ارتفاعات قزوین زیستگاهی مناسب برای پلنگ ایرانی

به گزارش ایرنا، استان قزوین به دلیل تنوع توپوگرافی و اقلیمی منحصر به فرد باعث شده تا گونه‌های جانوری متنوع و گوناگونی در مناطق و ارتفاعات آن زندگی کنند.

در این میام یکی از گونه‌های جانوری با اهمیت کشور که به لحاظ جمعیتی نیز در معرض تهدید قرار دارد، پلنگ ایرانی است که وضعیت آن در این منطقه از کشور نسبت به بسیاری دیگر از مناطق و استان‌ها تا حدودی در شرایط بهتری قرار دارد.

به گفته کارشناسان محیط زیست، این وضعیت مطلوب جمعیتی نشان دهنده تلاش محیط بانان و مسوولان محیط زیست برای فراهم کردن زیستگاه‌هایی مناسب برای این گونه جانوری است.

یکی از دلایل مهم جمعیت خوب این گونه جانوری در سطح استان، فراوانی طعمه‌های طبیعی آن در زیستگاه‌های پلنگ، نظیر کل، بز وحشی، گراز و سایر گونه‌های جانوری وحشی است که به دلیل حفاظت خوب صورت گرفته در مناطق مختلف زیست می کنند.

پلنگ‌ها به نسبت سایر گربه‌سانان دارای قدرت شکارگری بالایی هستند و با  کمین کردن در مسیر طعمه، همراه با دویدن و پرش ناگهانی آن را شکار می‌کنند.

 پلنگها طعمه خوارانی فرصت طلب هستند و به محض مواجهه با جانوران آسیب‌پذیر به آنها حمله می‌کنند.

پلنگ‌ها هرچه بتوانند بگیرند با اندازه‌های متفاوت شکار می‌کنند و نسبت به سایر گربه‌سانان رژیم غذایی متنوع‌تری دارند.

مهمترین طعمه پلنگ کل و بز و قوچ و میش به شمار می‌رود و در کنار آن از گراز، انواع گوزن‌ها، آهو، پستانداران کوچک، پرندگان و حتی حشرات نیز تغذیه می‌کند.

در مواقع کمبود طعمه طبیعی ممکن است ناچار به حمله به دام‌های اهلی و سگ گله نیز شود و به عبارت دیگر کمتر جانوری در زیستگاه پلنگ ایرانی است که طعمه آن نشود.

سیاوش رضا زاده یکی از کارشناسان محیط زیست معتقد است که هم پوشانی مناطق تحت مدیریت در مناطقی مانند دامنه رشته کوه البرز با زیستگاه‌های پلنگ هم در این زمینه موثر بوده و باعث شده تا تعداد این گونه جانوری طی سال‌های اخیر بهتر شود.

وی گفت: اما این روی خوش قصه است، چرا که این گونه جانوری برای تداوم زیست و پویایی جمعیت در استان با تهدیدهایی هم روبرو بوده و برای کنترل آن باید همه مردم، اعم از جوامع محلی، دامداران و دست اندرکاران پروژه های عمرانی اقدامات حمایتی لازم را انجام دهند.

به گفته این کارشناسان محیط زیست، تعارض پلنگ با انسان یکی از مهمترین تهدیدهای پلنگ ایرانی در کشور محسوب می شود چرا که شکار دام اهلی توسط پلنگ باعث مقابله انسان با این گونه جانوری، از طریق مسمومیت لاشه و یا شکار آن می شود و این مهم می تواند خطرات زیادی را برای این گونه جانوری به همراه داشته باشد.

وی یادآورشد: تخریب زیستگاه چنین گونه های جانوری از دیگر عوامل تهدید آنها به شمار می رود چرا که احداث جاده، یا تخریب پوشش های گیاهی و رفت و آمد زیاد امنیت اینگونه مناطق را برای حضور  طعمه های طبیعی پلنگ و خود آن نیز کاهش می دهد.

به گفته رضازاده؛ چرای بی رویه دام، افزایش باغداری در مناطق کوهستانی و انتقال آب چشمه ها به باغات هم مشکلاتی را برای زیست پلنگ و سایر جانوران وحشی ایجاد می کند.

وی یادآورشد: پلنگ براساس قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه‌های در معرض خطر انقراض قرار دارد و شکار غیرمجاز پلنگ و همچنین قرار دادن لاشه‌های مسموم مهمترین عوامل از بین رفتن این گربه‌سان در ایران به شمار می‌رود.

زیرگونه پلنگ ایرانی در طبقه EN قرار دارد , حفاظت از آن، بخصوص در خارج از مناطق حفاظت شده که جمعیت طعمه‌های طبیعی آن به شدت کاهش یافته نیازمند برنامه‌ریزی جدی است.

پلنگ‌ معمولا در بهمن‌ماه جفتگیری کرده و پس از ۹۶ روز(بطور متوسط) دوره بارداری، یک تا چهار توله به دنیا می آورد، ولی به ندرت موفق به بزرگ کردن بیش از ۲ توله می‌شود.

توله‌ها در سن ۱۲ تا ۱۸ ماهگی از مادر مستقل شده و تا چندماه پس از آن با هم می‌مانند.

پلنگ‌ها ۱۰ تا ۱۵ سال در طبیعت عمر می‌کنند.

به گزارش ایرنا، طول بدن پلنگ ۱۱۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر، طول دم ۶۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر، ارتفاع بدن ۴۵ تا ۷۰ سانتیمتر و وزن ۳۵ تا ۹۰ کیلوگرم است.

پلنگ نر از ماده بزرگتر بوده و ۳۰ تا ۵۰ درصد سنگین‌تر است و بزرگترین پلنگ نر گاهی سه برابر کوچکترین پلنگ‌ ماده است.

این حیوان دارای جثه‌ بزرگ، بدنی عضلانی و قابل انعطاف، سری پهن، دست و پایی کوتاه با پنجه‌های قوی است.

سطح بدن پوشیده از موهای نرم و کوتاهی به رنگ کرم نخودی است که در قسمت‌های زیرین بدن کم رنگ‌تر می‌شود، بدن پوشیده از خال‌های گرد و توخالی شبیه به گل است.

پلنگ بزرگترین گربه خالدار آسیا و آفریقاست.

هیچ ۲ پلنگی را نمی‌توان یافت که خال‌های روی بدن و یا صورتشان با هم یکسان باشد و در واقع یکی از راه‌های تشخیص پلنگ‌های مختلف در طبیعت از یکدیگر، استفاده از همین خال‌ها است که هر کدام برای هر حیوان اختصاصی است.

این خال‌های منحصربفرد بهترین و کارآمدترین روش برآورد جمعیت پلنگ‌ها در طبیعت است بطوریکه از وسیله خاصی بنام دوربین تله‌ای برای این منظور استفاده می‌شود.