت های سوخت در بازار سیاه شده و احتکار آناز سوی عده ای شده است . 

در همین ارتباط نیز ارتش لبنان وارد عمل شده و شماری از انبارهای سوخت و تانکرها را مصادره و در بازار عرضه کرده است، اما در چند روز اخیر بحران به حدی رسیده که مسئولان بخش انرژی این کشور هشدار داده اند که لبنان طی یکی دو روز آینده با نبود سوخت روبرو خواهد شد.

در این میان، شماری از سیاستمداران لبنانی رئیس بانک مرکزی لبنان را به خاطر حذف یکجانبه یارانه های سوخت پیش از تصویب کارت معیشتی باعث تشدید وخامت اوضاع اقتصادی در هفته های اخیر دانسته اند زیرا به عقیده این سیاستمداران، اگر بنا به لغو یارانه بود باید این اقدام بعد از تشکیل جلسه پارلمان و تصویب کارت معیشتی انجام می شد.

رئیس جمهوری لبنان در آخرین موضعگیری خود در همین ارتباط گفته که تصمیم «ریاض سلامه» رئیس بانک مرکزی لبنان برای حذف یارانه سوخت بحران را تشدید کرده است.

در همین ارتباط بود که ریاض سلامه در نهایت اعلام کرد که دولت لبنان قیمت سوخت را با قیمت هشت هزار لیره برای هر دلار در نظر خواهد گرفت و تفاوت بین دو قیمت را دولت متقبل خواهد شد و بانک مرکزی لبنان دلار برای واردات سوخت به قیمت بازار را تامین خواهد کرد.

در سایه این شرایط ناگوار اقتصادی و معیشتی و بویژه بحران شدید سوخت بود که «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب الله لبنان از ابتکار عمل خود در تامین سوخت مورد نیاز لبنان از ایران خبر داد.

دبیرکل حزب الله لبنان پیش از این گفته بود که اگر حکومت لبنان نتواند به وظیفه خود در تامین مورد نیاز کشور جامعه عمل بپوشاند، حزب الله وارد عمل شده و برای کاستن از مشکلات مردم و شرایط ناگوار اقتصادی آنها نسبت به تامین سوخت مورد نیاز اقدام خواهد کرد.

در نهایت نیز سید حسن نصرالله در سخنرانی خود در روز عاشورای حسینی (ع) با اعلام خبر اعزام اولین کشتی حامل سوخت از ایران به لبنان که توسط تجار شیعه لبنانی خریداری شده است، گفت که این کشتی حامل گازوئیل است چون اولویت بیشتری دارد و آخرین کشتی هم نخواهد بود.

دبیرکل حزب الله دیروز (یکشنبه) نیز با تأکید بر اینکه دومین کشتی حامل سوخت به زودی از ایران راهی لبنان می شود، افزود: دومین کشتی سوخت چند روز دیگر حرکت می‌کند.

وی اضافه کرد: کشتی‌های دیگری پس از آن اعزام خواهند شد و این روند تا تامین نیازهای لبنان ادامه خواهد داشت.

سید حسن نصرالله خاطرنشان کرد: برخی از لبنانی‌ها از ایالات متحده بیش از خدا هراس دارند و نگران آن هستند که در صورت خرید سوخت از ایران، لبنان تحریم خواهد شد.

وی ادامه داد: اگر شرکت‌های اکتشاف و حفاری نفت و گاز از ترس تحریم‌های آمریکا حاضر به حضور در لبنان نیستند، ما می‌توانیم از شرکت‌های ایرانی کمک بگیریم.

اهمیت ارسال سوخت از ایران به لبنان و تامین فرآورده های سوختی از آنجا بیشتر مشخص می شود که صندوق کودکان سازمان ملل متحد در تازه ترین بیانیه خود هشدار داد که به دلیل بحران شدید سوخت ممکن است بیش از چهار میلیون لبنانی در روزهای آینده با کمبود شدید یا قطعی آب مواجه شوند.

هماهنگ کننده امور بشر دوستانه سازمان ملل متحد در لبنان نیز پنجشنبه پیش (۲۸ مرداد) گفته بود که کمبود سوخت هزاران خانواده در این کشور را به خطر می‌اندازد.

برخی از محافل سیاسی داخلی لبنان به علت وابستگی  به محور عربستان و آمریکا از این ابتکار عمل انتقاد کردند، اما شمار دیگری از محافل سیاسی و تحلیلگران آن را نقطه تحولی در عرصه سیاسی و اقتصادی این کشور توصیف کردند که باعث تقویت جایگاه حزب الله در جامعه لبنان و تضعیف موقعیت طیف های حامی عربستان و غرب و انفعال آن خواهد شد چرا که لبنانی ها بار دیگر دریافتند که در سایه شرایط ناگوار خود چه کسانی از آنها حمایت و به یاری آنها شتافته و چه کسانی حمایت نکرده یا حتی در این مسیر سنگ اندازی کرده اند.

نکته جالب توجه آن است که واردات سوخت از ایران در بین جریان های طرفدار غرب و عربستان در لبنان نیز شکاف ایجاد کرده است که جلوه آن را می توان در واکنش متفاوت اعضای حزب «نیروهای لبنانی» به ریاست «سمیر جعجع» - که مواضع آن علیه حزب الله و محور مقاومت شناخته شده است- شاهد بود.

یکی از نمایندگان حزب نیروهای لبنانی در پارلمان لبنان در گفت وگو با شبکه المیادین از ابتکارعمل حزب الله حمایت و از کسانی که پشت لبنان را خالی کرده اند، به شدت انتقاد کرده است که بازتاب گسترده ای در محافل سیاسی و مردمی این کشور و شبکه های اجتماعی داشت.

«سمیر معلوف» در گفت وگو با المیادین با استقبال از اعزام کشتی سوخت ایران به لبنان و انتقاد شدید از سفیر آمریکا در بیروت گفت که اگر این کمک ایران مشکل لبنانی ها را حل می کند، من از آن استقبال می کنم.

وی افزود: تنها دشمن لبنان، اسرائیل است و اظهارنظرهای اسرائیل درباره کشتی کمک های ارسالی از ایران به لبنان نقض حاکمیت ما به شمار می رود.

معلوف گفت: "اگر هم پیمانان عربی و غربی ما را فروختد، آیا ممنوع است که کمک های ایران را قبول کنیم؟ ما هر گونه کمک غیرمشروط برای ملت لبنان را می پذیریم و ایران شروط خود را به کسی تحمیل نمی کند".

وی خطاب به سفیر آمریکا در بیروت که ساعتی بعد از اعلام اعزام کشتی سوخت به لبنان از سوی سید حسن نصرالله از تامین برق از طریق خاک اردن و سوریه برای لبنان سخن گفت، تصریح کرد: ساعت خواب ... خیلی دیر کردی. لبنان مدتها است غرق (بحران اقتصادی) است.

معلوف خاطرنشان کرد: این بحران نشان می دهد که دوست و دشمن کیست ... دوست به کشور ما کمک می کند.

این موضعگیری معلوف که برخلاف مواضع سمیر جعجع بیان شد، شکاف و سراسیمگی شدیدی در درون حزب نیروهای لبنانی به همراه داشت زیرا جعجع پیشتر با حمله تند به اعزام کشتی حامل سوخت ایرانی مدعی شده بود که این اقدام حاکمیت و استقلال لبنان را نقض می کند.

در سایه این تحولات، به نظر می رسد که اظهارات اخیر «جورج هایک» عضو شورای مرکزی حزب نیروهای لبنانی نیز در همین راستا و برای تلاش برای برهم زدن فضای داخلی لبنان و برون رفت از وضعیت انفعالی این حزب و ائتلاف حامیان غربی آن در لبنان صورت گرفته باشد؛ بویژه که خود او نیز اخیرا در توییتی با اذعان به پشت کردن آمریکا به حامیان خود در منطقه و در عین حال پنهان نکردن موضع خصمانه خود نسبت به محور مقاومت نوشت که "اعزام کشتی های ایرانی به لبنان به معنای فروختن لبنان و لبنانی ها از سوی آمریکا به ایران است".

به عقیده برخی تحلیلگران سیاسی، با توجه به ابتکارعمل حزب الله لبنان در تامین سوخت مورد نیاز مردم و کمک به گشایش اوضاع اقتصادی و تقویت جایگاه حزب الله در جامعه این کشور به نظر می رسد که برخی جریان های سیاسی وابسته به غرب و عربستان با توجه به عزیمت کشتی های ایرانی حامل سوخت به لبنان تلاش کنند تا فضای مثبت ایجاد شده در داخل لبنان را برهم زده و اقدام به چالش آفرینی کنند و سعی نمایند تا خود را از موضع انفعالی و ضعف خارج کنند و از این رو، می توان گفته های جورج هایک را نیز در همین راستا تفسیر کرد.

کارشناسان سیاسی می گویند ؛ در حالیکه فضای داخلی لبنان بعد از انتشار خبر انتقال سوخت از سوی ایران به این کشور مثبت و امیدوار کننده شده است، یکی از اعضای شورای مرکزی حزب نیروهای لبنانی با برجسته کردن اقدام حاشیه ساز برخی سفارت خانه های خارجی به ویژه انگلیس ها در خارج کردن بخشی از نیروهای خود ، .