به گزارش روز سه شنبه ایرنا، پایگاه خبری «دیپلمات» در گزارشی با اشاره به اختلاف مرزی قرقیزستان و تاجیکستان نوشت: این دو کشور در مورد یک سوم خط مرزی مشترک به ویژه دسترسی به آب، اختلاف نظر دارند.
به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، پنج کشور مستقل در آسیای میانه شکل گرفتند که پیش‌تر مرزهای آنها توسط حکومت شوروی و بدون در نظر گرفتن مشخصه‌های قومیتی و فرهنگی این مناطق تعیین شده بود.
کم کم این کشورهای تازه استقلال یافته که می کوشیدند نهادهای اقتصادی و سیاسی خود را ایجاد کنند، مرزهای جدید خود را تعریف و ایمن کردند.
در برخی مناطق مرزها هنوز علامت گذاری نشده‌اند و مذاکرات در این خصوص ادامه دارد. تنش‌ها نه تنها در ارتباط با مساله قومیت بلکه همچنین درباره کنترل منابع ادامه دارد.
درخصوص منابع یکی از زمینه‌های شدید تنش و مناقشه مساله آب است و کشورهای منطقه برای دسترسی به منابع آبی رودخانه‌ها و کانال‌های منطقه رقابت می‌کنند.
به باور کارشناسان، یکی از شدیدترین مناطق مورد منازعه در آسیای مرکزی «دره فرغانه» است که بین سه کشور ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان تقسیم شده بود.
روزهشتم اردیبهشت سال جاری درگیری‌هایی در اطراف منطقه «وروخ» سرزمین محصور تاجیکستان در قرقیزستان بین ساکنان محلی بر سر کنترل یک کانال آبیاری روی داد و بعدا نیروهای امنیتی دو کشور هم مداخله کردند.
همچنین در تاریخ ۱۱ اردیبهشت سال جاری، در جدیدترین درگیری های مرزی که میان مرزبانان این دو کشور به وقوع پیوست، دستکم ۳۳ قرقیز کشته و بیش از ۱۲۰ تن دیگر زخمی شدند.
به گزارش خبرگزاری ایتارتاس روسیه؛ وزارت بهداشت قرقیزستان اغلب زخمی های این حادثه را غیرنظامیان منطقه مرزی خواند و نوشت که در طول این درگیری ها، بسیاری از ساختمان ها، ابنیه عمومی از جمله مدرسه، ایستگاه های مرزی و واحدهای آتش نشانی تخریب شدند و به آنها آسیب جدی وارد شد.
حل بحران به روش مسالمت آمیز
سرانجام در پی وقوع یکی از شدیدترین درگیری‌های مرزی تاجیکستان و قرقیزستان که ده‌ها کشته بر جا گذاشت، مقامات دو کشور در خصوص متوقف کردن جنگ و اعلام آتش‌بس به توافق رسیدند.
«سدیر جپاروف» رییس جمهوری قرقیزستان در یک گفتگوی تلفنی با «امامعلی رحمان» رییس جمهوری تاجیکستان توافق کردند که بحران بوجود امده میان دو کشور را به روشی مسالمت آمیز حل کنند.
زیرساخت‌های آب و درگیری‌های مرزها
پس از پایان جنگ جهانی دوم، مقامات شوروی سابق به طور فزاینده ای زیرساخت‌های آب و انرژی را بر اساس ویژگی‌های توپوگرافی قلمرو ایجاد کردند.
این مساله تا زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ مشکلی ایجاد نکرد تا حدی که شماری از جمهوری های استقلال یافته شوروی شماری از زیرساختها را با یکدیگر به اشتراک گذاشتند.
کم کم شماری از کشورهای منطقه آسیای مرکزی در مورد مالکیت تعداد قابل توجهی از تأسیسات آب و انرژی به ویژه در دره «فرغانه»، واقع در مرزهای قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان، اختلاف نظر پیدا کردند.
بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۶، کشورهای همسایه با کنترل زیرساخت های آبیاری مشترک در مناطق مرزی با یکدیگر به رقابت پرداختند.
در سال ۲۰۰۲، حدود ۱۰۰ پرسنل نظامی تاجیک کنترل سد مخزنی نیروگاه برق آبی فرهاد را به دست گرفتند. این در حالیست که این سد مخزنی در سال ۱۹۹۱ توسط ارتش ازبک به اشغال درآمده بود.
ازبکستان و تاجیکستان نیز در خصوص مالکیت این سد با یکدیگر اختلاف نظر داشتند.
در سال ۲۰۰۲ میلادی، «رستم سعیدوف» رئیس اداره پلیس تاجیکستان به خبرگزاری تاجیکستان آسیا پلاس گفت: ما ۸۲ سرباز و افسر را در مرز ازبکستان دستگیر کرده ایم.
وضعیت بین کشورها در سال ۲۰۱۶ پس از مرگ «اسلام کریم اف» رئیس جمهور ازبکستان و به قدرت رسیدن «شوکت میرضیایف» تغییر کرد.
در سال ۲۰۱۸، اختلاف بر سر سد فرهاد حل شد و کشورها در مورد استفاده مشترک از آن به توافق رسیدند.
در سال ۲۰۲۱ کشورها توافقنامه ای را در مورد ساخت دو نیروگاه برق آبی جدید در رودخانه زرافشان امضا کردند.
نظر شما